Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Công Hiền - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Đặt ống thông dạ dày là kỹ thuật thường gặp trong nuôi dưỡng, cho thuốc người bệnh đối với những người bị mất khả năng ăn uống bằng đường miệng. Có 2 phương pháp đặt ống thông dạ dày đó là đưa ống thông vào đường tiêu hoá qua đường tự nhiên từ mũi hay miệng và mở dạ dày qua da. Trong đó, mở thông dạ dày qua da dưới X-quang tăng sáng là kỹ thuật mở thông dạ dày xâm nhập tối thiểu, an toàn cho người bệnh.
1. Mở thông dạ dày qua da dưới X quang tăng sáng là gì?
Mở thông dạ dày là thủ thuật tạo ra lỗ thông trực tiếp từ ngoài vào trong lòng dạ dày để nuôi dưỡng người bệnh hoặc để hút làm giảm áp lực trong lòng dạ dày. Đây là chỉ định thường gặp trong thực tiễn lâm sàng, được áp dụng cho các người bệnh có khả năng hấp thu bình thường qua đường tiêu hóa nhưng lại không thể ăn uống qua đường miệng – thực quản do nhiều nguyên nhân khác nhau. Mở thông dạ dày qua da dưới hướng dẫn nội soi ống mềm được ứng dụng khá rộng rãi. Tuy nhiên, đây là một kỹ thuật có tính xâm nhập cao, đặc biệt trong bệnh cảnh người bệnh thường suy kiệt hoặc không thể hợp tác hoặc phải gây mê toàn thân khi nội soi. Do đó, hiện nay nhiều trung tâm ứng dụng kỹ thuật mở thông dạ dày qua da dưới X quang tăng sáng, đây là một kỹ thuật mở thông dạ dày xâm nhập tối thiểu, an toàn, hiệu quả, không phải gây mê toàn thân.
2. Chỉ định mở thông dạ dày qua da dưới X quang tăng sáng
- Rối loạn nuốt do bệnh lý thần kinh: Bao gồm tai biến mạch não, thoái hóa não (sa sút trí tuệ Alzheimer), nhiễm độc thần kinh.
- Có khối u lớn vùng mặt và cổ, thực quản, trung thất gây cản trở đường nuốt
- Người bệnh suy kiệt: não úng thủy, chết não, bệnh tim bẩm sinh, mắc phải giai đoạn muộn.
- Rối loạn hấp thu thứ phát: viêm ruột mạn tính, viêm ruột non sau chiếu xạ.
- Rối loạn tâm thần (không thể tự ăn uống).
3. Chống chỉ định của mở thông dạ dày qua da dưới X quang tăng sáng
- Biến thể giải phẫu đại tràng ngang nằm giữa dạ dày và thành bụng trước.
- Bệnh nhân từng phẫu thuật dạ dày
- Dịch tự do ổ bụng mức độ nhiều
- Phần mềm thành bụng trước vùng mở thông (thượng vị) bị viêm, nhiễm trùng
- Giãn tĩnh mạch dạ dày, tăng áp lực tĩnh mạch cửa
- Thẩm phân phúc mạc (lọc máu nhân tạo qua phúc mạc).
- Rối loạn đông máu nặng (INR < 1.5, số lượng tiểu cầu < 8 G/l).
4. Các bước tiến hành
Trước khi thực hiện thủ thuật, bệnh nhân sẽ được giải thích kỹ về thủ thuật để phối hợp với bác sĩ, người bệnh cũng cần nhịn ăn, uống trước 6 giờ. Có thể uống không quá 50ml nước.
Các bước tiến hành thủ thuật như sau:
- Làm giãn căng dạ dày
- Lắp đặt hệ thống monitoring theo dõi các thông số cơ bản như điện tâm đồ, huyết áp, độ bão hòa oxy SpO2, nhịp thở.
- Sát trùng da thành bụng bằng dung dịch povidone – iodine sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ.
- Làm căng dạ dày: dùng bơm tiêm 50ml bơm hơi liên tục qua ống thông mũi-dạ dày.
- Làm giảm nhu động dạ dày bằng glucagon hoặc Buscopan.
- Treo dạ dày vào thành bụng trước
- Gây tê tại chỗ theo lớp bằng Lidocaine ở quanh vị trí mở thông dạ dày.
- Sử dụng kim chọc xuyên thành bụng vào dạ dày. Khi đã xác định được đầu kim nằm trong lòng dạ dày, đưa nòng có chứa T-fastener vào trong kim, đẩy vào trong dạ dày bằng bơm tiêm chứa nước muối sinh lý.
- Tiếp tục thực hiện treo dạ dày bằng các T-fastener tiếp theo. Thường khâu treo 3 vị trí hình tam giác.
- Mở thông dạ dày
- Dùng dao rạch da ở vị trí trung tâm của các T-fastener đã treo dạ dày.
- Chọc xuyên qua vị trí đã rạch da vào lòng dạ dày bằng kim 18G.
- Luồn dây dẫn cứng 0.035 vào lòng dạ dày qua kim 18G.
- Rút kim 18G, rồi lần lượt đưa các ống nong qua dây dẫn cứng.
- Đặt ống thông dạ dày
- Luồn ống thông vào trong lòng dạ dày qua dây dẫn.
- Cố định đầu ống thông trong lòng dạ dày
- Rút dây dẫn và cố định ống thông ở bề mặt da thành bụng trước bằng khóa và các sợi chỉ của T-fastener.
- Sử dụng thuốc đối quang để kiểm tra vị trí và tính chất lưu thông của ống thông
- Kết thúc thủ thuật.
5. Biến chứng có thể gặp sau khi thực hiện thủ thuật
- Viêm nhiễm tại vị trí mở thông
- Tuột ống thông
- Chảy máu dạ dày
- Nhiễm khuẩn huyết
- Thủng ruột, viêm phúc mạc.
Mở thông dạ dày dưới X-quang tăng sáng là kỹ thuật đòi hỏi cần có trình độ kinh nghiệm cao của bác sĩ thực hiện cùng với sự phối hợp hoàn hảo của bệnh nhân. Để đạt hiệu quả chẩn đoán cao thì bệnh nhân cần chọn các địa chỉ uy tín có máy chụp x-quang và có trang thiết bị y tế hiện đại, đạt chuẩn.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là bệnh viện có hội tụ đầy đủ các bác sĩ đa khoa và chuyên khoa thực hiện, thăm khám, phẫu thuật, chẩn đoán hình ảnh và điều trị bệnh. Đặc biệt, tại Vinmec cũng có thực hiện kỹ thuật mở ống thông dạ dày đem lại kết quả điều trị tối ưu cho quý khách hàng.
BSCK I Võ Công Hiền đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt trong siêu âm chẩn đoán các bệnh lý bụng tổng quát, tim - mạch máu nâng cao, sản phụ khoa. Bác sĩ Võ Công Hiền từng có thời gian công tác tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Đại Học Y Dược - Hoàng Anh Gia Lai trước khi làm việc tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh Viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec Nha Trang.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
