Morphine là loại thuốc được sử dụng để tiêu diệt các cơn đau kéo dài hoặc những cơn đau xuất hiện trong một thời gian ngắn. Có nhiều loại morphine khác nhau nhưng việc sử dụng loại thuốc này cần phải có ý kiến của bác sĩ để tránh những tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra.
1. Morphine – Thuốc giảm đau
Morphine là một loại thuốc giảm đau, được sử dụng để điều trị những cơn đau mạnh, như sau khi phẫu thuật hoặc sau các chấn thương nghiêm trọng, hoặc có thể là đau do ung thư hoặc đau tim. Nó cũng được sử dụng cho việc giảm đau các cơn đau lâu dài khác trong quá trình thuốc giảm đau yếu hơn không còn tác dụng. Morphine chỉ có sẵn theo toa, chúng có các dạng là viên nang hòa tan trong nước hoặc chất lỏng để nuốt và thuốc tiêm hoặc thuốc nhét hậu môn. Morphine dạng tiêm thường chỉ được thực hiện tại bệnh viện.
2. Thành phần chính của morphine
Morphine giảm đau bằng cách ngăn chặn các tín hiệu đau đi dọc theo dây thần kinh đến não. Các tác dụng phụ phổ biến nhất của morphine là táo bón, cảm giác ốm và buồn ngủ. Người sử dụng morphine có thể bị nghiện, nhưng điều này rất hiếm khi nó chỉ được dùng với mục đích để giảm đau và đã được bác sĩ đang xem xét điều trị thường xuyên.
Bạn không nên uống rượu trong khi dùng morphine, vì nó có nhiều khả năng bị tác dụng phụ như cảm thấy buồn ngủ. Morphine cũng được gọi bằng tên thương hiệu MST, Zomorph, Sevredol, Morphgesic, MXL hoặc Oramorph.
3. Không dùng morphine cho những ai?
Morphine có thể được dùng cho trẻ em và người lớn ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người già có nhiều khả năng bị tác dụng phụ khi sử dụng chúng. Vì morphine không phù hợp với một số người. Do vậy, nếu bác sĩ có ý định sẽ dùng morphine trong quá trình điều trị của mình, bạn hãy thông báo với bác sĩ khi bạn có những vấn đề sau: Có tiền sử phản ứng, dị ứng với morphine hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác trong quá khứ, khó thở, có vấn đề về phổi, nghiện rượu, có bệnh gây co giật, chấn thương đầu, tuyến giáp thấp, có các vấn đề liên quan đến tuyến thượng thận, thận, gan, tuyến tiền liệt, huyết áp thấp, nhược cơ. Morphine không được khuyến cáo dùng cho phụ nữ trong trong thai kỳ, do đó hãy thông báo cho bác sĩ trước khi dùng morphin nếu bạn đang cố gắng mang thai, đã mang thai hoặc nếu bạn đang cho con bú.
4. Khi nào nên dùng morphine?
Điều quan trọng là phải dùng morphine đúng như bác sĩ đã chỉ định. Uống morphine ngay sau bữa ăn hoặc bữa ăn nhẹ để không bị cảm thấy mệt mỏi.
4.1 Các loại morphin khác nhau
- Morphine dạng viên nén (tác dụng nhanh), những loại này chứa 10mg, 20mg hoặc 50mg.
- Morphine viên nén (tác dụng chậm), những loại này chứa 5mg, 10mg, 15mg, 30mg, 60mg, 100mg hoặc 200mg.
- Morphin viên nang (tác dụng chậm), chúng chứa 10mg, 30mg, 60mg, 90mg, 120mg, 150mg hoặc 200mg
- Morphin dạng hạt (mà bạn pha trong nước để pha chế đồ uống), những thứ này có trong gói chứa 30mg, 60mg, 100mg hoặc 200mg.
- Morphin lỏng, chất này chứa 10mg morphin trong một thìa 5ml hoặc 20mg morphin trong 1ml chất lỏng
- Morphin dạng thuốc nhét hậu môn chứa 10mg
- Morphin dạng tiêm (thường được đưa vào bệnh viện)
Thuốc morphin dạng viên nhét hậu môn rất hữu ích nếu bạn không thể sử dụng dạng viên hoặc dạng chất lỏng.
Chất lỏng morphine, thuốc nhét hậu môn, thuốc tiêm và một số dạng morphine viên nang có tác dụng nhanh. Chúng được sử dụng cho những cơn đau ngắn. Morphine tác dụng nhanh cũng thường được sử dụng để dò liều điều trị phù hợp.
Các hạt morphine và một số viên nén, viên nang morphine giải phóng chậm. Điều này có nghĩa là morphine được giải phóng dần vào cơ thể bạn sau 12 hoặc 24 giờ. Loại morphine này mất nhiều thời gian hơn để bắt đầu hoạt động nhưng lại tác dụng lâu hơn. Do đó, nó được sử dụng để giảm đau lâu dài. Đôi khi bạn có thể dùng cả morphine tác dụng nhanh và morphine tác dụng chậm để kiểm soát cơn đau dài hạn và cơn đau đột ngột bùng phát.
4.2 Liều dùng và dùng trong bao lâu?
Morphine được dùng với liều lượng khác nhau ở mỗi người. Liều sẽ phụ thuộc vào mức độ đau, mức độ phản ứng với thuốc giảm đau trước đó và các tác dụng phụ đã từng trải qua.
Mức độ sử dụng tùy thuộc vào loại morphine đã được kê đơn. Bạn có thể chọn dùng morphine vào bất cứ lúc nào trong ngày nhưng cố gắng dùng nó cùng một thời điểm ở mỗi ngày và dùng với liều lượng đều như nhau. Ví dụ, nếu bạn dùng morphine hai lần một ngày và có liều đầu tiên vào lúc 8 giờ sáng, hãy dùng liều thứ hai vào lúc 8 giờ tối. Morphine dạng viên nén và viên nang tác dụng nhanh thường được uống 4 đến 6 lần một ngày, morphine dạng viên nén và viên nang tác dụng chậm thường được uống 1 đến 2 lần/ một ngày, morphine dạng chất lỏng thường được uống 4 đến 6 lần /một ngày, morphine dạng viên nhét hậu môn thường dùng 4 đến 6 lần/ một ngày, morphine Theo đó, bạn không nên phá vỡ, nghiền nát, nhai hoặc mút morphinen dạng viên nén hoặc viên nang giải phóng chậm. Nếu làm vậy, hệ thống giải phóng chậm sẽ không hoạt động và toàn bộ liều có thể xâm nhập vào cơ thể bạn trong một lần. Điều này có thể gây ra quá liều có thể gây tử vong.
4.3 Tăng và giảm liều morphine
Thông thường, bạn bắt đầu dùng morphine ở liều thấp và được tăng dần cho đến khi cơn đau của bạn được kiểm soát tốt. Một khi cơn đau của bạn được kiểm soát, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc thay đổi để chuyển sang dùng morphine tác dụng chậm. Vì điều này có thể cắt giảm số lượng liều bạn phải uống mỗi ngày. Khi bạn ngừng dùng morphine, liều của bạn sẽ giảm dần, đặc biệt khi đã dùng thuốc trong một thời gian dài.
4.4 Morphien sẽ phải dùng trong bao lâu?
Tùy thuộc vào lý do tại sao bạn đang dùng morphine, bạn có thể chỉ cần dùng nó trong một thời gian ngắn. Ví dụ, nếu bạn bị đau sau khi bị chấn thương hoặc phẫu thuật, bạn chỉ cần uống morphine trong vài ngày hoặc vài tuần. Bạn có thể cần phải dùng thuốc lâu hơn nếu bạn bị các cơn đau lâu dài như đau lưng.
4.5 Xử lý khi quên liều dùng?
Điều này sẽ tùy thuộc vào loại morphine bạn đang dùng. Nếu bạn quên uống một liều, hãy hỏi dược sĩ hoặc bác sĩ để được tư vấn về những việc cần làm. Không dùng 2 liều cùng một lúc để bù cho một liều đã bị quên. Nếu bạn thường quên liều, đặt báo thức để nhắc nhở là một giải pháp tốt. Bạn cũng có thể nhờ dược sĩ tư vấn về những cách khác để nhớ uống thuốc.
4.6 Xử trí khi uống quá liều
Uống quá nhiều morphine có thể gây nguy hiểm. Nếu bạn đã tình cờ sử dụng quá liều, bạn có thể cảm thấy rất buồn ngủ hoặc chóng mặt, bạn cũng có thể thấy khó thở. Trong trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể bất tỉnh và có thể cần điều trị khẩn cấp tại bệnh viện. Lượng morphine có thể dẫn đến quá liều thay đổi tùy theo từng người
4.7 Điều gì sẽ xảy ra khi ngừng sử dụng morphine?
Nếu bạn cần dùng morphine trong một thời gian dài, cơ thể bạn có thể trở nên dung nạp với nó. Đây thường không phải là một vấn đề lớn nhưng bạn có thể có các triệu chứng cai khó chịu nếu ngừng dùng thuốc đột ngột. Nếu bạn có ý định ngừng dùng morphine, hãy nói chuyện với bác sĩ trước để có hướng giảm liều dần để tránh gặp phải các triệu chứng khó chịu.
Nếu bạn ngừng dùng morphin đột ngột, nó có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như: cảm thấy bị kích động, cảm thấy lo lắng run rẩy, đổ mồ hôi.
5. Dùng morphine với các thuốc giảm đau khác
Uống morphin với paracetamol, ibuprofen hoặc aspirin đều an toàn. Tuy nhiên, bạn không nên dùng thuốc giảm đau có chứa codeine cùng với morphine, bởi chúng còn có thể gây ra các tác dụng phụ.
Một số loại thuốc giảm đau hàng ngày mà bạn có thể mua ở hiệu thuốc mà không cần kê toa từ bác sĩ, đó là loại thuốc có chứa codeine, một loại thuốc tương tự morphine. Thuốc giảm đau có chứa codeine từ các hiệu thuốc bao gồm co-codamol, Nurofen Plus và Solpadeine.
6. Tác dụng phụ của morphine
Giống như tất cả các loại thuốc khác, morphine có thể gây ra tác dụng phụ ở một số người nhưng vẫn có trường hợp không có tác dụng phụ. Liều morphine càng cao thì càng có nhiều khả năng sẽ bị tác dụng phụ.
6.1 Tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng morphine
Tỷ lệ bị tác dụng phụ thường gặp xảy ra khoảng 1/100 người. Hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc dược sĩ của nếu bạn có các tác dụng phụ như: táo bón, cảm thấy buồn nôn hoặc nôn,cảm thấy buồn ngủ hoặc mệt mỏi, chóng mặt, cảm thấy hoang mang, đau đầu, ngứa hoặc phát ban.
6.2. Tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng morphine
Các tác dụng phụ nghiêm trọng như: khó thở hoặc thở nông, cơ bắp cứng, cảm thấy chóng mặt, mệt mỏi và mất năng lượng, đây có thể là dấu hiệu của co giật.
7. Làm thế nào để đối phó với tác dụng phụ?
- Táo bón: Nếu xảy ra táo bón bạn cần cố gắng ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như trái cây và rau quả tươi và ngũ cốc. Uống nhiều nước hoặc chất lỏng không cồn khác mỗi ngày. Nếu có thể, hãy thực hiện một số bài tập nhẹ nhàng. Bạn nên hỏi bác sĩ để ngăn ngừa hoặc điều trị táo bón do morphine gây ra nếu các triệu chứng không biến mất.
- Cảm giác mệt mỏi (nôn mửa): Uống morphine sau bữa ăn hoặc bữa ăn nhẹ để giảm bớt cảm giác mệt mỏi. Tác dụng phụ này thường sẽ biến mất sau một vài ngày. Bạn nên trao đổi với bác sĩ về việc dùng thuốc nếu cảm giác mệt mỏi tiếp tục kéo dài lâu hơn.
- Cảm thấy buồn ngủ, mệt mỏi hoặc chóng mặt: Những tác dụng phụ này sẽ biến mất trong vòng một hoặc hai tuần khi cơ thể bạn quen với morphine.
- Không tỉnh táo: Hãy nói chuyện với bác sĩ nếu bạn cảm thấy không tỉnh táo, liều thuốc có thể cần phải được điều chỉnh.
- Đau đầu: Bạn cần nghỉ ngơi và uống nhiều nước, không nên uống rượu trong khi dùng morphine vì điều này có thể làm cho cơn đau đầu tồi tệ hơn. Thông thường, nhức đầu thường sẽ biến mất sau tuần đầu tiên dùng morphin. Do đó, bạn cần nói chuyện với bác sĩ nếu các cơn đau đầu kéo dài hơn một tuần hoặc nghiêm trọng.
- Ngứa hoặc phát ban: Trong trường hợp này bạn có thể dùng thuốc kháng histamin. Kiểm tra với dược sĩ để xem loại nào phù hợp với bạn. Nếu các triệu chứng không biến mất hoặc trở nên tồi tệ hơn, hãy nói chuyện với bác sĩ vì bạn có thể cần phải thử một loại thuốc giảm đau khác. Không dùng bất kỳ loại thuốc nào khác để điều trị các tác dụng phụ của morphine mà không nói chuyện với dược sĩ hoặc bác sĩ.
Morphine không được khuyến cáo dùng trong thai kỳ và trong khi cho con bú. Trong thời kỳ đầu mang thai, nó sẽ gây ra một số vấn đề đối với thai nhi. Nếu bạn dùng morphine vào cuối thai kỳ, có nguy cơ em bé có thể bị các triệu chứng cai hoặc nghiện morphin. Đối với một số phụ nữ mang thai bị đau nặng, morphine có thể là lựa chọn tốt, tuy nhiên để tránh các tác dụng phụ thì mẹ bầu cần trao đổi với các bác sĩ trước khi sử dụng. Morphine thường không được khuyến nghị nếu người mẹ đang cho con bú. Một lượng nhỏ morphine truyền vào sữa mẹ và có thể gây khó thở ở trẻ.
Morphine là một loại thuốc opioid hiệu quả được sử dụng để điều trị cơn đau ngắn và dài hạn vừa và nặng. Việc điều trị bằng morphine cần phải được sự đồng ý và tư vấn của bác sĩ để tránh những rủi ro và có hướng dẫn xử trí kịp thời trong tình huống xấu.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: nhs.uk
