Bài viết bởi Tiến sĩ Thân Thị Trang Uyên - Chuyên viên Y tế - tế bào gốc - Viện nghiên cứu Tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec
Exosomes có nguồn gốc từ tế bào ung thư khi đây được coi là nguyên nhân chính hình thành các ổ tiền di căn do ung thư gây ra tại vị trí không có khối u. Hiện nay cơ chế exosomes có nguồn gốc ung thư vẫn đang được nghiên cứu thêm.
1. Exosomes và mối liên hệ tế bào ung thư
Exosomes (là loại túi tiết nhỏ đóng kín, có kích thước nano mét) có nguồn gốc từ tế bào ung thư được coi là nguyên nhân chính dẫn đến sự hình thành các ổ tiền di căn do ung thư gây ra tại vị trí không có khối u, tuy nhiên cơ chế của hiện tượng này vẫn chưa được nghiên cứu kỹ. Quan trọng nhất, các exosomes lấy từ huyết thanh của bệnh nhân ung thư đã được chứng minh là dấu hiệu đáng tin cậy để chẩn đoán ung thư. Do vậy, cơ chế mà exosomes có nguồn gốc ung thư điều chỉnh sự hình thành mạch và tính thấm thành mạch cần phải được nghiên cứu thêm.
2. Ung thư đại trực tràng và exosomes
Mới đây, nghiên cứu của Zeng và cộng sự (2020) cho thấy rằng, miR-25-3p (là một miRNA thúc đẩy di căn ung thư đại trực tràng) có thể được chuyển từ tế bào ung thư đại trực tràng sang tế bào nội mô thông qua exosomes. Tiếp theo đó, miR-25-3p trong exosomes điều chỉnh sự biểu hiện của VEGFR2, ZO1, Occludin và Claudin 5 trong các tế bào nội mô bằng cách điều khiển biểu hiện của các gen đích KLF2 và KLF4. Sự hoạt động của KLF2 làm giảm đáng kể quá trình hình thành mạch trong khi KLF4 cản trở đáng kể tính thấm thành mạch. Do đó, khi miR-25-3p từ exosomes ức chế hoạt động của KLF2 và KLF4 sẽ thúc đẩy hình thành mạch và tính thấm thành mạch. Ngoài ra, trong các mô hình chuột bị ung thư, miR-25-3p trong exosomes từ các tế bào ung thư đại trực tràng còn tác động gây ra sự rò rỉ mạch máu, hình thành các ổ di căn và làm tăng khả năng di căn của tế bào ung thư đến gan và phổi.
Hơn nữa, miR-25-3p trong exosomes có thể được sử dụng như một dấu ấn sinh học để chuẩn đoán sự di căn của ung thư đại trực tràng. Mức độ biểu hiện của miR-25-3p trong exosomes tuần hoàn trong máu của bệnh nhân ung thư có di căn cao hơn đáng kể so với những bệnh nhân ung thư nhưng chưa có di căn. Trong khi đó, lượng miR-25-3p trong exosomes của bệnh nhân ung thư lại giảm đi rất đáng kể sau khi bệnh nhân được phẫu thuật loại bỏ khối u.
Do vậy, xét nghiệm máu định lượng miR-25-3p trong exosomes sẽ rất hữu ích để chẩn đoán ung thư đại trực tràng và tiên lượng bệnh nhân có nguy cơ di căn cao để điều trị dự phòng.
Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện đảm bảo trang thiết bị hiện đại, đội ngũ bác sĩ, nhân viên giỏi, giàu kinh nghiệm với các giáo sư, bác sĩ hàng đầu trong và ngoài nước cùng hệ thống phòng bệnh, xét nghiệm tiên tiến cho phép thực hiện các kỹ thuật sàng lọc ung thư mới nhất.
Vì thế, khi có vấn đề về sức khỏe, bệnh nhân có thể liên hệ tới bệnh viện để được tư vấn và đặt lịch thăm khám trong thời gian sớm nhất.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo:
Zeng, Z., Li, Y., Pan, Y. et al. Cancer-derived exosomal miR-25-3p promotes pre-metastatic niche formation by inducing vascular permeability and angiogenesis. Nat Commun 9, 5395 (2018). https://doi.org/10.1038/s41467-018-07810-w
