Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Tạ Quốc Bản - Bác sĩ Sản Phụ khoa - Khoa Sản Phụ Khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.
Thời kỳ hậu sản hay giai đoạn sau sinh là khoảng thời gian cơ thể người phụ nữ dần thay đổi để có những đặc điểm tương tự như trước khi mang thai. Phụ nữ sau sinh thường phải đối diện với nhiều vấn đề khó chịu, trong đó có tình trạng táo bón. Táo bón sau sinh nếu không được phát hiện và giải quyết kịp thời sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của cả bà mẹ và trẻ nhỏ.
1. Tổng quan về táo bón sau sinh
Sau sinh vài ngày, bà mẹ có thể phải đối diện với tình trạng táo bón xuất hiện sớm. Táo bón sau sinh có thể xuất hiện ở bất kỳ người phụ nữ nào, cho dù không có tiền sử mắc táo bón trong thai kỳ và trước khi mang thai. Những người phụ nữ được chẩn đoán táo bón sau sinh khi đại tiện phân cứng với tuần suất ít hơn 3 lần mỗi tuần.
Táo bón sau sinh có thể được xem là một bệnh lý vì chúng tồn tại đơn độc với nguyên nhân cơ năng. Táo bón sau sinh không nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người phụ nữ cũng như gây trở ngại cho việc chăm sóc trẻ.
Khi táo bón xuất hiện với các triệu chứng khác như táo bón xen kẽ tiêu chảy, phân có máu, người bệnh nên đến khám tại các bác sĩ chuyên khoa để được loại trừ các bệnh lý nguy hiểm.
Trĩ là biến chứng thường gặp của tình trạng táo bón sau sinh. Quá trình gắng sức để thải các khối phân cứng là yếu tố nguy cơ trực tiếp gây sung huyết tại các tĩnh mạch vùng trực tràng và dẫn đến bệnh lý trĩ. Đây là một căn bệnh mang lại bất lợi cho người bệnh, và có thể gây nguy hiểm nếu không phát hiện kịp thời biến chứng xuất huyết.
Trong đa số trường hợp, táo bón sau sinh sẽ tự biến mất và có đáp ứng tốt với nhiều phương pháp điều trị khác nhau. Sự thay đổi trong chế độ ăn và thói quen sinh học là các yếu tố đơn giản giúp người bệnh nhanh phục hồi. Cần theo dõi kỹ nếu táo bón sau sinh kéo dài hoặc biểu hiện nhiều triệu chứng khác kèm theo và lúc này người phụ nữ cần được thăm khám và tư vấn từ các bác sĩ chuyên khoa.
2. Nguyên nhân của táo bón sau sinh
Táo bón xuất hiện ở phụ nữ trong giai đoạn sau sinh là hậu quả của nhiều nguyên nhân khác nhau thường xuất hiện đồng thời trong một bối cảnh bệnh, bao gồm:
- Kích thước tử cung lớn trong suốt thời gian mang thai đã chèn ép và làm tăng áp lực lên khung đại tràng, gây giảm trương lực cơ, từ đó giảm nhu động ruột và khả năng tống phân của đại trực tràng trong suốt nhiều tháng.
- Lượng hóc môn progesterone trong cơ thể người phụ nữ sau sinh ở mức cao
- Cơ thể người phụ nữ sau sinh có nhu cầu bổ sung nước khá cao. Nguyên nhân là do mất máu từ quá trình sinh nở, lượng sản dịch trong thời gian hậu sản và việc sản xuất sữa để nuôi trẻ. Việc uống không đủ nước rất dễ gây ra táo bón.
- Canxi, sắt và sữa công thức là những nhóm chất thường được bổ sung cho người phụ nữ trước, trong và sau thai kỳ. Tác dụng không mong muốn của chúng khi sử dụng trong thời gian dài là táo bón.
- Khẩu phần ăn được xây dựng không hợp lý, bổ sung quá nhiều thực phẩm giàu đạm và thiếu hụt nhóm chất vitamin và chất xơ.
- Quan điểm cũ về việc ở cữ hoặc thói quen lười vận động sau sinh cũng góp phần làm tăng tỷ lệ gặp phải táo bón sau sinh.
- Không dám đi đại tiện vì đau vết mổ hoặc vết may tầng sinh môn. Theo thời gian, người phụ nữ sẽ mất dần thói quen đại tiện, giảm tần suất tống phân và đưa đến táo bón sau sinh.
Một người phụ nữ bị táo bón sau sinh thường do sự phối hợp của nhiều nguyên nhân kể trên. Việc phát hiện được nguyên nhân gây bệnh có ý nghĩa quyết định tới hiệu quả của việc điều trị nhằm giảm táo bón sau sinh.
3. Làm thế nào để hết táo bón sau sinh ?
Trong những cách giảm táo bón sau sinh, thay đổi thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống luôn là bước đầu tiên được khuyến cáo áp dụng và thực hiện. Phụ nữ bị táo bón sau sinh nên:
- Bổ sung nhiều nhóm thực phẩm gồm rau xanh và trái cây vào khẩu phần ăn hàng ngày. Tuy nhiên, không được ăn kiêng vì nhu cầu năng lượng ở phụ nữ sau sinh khá lớn. Một chế độ ăn cân bằng giàu đàm và nhiều chất xơ, vitamin là một phương án tốt.
- Uống nhiều nước: bổ sung nhiều nước hằng ngày không chỉ giúp đẩy lùi táo bón sau sinh mà còn giúp ích cho việc sản xuất sữa để nuôi con của phụ nữ sau sinh.
- Tập thói quen đại tiện ngay khi có cảm giác muốn đi vệ sinh. Tuyệt đối không nhịn đại tiện dù đang ở trong tình huống nào.
- Luyện tập thể dục thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, tập các bài tập đơn giản. Vận động trong thời gian đầu có thể gây đau đớn cho người phụ nữ, tuy nhiên nếu thực hiện thường xuyên có thể giúp đẩy nhanh thời gian hồi phục vết thương và làm tăng nhu động ruột, giúp giảm táo bón.
Ngoài những biện pháp kể trên, phụ nữ bị táo bón sau sinh có thể áp dụng một số các biện pháp khác như: Sử dụng các thuốc nhuận tràng, làm mềm phân trong trường hợp táo bón nặng. Tuy nhiên, việc lựa chọn các loại thuốc sử dụng trong giai đoạn sau sinh, đặc biệt đang cho con bú đều cần có sự tư vấn và hướng dẫn của các bác sĩ chuyên khoa. Việc tự mua thuốc và điều trị là việc làm không được khuyến cáo.
Mọi thông tin chi tiết Khách hàng vui lòng liên hệ đến các bệnh viện, phòng khám thuộc hệ thống y tế Vinmec trên toàn quốc.
XEM THÊM
