Thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa corticoid được chỉ định điều trị các bệnh lý như bệnh da có viêm, rối loạn tăng sinh da, rối loạn xâm nhiễm da và nhiều các bệnh lý khác. Tuy nhiên việc sử dụng loại thuốc này có thể để lại một số tác dụng phụ khi không sử dụng đúng cách. Vậy bệnh nhân cần lưu ý tác dụng phụ của thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid như thế nào?
1. Cách nhận biết thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid
Thuốc bôi ngoài da có chứa corticoid được chỉ định điều trị một số bệnh lý như bệnh da có viêm (chàm), rối loạn tăng sinh da (vẩy nến), rối loạn xâm nhiễm da (sarcoidosis)... và nhiều căn bệnh khác, tuy nhiên việc sử dụng thuốc có mang lại kết quả điều trị tốt hay không tùy thuộc vào bệnh lý cũng như việc tuân thủ sử dụng thuốc của người bệnh.
Thực tế, các loại kem, thuốc mỡ bôi ngoài da chứa corticoid có độ mạnh chống viêm khác nhau, do đó việc thành công hay thất bại trong điều trị bệnh phụ thuộc rất nhiều vào việc lựa chọn thuốc bôi ngoài da có độ mạnh phù hợp với tính chất bệnh lý cũng như vùng da tổn thương, vị trí mắc bệnh, lứa tuổi ... Ví dụ, người mắc bệnh vẩy nến thể mảng và eczema ở bàn tay cần dùng loại có tác dụng chống viêm mạnh, nhưng viêm da dầu hay viêm da quanh mi mắt thì chỉ cần dùng loại có tác dụng chống viêm nhẹ. Vì thế khi sử dụng thuốc bạn nên nghe theo sự chỉ định của bác sĩ cả về liều lượng, cách sử dụng, thời gian sử dụng, điều này không chỉ làm tăng tác dụng điều trị bệnh mà còn hạn chế tối đa được biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Tuy rằng các loại thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid rất phong phú nhưng bạn có thể dễ dàng nhận biết vì hầu hết nhóm thuốc này thường có đuôi “sone” (“son”) hoặc “olone” (“olon”), ví dụ như: hydrocortisone, betamethasone, dexamethasone fluocinolone, triamcinolone... Thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid có thể được sản xuất dưới dạng đơn thành phần (một hoạt chất là corticoid) hoặc kết hợp với các thành phần khác như kháng sinh, kháng nấm, acid salicylic... để tăng hiệu quả điều trị của thuốc. Do các sản phẩm này có nhiều tên biệt dược khác nhau, vì vậy khi mua thuốc, bạn cần xem thành phần của thuốc và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng hoặc bạn có thể hỏi các dược sĩ tư vấn bán thuốc xem đó có phải là corticoid hay không?
2. Lưu ý tác dụng phụ của thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid
Mặc dù thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid có tác dụng chống viêm tốt, nhưng nếu dùng trong một thời gian dài hoặc sử dụng không đúng cách chúng có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn cho người sử dụng. Một số tác dụng phụ khi sử dụng thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid như dị ứng, kích ứng da gây ngứa rát, khô da, rậm lông, rạn da, giảm sắc tố trên da, viêm nang lông, teo da, viêm da tiếp xúc dị ứng và giãn mao mạch xuất huyết. Ngoài ra, thuốc mỡ bôi ngoài da này còn khiến vết thương da khó lành, tăng nguy cơ nhiễm trùng, nhiễm nấm, virus, ký sinh trùng nguy hiểm. Do đó người bệnh cần hết sức lưu ý tác dụng phụ của thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid.
Theo đó các loại thuốc mỡ bôi ngoài da cần được điều trị đúng bệnh, nếu trong trường hợp bị loét da hoặc da đang bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, ký sinh trùng, virus thì người bệnh không nên sử dụng thuốc mỡ corticoid bôi, bởi điều này chỉ làm cho các vết thương bị loét sâu kéo theo tình trạng nhiễm nấm, nhiễm khuẩn,.. nặng hơn. Đặc biệt những người có cơ địa dị ứng thuốc sử dụng thì bệnh càng trở nên nguy hiểm hơn nữa. Do đó những đối tượng này thường không được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa corticoid. Ngoài ra, nếu người bệnh bôi thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa corticoid trên diện rộng và không kiểm soát được lượng thuốc thì các thành phần này sẽ hấp thu gây ra các tác dụng phụ không thua kém so với đường uống. Tác dụng phụ nguy hiểm có thể kể đến như: thiên đầu thống, đục thủy tinh thể, loét dạ dày, hội chứng cushing, ức chế trục dưới đồi tuyến yên - thượng thận... nhất là với trẻ em, bởi đối tượng thường nhạy cảm hơn với thuốc có chứa corticoid.
Hầu hết các loại thuốc mỡ bôi ngoài da đều có độ chống viêm nặng nhẹ khác nhau, tùy thuộc theo thành phần liều lượng nên người bệnh khó có thể nhận biết. Việc dùng quá liều hay quá ít đều không những không thể đem lại hiệu quả điều trị mà còn có nguy cơ gặp các tác dụng không mong muốn gây khó khăn trong việc kiểm soát và tái khám bệnh ở lần kế tiếp. Do đó để hạn chế tối đa các biến chứng không mong muốn thì bạn nên đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng hoặc sử dụng theo sự tư vấn của bác sĩ.
Để nâng cao hiệu quả điều trị, trước khi dùng thuốc mỡ corticoid bôi bạn nên vệ sinh vùng da đó sạch sẽ, đợi khi tổn thương khô hẳn bạn mới bôi thuốc, bạn chỉ nên bôi một lớp thuốc mỏng, rồi mát-xa nhẹ nhàng để thuốc ngấm vào da, không băng kín tránh nguy cơ mưng mủ, nhiễm trùng. Đối với những vùng da dày như bàn tay, bàn chân hoặc các bệnh lý như bệnh dày sừng vẩy nến, eczema mạn tính... có thể băng kín sau bôi thuốc để tăng hấp thu thuốc, tăng hiệu quả điều trị, nhưng bạn nên băng kín vào ban đêm, lúc đi ngủ. Tuy nhiên, việc dùng băng kín này cũng cần có sự chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ, người bệnh không nên tự ý sử dụng có thể gây nguy hại đến sức khỏe.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ, dược sĩ giỏi, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
