Tiêu chảy là một bệnh lý phổ biến ở trẻ em và trẻ sơ sinh do đường ruột còn yếu. Khi bị tiêu chảy trẻ rất dễ bị mất nước, mất điện giải, mệt mỏi hoặc li bì. Ở các trẻ bị tiêu chảy kéo dài còn có thể gây chậm lớn, suy dinh dưỡng và thiếu vi chất. Chính vì vậy tiêu chảy ở trẻ sơ sinh hay trẻ nhỏ khiến bậc phụ huynh hoang mang, lo lắng. Dưới đây sẽ đề cập đến một số mẹo thường dùng để chữa tiêu chảy ở trẻ sơ sinh.
1. Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị tiêu chảy
Bệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh hay bắt gặp vào mùa hè với các bệnh lý do tiêu chảy nhiễm khuẩn hoặc vào mùa đông xuân với các bệnh tiêu chảy do virus (Rotavirus). Thêm vào đó, những yếu tố khác có thể được xem là tăng nguy cơ gây tiêu chảy ở trẻ sơ sinh:ệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh hay bắt gặp vào mùa hè với các bệnh lý do tiêu chảy nhiễm khuẩn hoặc vào mùa đông xuân với các bệnh tiêu chảy do virus (Rotavirus). Thêm vào đó, những yếu tố khác có thể được xem là tăng nguy cơ gây tiêu chảy ở trẻ sơ sinh:
- Thường xuyên cho trẻ ăn uống bên ngoài hoặc đồ ăn không hợp vệ sinh.
- Cho trẻ sơ sinh bú bình vệ sinh không kỹ.
- Nguồn nước sử dụng không đảm bảo.
- Dụng cụ và khâu chế biến chưa sạch sẽ hoặc nhiễm vi khuẩn gây bệnh.
- Quá trình vệ sinh cho trẻ sơ sinh chưa đúng cách.
- Thói quen không rửa tay sạch sẽ trước khi ăn hoặc trước khi thực hiện chế biến thức ăn cho trẻ.
Các dấu hiệu ở trẻ sơ sinh bị tiêu chảy có thể gặp phải bao gồm:
- Trẻ đi ngoài với tần suất nhiều hơn mức bình thường (3 lần trở lên).
- Phân lỏng, nát hoặc nhiều nước, có dạng lổn nhổn hoặc nước, mùi tanh, xuất hiện bọt, màu xanh hay vàng, có lúc có máu.
- Trẻ bỏ bú, chán ăn.
- Thường xuyên nôn ói hoặc vài lần.
- Cơ thể mất nước do đi ngoài và nôn nhiều, sút cân hoặc tăng cân chậm.
2. Các mẹo chữa tiêu chảy cho trẻ sơ sinh
Trước khi áp dụng các mẹo làm giảm tiêu chảy ở trẻ sơ sinh, bổ sung sớm nước và điện giải:
- Pha 1 gói oresol (ORS) với 1 lít nước (dùng dụng cụ đong đo đúng) cho uống trong ngày.
- Nước cháo muối: Cho 1 nắm gạo (50g), 1 nhúm muối (3.5g), 6 bát nước đun sôi cho đến khi hạt gạo nở tung ra (khoảng 15 phút), chắt ra được 1 lít nước cháo muối dùng cho uống. Nước cháo đã pha chỉ dùng trong ngày, tốt nhất trong 6 giờ.
Cách cho trẻ sơ sinh uống:
- Trẻ < 2 tuổi: Cho uống từng thìa một.
- Trẻ từ 2 tuổi trở lên: Uống từng ngụm bằng cốc hoặc bát.
Nếu trẻ bị nôn, nên dừng lại đợi 5 - 10 phút sau mới tiếp tục cho uống.
Chú ý: Nếu trẻ bị mất nước nặng dẫn đến li bì hoặc quấy khóc nhiều hoặc khóc không có nước mắt, tiểu ít, nôn nhiều hay da khô,... thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và kê đơn kịp thời.
2.1. Bằng nước gạo lứt rang
Rang vàng 100g gạo lứt rồi đổ vào 2 lít nước, rồi đun sôi cho tới khi gạo chín mềm thì tắt bếp, chắt lấy nước và chia thành các lần uống trong ngày cho trẻ. Đây là cách cầm tiêu chảy nhanh và hiệu quả nhất đã được nhiều người áp dụng. Nước gạo lứt rang sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước, mất chất điện giải ở trẻ sơ sinh bị tiêu chảy. Nó còn đào thải độc tố cho gan, giải nhiệt và làm sạch máu.
2.2. Bằng trà vỏ cam
Vỏ cam đã được rửa sạch cho vào cốc nước nóng hãm như hãm trà, sau khoảng 20 phút là có thể cho trẻ uống. Vỏ cam sẽ làm cho các triệu chứng tiêu chảy thuyên giảm nhanh chóng sau đó.
2.3. Bằng nước hồng xiêm
Hồng xiêm xanh được cho là có tính mát cùng vị ngọt, hỗ trợ rối loạn tiêu hóa, nhuận tràng và sinh tân dịch. Hồng xiêm còn chứa một chất có tác dụng chữa trị tiêu chảy rất hiệu quả không chỉ ở người lớn mà cả trẻ nhỏ là Tanin. Vì thế lấy 1 quả hồng xiêm xanh cắt thành các lát mỏng, đem phơi khô rồi sao vàng. Với trẻ sơ sinh bị tiêu chảy cho dùng 10 lát hồng xiêm xanh đã được sơ chế và sắc lấy nước cho trẻ uống, 2 lần một ngày.
2.4. Bằng súp cà rốt
Bên trong cà rốt có chứa một lượng lớn chất Pectin. Khi chất này vào ruột sẽ trương nở lên tạo thành một dạng keo có khả năng làm dịu nhu động ruột và nhanh chóng làm giảm triệu chứng tiêu chảy ở trẻ sơ sinh. Mặt khác, Pectin sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn nội sinh phát triển, lấn át sự lên men thối của vi khuẩn ở ruột già, kích thích niêm mạc ruột mau hồi phục. Cà rốt còn có nhiều muối khoáng, kali giúp bù đắp lượng chất điện giải đã mất đi do tiêu chảy.
Gọt vỏ và rửa sạch 500g cà rốt, thái lát mỏng, đun nhỏ lửa cùng 2 lít nước đến khi cạn đi một nửa thì vớt cà rốt ra nghiền nát, lọc qua rây, bỏ bã và thêm 3g muối rồi đun sôi, sử dụng hằng ngày.
2.5. Bằng lá mơ lông (tía)
Lá mơ lông hay mơ tía có vị đắng, tính mát, giúp tiêu viêm sát khuẩn và là mẹo trị tiêu chảy phổ biến được sử dụng. Lấy khoảng 100g lá mơ lông rửa sạch, ngâm nước muối loãng trong 5 phút rồi vớt ra để ráo, giã nhỏ, trộn đều với 1 quả trứng gà và 1 chút muối. Tiếp sau đó cho 1 ít dầu vào chảo, đợi dầu nóng thì đổ hỗn hợp vừa trộn vào, trở đều 2 mặt cho chín và lấy ra cho trẻ ăn ngày 2 lần.
2.6. Bằng nước cỏ sữa
Nguyên liệu bao gồm 5 nấm tai mèo, 2 nắm cỏ sữa và 50g đậu đen xanh lòng. Tất cả các nguyên liệu nêu trên cần được rửa sạch, riêng với nấm tai mèo thì thái dài và mỏng. Sau khi đã sơ chế xong, lần lượt cho từng loại nguyên liệu: đậu đen, cỏ sữa, nấm mèo lên bếp và sao cho vàng đều. Tiếp sau đó cho hết vào nồi và đổ thêm 3 bát nước nhỏ, sắc cho tới khi còn 0.5 bát nước thì chắt ra cho trẻ uống trong ngày.
2.7. Bằng nước lá ổi, búp ổi non
Lá ổi vốn có tính đắng, nhiều tinh dầu, vị ấm và có chứa hàm lượng Lavonoid có tác dụng kích thích cơ trơn ruột, làm giảm đau bụng do tiêu chảy nên cũng được dùng để chữa bệnh đường ruột hiệu quả. Bên cạnh đó, các thành phần trong lá còn có khả năng kháng khuẩn, làm săn niêm mạc và giảm dịch tiết ở ruột.
Để cầm tiêu chảy ở trẻ sơ sinh tại nhà, dùng 20g gừng tươi, 20g búp ổi non và 10g vỏ quýt khô đem đi sắc cùng 2 lít nước cho đến khi còn lại 500ml thì chắt ra, cho trẻ uống 2 lần mỗi ngày.
3. Một số lưu ý khi dùng các mẹo chữa tiêu chảy cho trẻ sơ sinh
Khi thực hiện các cách cầm tiêu chảy được đề cập ở trên cần lưu ý tuân thủ 3 nguyên tắc:
- Bù nước cho trẻ để tránh mất nước do tiêu chảy.
- Ăn đồ ăn lỏng để dễ phục hồi niêm mạc đường ruột đồng thời đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ.
- Đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay khi có biểu hiện như:
- Có dấu hiệu mất nước: Mắt trũng, môi khô, không có nước mắt, lõm thóp (với trẻ dưới 18 tháng), không đi tiểu tiện trong khoảng từ 4 - 6 giờ hoặc đòi uống nước thường xuyên,....
- Sốt cao không thuyên giảm, li bì, co giật.
- Ăn kém hay bú kém.
- Nôn nhiều.
- Đi ngoài có máu.
- Tiêu chảy dạng kiết lỵ.
Lưu ý: Dù áp dụng cách cầm tiêu chảy ở trẻ sơ sinh nào thì cũng cần phải hết sức thận trọng, không nên tự chẩn đoán và mua thuốc điều trị tiêu chảy tại nhà khi chưa có ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
4. Biện pháp phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ sơ sinh
- Ngay từ khi mang thai người mẹ cần phải được chăm sóc thai sản tốt, vì đó là tiền đề cho sức khỏe của trẻ sơ sinh, đặc biệt còn hạn chế được các nhiễm khuẩn trong giai đoạn chu sinh.
- Cho trẻ sơ sinh bú mẹ ngay trong vòng 1 giờ sau sinh, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài đến khi trẻ được 24 tháng tuổi. Vì sữa mẹ cung cấp cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nguồn dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý nhất, góp phần cho sự phát triển của hệ miễn dịch của trẻ được toàn diện và giúp trẻ sơ sinh phòng chống bệnh và mất nước khi bị bệnh tiêu chảy. Trẻ được bú mẹ sẽ ít khi mắc bệnh tiêu chảy và tỷ lệ tử vong cũng thấp hơn so với trẻ không được bú mẹ hoặc không được bú mẹ hoàn toàn.
- Thực hiện trình tự vệ sinh trong chăm sóc, ăn uống cho trẻ và người mẹ đúng cách, đảm bảo vệ sinh theo đúng hướng dẫn của cán bộ y tế.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
