Mút tay là thói quen thường gặp ở trẻ em, nhất là giai đoạn nhũ nhi. Trẻ 2 tháng tuổi thích mút tay là một cách thể hiện bé cần sự trợ giúp khi tâm trạng đang lo lắng, căng thẳng nhất, đặc biệt khi không có mẹ bên cạnh. Tuy nhiên, khi trẻ khôn lớn nhưng thói quen mút tay vẫn còn sẽ gây nhiều tác hại cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
1. Vì sao trẻ thích mút tay?
Ngậm mút ngón tay được các chuyên gia khẳng định là một sở thích bình thường của trẻ nhỏ. Trẻ 2 tháng tuổi thích mút tay vì hành động này mang lại sự sảng khoái, giúp trẻ lớn khôn từng ngày và đây còn được xem là một thú vui trong những tháng tuổi đầu đời. Trẻ 3 tháng tuổi thích mút tay có thể giải thích thông qua những lý do sau:
- Giai đoạn 2 đến 3 tháng tuổi, cơ thể bé bắt đầu có sự phát triển vượt trội về các giác quan, trong đó quan trọng nhất là xúc giác. Sự phát triển xúc giác thể hiện ra ngoài bằng việc bé có sự hứng thú với các ngón tay của mình. Nếu chú ý quan sát, cha mẹ sẽ nhận thấy các bé cố gắng vươn tay lên, sau đó ngắm nghía, cuối cùng là đưa các ngón tay vào miệng và bắt đầu mút, gặm... Khi thực hiện điều này bé tỏ ra rất thích thú và thỏa mãn. Nếu cha mẹ cố tình kéo tay ra khỏi miệng hoặc ngăn cản việc trẻ thích mút tay có thể khiến bé tức giận, khó chịu và thậm chí gào khóc;
- Trẻ thích mút tay là biểu hiện trẻ bắt đầu có sự nhận thức và khám phá thế giới xung quanh. Thông qua hành động mút tay, trẻ có thể cảm nhận được chính bàn tay của mình. Trẻ 3 tháng tuổi thích mút tay thể hiện con đang có sự phát triển tốt trí lực của bé. Đồng thời, đây còn là cách bé học tập, giai đoạn đầu đưa cả bàn tay vào miệng, sau đó hành động dần chuyên nghiệp hơn khi đưa 3-2 ngón tay, cuối cùng não bộ phát triển cao hơn khi bé chỉ đưa 1 ngón tay nào đó vào miệng. Khi trẻ đưa ngón tay cái chính xác vào miệng chứng tỏ trẻ có khả năng điều khiển cơ quan vận động và điều khiển cơ bắp theo ý muốn.
Trẻ thích mút tay được tiếp nối bởi hành động cầm đồ vật xung quanh và cho vào miệng, điều này xảy ra khi bàn tay bé linh hoạt hơn, có khả năng cầm nắm được. Khi đó, những cảm giác trong khoang miệng giúp trẻ cảm nhận được những thuộc tính đồ vặt như độ cứng, mềm, kích thước to nhỏ hoặc vị của chúng... Quá trình này được xem là cách bé trải nghiệm và khám phá những thứ lạ lẫm xung quanh. Đồng thời, hiện tượng này còn giúp hoàn thiện dần các chức năng của khoang miệng.
Theo các chuyên gia của Hiệp hội Nhi khoa Hoa kỳ (American Association of Pediatrics-AAP), trẻ thích mút tay là cách thể hiện mình đang đói bụng. Do đó, thói quen ngậm mút tay là cách trẻ đòi bú sữa mẹ. Ngoài ra, hành động này tạo cảm giác dễ chịu, các ngón tay kích thích trong miệng tương tự như bầu sữa mẹ. Trẻ thích mút tay được xem là một phản xạ tự nhiên tiếp nối với sự phát triển của trẻ từ khi còn trong bụng mẹ.
Tuy nhiên, trẻ thích mút tay có thể trở thành thói quen, có thể xuất hiện ngay cả khi trẻ không đói, thậm chí xảy ra ở cả trẻ lớn và thôi bú mẹ. Đa số thói quen trẻ thích mút tay sẽ biến mất khi bé được 1 – 2 tuổi, nhưng có khoảng 15% trường hợp con vẫn tiếp tục ngậm mút tay cho đến 4 tuổi. Một số ít trẻ thích mút tay vào ban đêm hoặc trẻ lớn ngậm mút tay khi stress (căng thẳng tinh thần). Giải thích cho điều này, ngậm mút ngón tay kích thích bài tiết endorphin (một chất giảm đau tự nhiên) để giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn khi cơ thể mệt mỏi, buồn chán, đói hoặc khi não bộ cần thư giãn.
Xem ngay: Em bé mút tay có phải đói không?
2. Những bất lợi khi trẻ thích mút tay
Mút tay được xem là hành động bình thường ở trẻ nhũ nhi. Nhiều nghiên cứu chứng minh hành động trẻ thích mút tay vẫn đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, nếu thói quen này vẫn duy trì khó bỏ ở những trẻ lớn, đặc biệt là từ 5 tuổi trở lên có thể gây nên một số bất lợi về mặt sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ trong tương lai:
- Trẻ thích mút tay khi bàn tay không sạch sẽ là yếu tố nguy cơ lây nhiễm các tác nhân gây bệnh thông qua đường tay – miệng như tay chân miệng, cúm, thủy đậu, nhiễm giun sán và một số bệnh tiêu hoá nghiêm trọng khác;
- Trẻ thích mút tay quá sâu dẫn đến tình trạng nôn trớ, đặc biệt sau khi ăn hoặc bú sữa;
- Trẻ mút tay quá mạnh, mút liên tục hay thậm chí một số còn nhai hoặc dùng lưỡi đẩy các ngón tay có thể gây nên các tổn thương ở da như nứt da ngón tay tái đi tái lại, lở loét và tạo điều kiện cho tác nhân bên ngoài xâm nhập gây nhiễm trùng da;
- Trẻ thích mút tay quá nhiều trong thời gian dài có thể gây biến dạng các xương ngón tay;
- Nghiêm trọng hơn, những trẻ từ 5-6 tuổi trở lên bước vào thời kỳ thay răng vĩnh viễn, trẻ mút tay với động tác mạnh hoặc dùng lưỡi đẩy sẽ gây tổn thương lên răng và hàm, dẫn đến hiện tượng răng hô hoặc móm, lệch khớp cắn, khó phát âm;
- Về mặt phát triển tâm lý, trẻ thích mút tay còn được xem là biểu hiện của sự thiếu tự tin, xấu hổ, thậm chí bị bạn bè chọc ghẹo, gây mặc cảm khi đến trường.
Xem ngay: Ngậm, mút ngón tay gây hại gì cho trẻ?
3. Bố mẹ cần làm gì khi trẻ thích mút tay?
Khi trẻ thích mút tay, bố mẹ cần lưu ý việc giữ vệ sinh thân thể cho trẻ, đặc biệt là 2 bàn tay, cắt móng tay gọn gàng, đồng thời vệ sinh môi trường xung quanh bé thường xuyên. Bố mẹ nên xem thói quen mút tay là công việc chính đáng của bé và tạo điều kiện tốt nhất để bé thực hiện hành động yêu thích của mình. Tuy nhiên bố mẹ cũng cần lưu ý là trẻ có thói quen mút tay có thể cũng cho bất cứ vật gì vào miệng và nuốt chúng, do đó cần tránh cho bé tiếp xúc với những vật sắc nhọn, những vật nhỏ, tròn... tránh trường hợp trẻ bị hóc hoặc có dị vật đường thở.
Với những trẻ còn bú mẹ cần cho bé bú sữa đầy đủ, đảm bảo trẻ không bị đói sẽ hạn chế được thói quen tìm tay để ngậm mút. Nếu trẻ thỉnh thoảng mới mút tay, khi đó bố mẹ có thể làm phân tâm trẻ, lôi cuốn sự chú ý của trẻ vào những trò chơi hợp với lứa tuổi, giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Những lúc trẻ căng thẳng hoặc khó chịu như trẻ bị bệnh, đau sau tiêm, sợ hãi... bố mẹ nên dành nhiều thời gian để gần gũi bên trẻ và chăm sóc trẻ tốt hơn, tạo tâm lý ấm áp giúp trẻ vượt qua khó khăn một cách dễ dàng, hạn chế được thói quen ngậm mút tay trong vô thức..
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
