Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Co thắt thực quản là bệnh lý rối loạn liên quan đến tăng co thắt cơ thực quản hiếm gặp. Nguyên nhân bệnh sinh chưa rõ ràng, chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị còn khó khăn.
1. Thế nào là chứng co thắt thực quản?
Co thắt thực quản là chứng rối loạn co giãn cơ trơn ở thực quản – ống nối giữa miệng và dạ dày – gây khó khăn trong việc di chuyển thức ăn xuống dạ dày. Khi bị co thắt thực quản, phần cơ nằm giữa thực quản và dạ dày hoặc cơ vòng dưới thực quản của người bệnh sẽ không hoạt động và làm thức ăn không trôi xuống được.
2. Triệu chứng của co thắt thực quản
- Triệu chứng chính của co thắt thực quản là khó nuốt đặc, lỏng, cảm giác thức ăn mắc nghẹn ở trong ngực, trào ngược hoặc đau tức ngực khi nuốt
- Đau ngực có thể xảy ra khi nghỉ, khi nuốt hoặc stress, đau ngực thường sau xương ức nhưng có thể lan ra sau lưng, lồng ngực, cánh tay và hàm, đau có thể từ vài giây đến vài phút và có thể giống đau thắt ngực
- Người bệnh cũng có thể sụt cân vì ăn uống khó khăn hoặc bị đau.
3. Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây co thắt thực quản là không rõ. Tuy nhiên, nhiều bác sĩ đặt giả thiết là có thể do sự tổn thương hệ thần kinh ức chế bên trong ở thực quản làm mất khả năng giãn cơ trơn thực quản ở thân thực quản hoặc cơ vòng dưới thực quản, biên độ co thắt có thể thay đổi, tổn thương này có thể thứ phát do tự miễn hoặc nhiễm trùng.
Yếu tố nguy cơ khởi phát có thể gặp phải như huyết áp cao, stress, trầm cảm, uống bia rượu hoặc thức ăn quá nóng, lạnh, tuổi lớn và trào ngược dạ dày thực quản..
4. Những kỹ thuật chẩn đoán
Để chẩn đoán, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang nuốt barit (trước khi chụp X-quang, bạn sẽ uống một chất lỏng trắng được gọi là barit hoặc nuốt một chất lỏng phản quang có thể nhìn thấy được trên X-quang). Chụp X-quang nuốt barit sẽ cho thấy độ hẹp của phần thực quản dưới và độ rộng của phần thực quản trên của người bệnh. Thủ thuật này còn gọi là X-quang đường tiêu hóa trên có cản quang.
Bác sĩ cũng dùng phương pháp đo lường áp suất để xác định cơ ở thực quản có hoạt động hay không và độ tăng áp ở cơ vòng thực quản.
Phương pháp nội soi (sử dụng một ống nhỏ có gắn đèn sáng, kèm theo một máy quay nhỏ ở đầu ống) có thể kiểm tra xem các bất thường khác của thực quản như hẹp thực quản, vòng thắt, viêm loét thực quản hoặc u bên trong hoặc bên ngoài chèn, túi thừa .. bên cạnh đó bác sĩ có thể yêu cầu sinh thiết, tức là lấy một mẫu mô và kiểm tra dưới kính hiển vi.
5. Điều trị
Co thắt thực quản không có thuốc chữa, tuy nhiên liệu pháp điều trị có thể cải thiện tình trạng bệnh và giúp ngăn ngừa biến chứng.
Nếu bị co thắt thực quản, người bệnh cần được làm giảm sức ép ở phần cơ vòng thực quản dưới bằng các biện pháp giãn nở cơ hoặc phẫu thuật nong bằng bóng. Tuy nhiên, sau khi đã được làm giãn nở, thực quản có nguy cơ không hoàn toàn cử động lại được bình thường. Liệu trình giãn nở cơ có thể sẽ phải lặp lại nhiều lần nếu triệu chứng tái phát.
Những thuốc như nitrate hoặc thuốc chẹn kênh canxi (chặn dòng canxi), làm giảm sức ép ở cơ vòng thường được sử dụng nếu người bệnh không có khả năng tiến hành làm giãn nở cơ vòng được.
Bác sĩ có thể tiêm Botox (botulinum toxin) vào cơ vòng làm căng thực quản.
Nếu những phương pháp điều trị khác đều thất bại, bác sĩ có thể sẽ tiến hành phẫu thuật để làm giảm sức ép ở cơ vòng, được gọi là phẫu thuật cắt cơ vòng thực quản dưới. Việc phẫu thuật có thể được tiến hành theo kiểu soi ổ bụng. Khi mổ soi ổ bụng, bác sĩ phẫu thuật chỉ cần rạch một đoạn nhỏ thay cho đường rạch lớn ở phẫu thuật thông thường, do đó không để lại sẹo hoặc chỉ là sẹo mờ.
Nếu bệnh không được trị kịp thời có thể sẽ dẫn đến biến chứng sang rách (thủng) thực quản, trào ngược dạ dày thực quản, và viêm phổi. Nghiêm trọng nhất là dẫn đến ung thư thực quản.
6. Thói quen sinh hoạt giúp hạn chế co thắt thực quản
Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế triệu chứng bệnh co thắt thực quản bao gồm:
- Chọn thức ăn ít gây kích thích co thắt thực quản
- Không ăn thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh
- Kiểm soát stress
- Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe
- Nghe theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê
- Gọi cho bác sĩ nếu bị chứng khó nuốt trong thời gian dài, bị đau khi nuốt hoặc có các triệu chứng còn sót lại sau khi đã điều trị
- Gọi cho bác sĩ nếu nôn ra máu hoặc có những triệu chứng mới.
Co thắt thực quản lan tỏa có thể được điều trị nội khoa hay ngoại khoa, có thể kết hợp điều trị tâm lý. Những bệnh nhân bị nuốt nghẹn nên tránh sự căng thẳng trong bữa ăn. Nếu có dấu hiệu trào ngược dạ dày - thực quản hoặc có bằng chứng về test chức năng thực quản thì nên điều trị trào ngược dạ dày - thực quản, chú ý dùng thức ăn mềm, lỏng và chia nhỏ miếng sẽ giúp cho bệnh nhân dễ dàng nuốt hơn.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
