Đầy bụng khó tiêu thường là một bệnh lý lành tính không nguy hiểm nhưng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề tiêu hóa. Vậy thì người bị đầy bụng khó tiêu nên áp dụng liệu pháp điều trị nào để có thể nhanh chóng cải thiện tình trạng, phòng tránh các biến chứng và nhanh chóng quay lại nhịp sống hiện đại của mình?
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Đầy bụng khó tiêu là gì?
Đầy bụng khó tiêu là một tình trạng rối loạn tiêu hóa xuất phát từ thói quen ăn uống không đúng cách hoặc là biểu hiệu của một số bệnh lý như hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng… Sau khi ăn, một số người có thể chỉ cảm thấy đầy bụng khó tiêu hoặc đi kèm với một số triệu chứng khác như đau bụng, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn mửa hoặc cảm giác không thoải mái ở bụng.
Ngoài ra, người bệnh cần ưu tiên xác định nguyên nhân để tìm ra biện pháp điều trị phù hợp khi đối mặt với tình trạng này.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó thường bao gồm các vấn đề sau đây:
- Chế độ ăn uống quá giàu đạm, đường, bột và dầu mỡ dẫn đến khó tiêu hóa và tích tụ trong đường tiêu hóa. Bên cạnh đó, những người thường xuyên tiêu thụ thực phẩm cay nóng, uống nhiều bia rượu, cà phê hoặc chất kích thích và có thói quen ăn vội, ăn nhanh, ít nhai kỹ hoặc nằm ngay sau khi ăn… cũng thường gặp phải tình trạng đầy bụng khó tiêu. Tất cả những vấn đề này đều gây áp lực quá mức lên đường tiêu hóa, làm cho các cơ quan không thể xử lý hết thức ăn.
- Rối loạn tiêu hóa, cổ trướng, táo bón, dị ứng thực phẩm.
- Hệ vi khuẩn đường ruột phát triển quá mức.
- Các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa như viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, viêm loét dạ dày, nhiễm trùng đường ruột, tắc ruột và ung thư đại tràng...
- Tình trạng suy giảm hệ vi khuẩn có lợi, trong khi các vi khuẩn có hại lại phát triển quá mức xuất phát từ việc sử dụng thuốc kháng sinh không theo chỉ định gây đầy bụng khó tiêu.
Những người thường gặp phải vấn đề đầy bụng khó tiêu cần kiểm tra để loại trừ các nguyên nhân bệnh lý thực thể, đặc biệt là các trường hợp trên 45 tuổi vì có nguy cơ mắc ung thư dạ dày.
Bên cạnh đó, người bệnh cần được chẩn đoán, theo dõi và điều trị bởi các bác sĩ chuyên khoa khi tình trạng đầy bụng, khó tiêu xảy ra do viêm, loét, trào ngược dạ dày thực quản hoặc ung thư dạ dày.
3. Người ăn hay bị đầy bụng khó tiêu cần làm gì?
Khi bị đầy bụng khó tiêu, người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn điều trị từ bác sĩ nếu phát hiện vấn đề là do các bệnh lý thực thể trong đường tiêu hóa gây ra, Đồng thời để ngăn ngừa và cải thiện chức năng hệ tiêu hóa, người bệnh có thể sử dụng một số biện pháp sau:
3.1. Chế độ ăn bổ sung nhiều chất xơ
Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động suôn sẻ của hệ tiêu hóa và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Thay vì sử dụng các loại thực phẩm phổ biến trong cuộc sống hiện đại và bận rộn ngày như đồ hộp, thức ăn nhanh, thịt đỏ và các món ăn nhiều dầu mỡ gây đầy bụng khó tiêu, người bệnh nên cố gắng xây dựng những bữa ăn hàng ngày giàu chất xơ.
Chế độ ăn này giúp cải thiện khả năng tiêu hóa, giảm thiểu tình trạng đầy bụng, khó tiêu và còn mang lại nhiều lợi ích khác như ngăn ngừa bệnh đái tháo đường, các vấn đề tim mạch, bệnh trĩ và ung thư trực tràng...
Thông thường, một người cần tiêu thụ khoảng 20-30 gram chất xơ mỗi ngày. Các nguồn chất xơ phổ biến và dễ dàng tìm thấy bao gồm rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt.
Tuy nhiên, một số loại rau xanh như đậu đũa, bắp cải và súp lơ có thể gây đầy bụng và khó tiêu, vì vậy người bệnh cần hạn chế tiêu thụ. Bên cạnh đó, những người thường xuyên gặp vấn đề đầy bụng và khó tiêu nên chú ý uống nhiều nước vì nước hỗ trợ quá trình tiêu hóa, hòa tan các khoáng chất và vitamin, đồng thời ngăn ngừa táo bón.
3.2. Thói quen ăn chậm, nhai kỹ và ăn vừa đủ no
Người bệnh thường hay xem nhẹ việc ăn chậm và nhai kỹ nhưng đây là một thói quen tốt giúp giảm gánh nặng cho cơ quan tiêu hóa. Khi nhai kỹ, thức ăn không chỉ được nghiền nhỏ mà còn kích thích tuyến nước bọt, dạ dày và ruột sản xuất dịch tiêu hóa.
Bên cạnh ăn chậm nhai kỹ, người hay bị đầy hơi và khó tiêu cũng cần lưu ý không nên ăn quá no. Thông thường, cơ thể chỉ tiết ra một lượng dịch tiêu hóa nhất định, vì vậy việc ăn quá no sẽ kích thích dạ dày tiết thêm axit để hỗ trợ tiêu hóa, dẫn đến tình trạng đầy bụng, khó tiêu, ợ chua và ợ nóng.
3.3. Thay đổi lối sống, tập thể dục và hạn chế căng thẳng
Chế độ tập thể dục hàng ngày không chỉ giúp tăng cường sức khỏe toàn diện mà còn cải thiện khả năng hoạt động của hệ tiêu hóa, do đó người bệnh nên xây dựng một lối sống lành mạnh để hạn chế tình trạng đầy bụng khó, tiêu tái phát.
Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng hoạt động thể chất đều đặn giúp cải thiện đáng kể chức năng tiêu hóa. Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu cũng đã phát hiện ra mối liên hệ giữa những người ít vận động và các vấn đề sức khỏe như béo phì, đau dạ dày và tiêu chảy.
Ngoài ra, căng thẳng và stress quá mức cũng có thể gây ảnh hưởng không tốt đến chức năng cơ quan tiêu hóa. Tình trạng này được giải thích như sau: Căng thẳng làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan trong bụng, từ đó ảnh hưởng đến khả năng tiết ra dịch tiêu hóa, làm chậm quá trình tiêu hóa và cuối cùng dẫn đến các triệu chứng như đầy bụng khó tiêu.
3.4. Không nên lạm dụng các thuốc kháng axit
Axit dạ dày được sản xuất để hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn. Nhưng trong nhiều trường hợp, tình trạng tiết axit quá mức dẫn đến các triệu chứng khó chịu của trào ngược dạ dày thực quản. Vì vậy, nhiều người bệnh thường sử dụng các sản phẩm kháng axit để làm trung hòa lượng axit thừa và giải quyết các triệu chứng không thoải mái nhanh chóng.
Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức các loại thuốc kháng axit có thể gây ra tác động không tốt, làm giảm độ axit cần thiết trong môi trường dạ dày và dẫn đến các vấn đề như bệnh đầy bụng, khó tiêu.
3.5. Bổ sung men tiêu hóa
Men tiêu hóa chiết xuất từ thảo dược là sản phẩm giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và cải thiện quá trình hấp thụ dinh dưỡng. Những người thường gặp vấn đề đầy bụng và khó tiêu do thiếu men tiêu hóa hoặc do các nguyên nhân khác (do thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh) có thể sử dụng men tiêu hóa giảm các triệu chứng.
Trong những trường hợp sức khỏe tốt, việc bổ sung men tiêu hóa hỗ trợ cải thiện chức năng tiêu hóa của cơ thể.
Tuy nhiên, men tiêu hóa chỉ mang tính giải quyết tạm thời trong một số trường hợp và không thể là giải pháp dứt điểm cho triệu chứng đầy bụng khó tiêu, đặc biệt khi tình trạng này liên quan đến các bệnh nguy hiểm như bệnh Crohn. Vì vậy, người bệnh nên gặp các bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra, chẩn đoán và chỉ định phác đồ điều trị phù hợp, đây được xem là biện pháp tốt và an toàn nhất.
4. Đầy bụng khó tiêu uống gì theo dân gian?
Nếu đầy bụng và khó tiêu không bắt nguồn từ những bệnh lý nguy hiểm, người bệnh có thể áp dụng những mẹo dân gian dưới đây để giảm bớt sự khó chịu:
4.1. Củ tỏi
Tỏi không chỉ là một loại gia vị phổ biến mà còn được sử dụng như một phương thuốc chữa bệnh đầy bụng khó tiêu rất hiệu quả. Người bệnh có thể áp dụng theo các phương pháp sau:
- Cách 1: Chuẩn bị khoảng 30g tỏi đã lột vỏ, giã nhuyễn và trộn đều với 5g đường phèn hoặc đường kính. Sau đó pha cùng 60ml nước ấm (nhiệt độ khoảng 40-50 độ C) và chia thành 2 lần uống trong ngày.
- Cách 2: Nướng một củ tỏi sau đó bọc trong một lớp gạc mỏng và đặt lên vùng rốn. Phương pháp này giúp hỗ trợ trung tiện, tống hơi ứ trệ và cải thiện đầy bụng khó tiêu.
4.2. Quế
Quế được coi là vị thuốc chữa trị đầy bụng khó tiêu hiệu quả. Người bệnh có thể thực hiện theo hai cách sau đây:
- Cách 1: Đun sôi khoảng 250ml nước sạch. Sau đó, thêm vào đó 1⁄2 thìa cà phê bột quế và khuấy đều cho tan hết. Người bệnh nên uống hỗn hợp này sau mỗi bữa ăn.
- Cách 2: Thêm 1⁄2 thìa cà phê bột quế vào một ly sữa ấm và uống khi cảm thấy đầy bụng khó tiêu.
4.3. Gừng
Gừng được biết đến như một vị thuốc hỗ trợ hiệu quả trong việc điều trị nhiều loại bệnh như đầy bụng khó tiêu và rối loạn tiêu hóa. Có ba cách sử dụng gừng để điều trị:
- Uống từng ngụm nước ấm có thêm vài lát gừng.
- Uống trà gừng nóng ngay sau khi ăn bữa chính.
- Chuẩn bị gừng tươi đã rửa sạch, đập nát và ngâm vào một cốc nước nóng khoảng 30 phút. Sau đó thêm 1 thìa mật ong, khuấy đều và uống 2-3 lần mỗi ngày sau bữa ăn.
4.4. Trà hoa cúc
Hoa cúc chứa các hoạt chất kháng viêm tự nhiên, có khả năng làm dịu niêm mạc và giảm khí trong đường tiêu hóa
Để giúp cải thiện các triệu chứng tiêu hóa, người bệnh chỉ cần lấy một ít hoa cúc tươi hoặc khô cho vào ấm pha trà với nước sôi. Đậy nắp trong 15 phút để có một ly trà thơm ngon.
4.5. Rượu táo mèo
Rượu táo mèo không chỉ hỗ trợ kiểm soát mỡ máu và kháng khuẩn, mà còn có khả năng điều trị kiết lỵ và ức chế vi khuẩn E.Coli. Ngoài ra, rượu táo mèo cũng giúp giảm triệu chứng đầy bụng khó tiêu một cách đáng kể.
Cách sử dụng như sau: Người bệnh nên uống từ 1 đến 2 chén rượu táo mèo đã ngâm từ 1 đến 2 tháng trong bữa ăn. Áp dụng phương pháp này khoảng 1 đến 2 ngày, người bệnh sẽ nhanh chóng cảm nhận sự cải thiện rõ rệt.
4.6. Lá ổi
Lá ổi có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh đầy bụng khó tiêu rất hiệu quả nhờ chứa tanin, một hợp chất giúp làm se niêm mạc ruột và giảm dịch nhầy trong dạ dày. Hơn nữa, vị chát của lá ổi cũng có thể chống lại vi khuẩn gây hại trong đường tiêu hóa.
Cách thực hiện như sau:
- Rửa sạch 7-10 lá ổi non, sau đó ngâm vào nước muối loãng và xay nhuyễn với một ly nước.
- Lọc để lấy phần nước và chia thành 2 lần uống mỗi ngày. Người bệnh có thể thêm một ít mật ong vào để dễ uống hơn...
4.7. Cháo tía tô
Những người thường xuyên bị đầy bụng khó tiêu có thể thử dùng một nắm gạo với khoảng 2 lít nước để nấu cháo. Khi nước đã sôi và hơi cạn, người bệnh thêm tía tô và gia vị theo khẩu vị trước khi dùng. Ăn cháo tía tô nóng vào mỗi buổi sáng giúp cải thiện triệt để tình trạng đầy bụng và khó tiêu.
4.8. Bạc hà
Bạc hà là một loại thảo dược có khả năng hỗ trợ quá trình tiêu hóa bằng cách kích thích đánh tan khí trong đường ruột. Để giảm triệu chứng đầy bụng khó tiêu, người bệnh có thể áp dụng những cách sau đây:
- Cách 1: Nhai lá bạc hà trực tiếp hoặc giã nát và lấy nước uống.
- Cách 2: Sử dụng trà bạc hà bằng cách đun sôi nước và cho 2 thìa lá bạc hà vào, ngâm khoảng 5 phút rồi uống hàng ngày.
4.9. Cần tây
Cần tây là một vị thuốc có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến đường ruột, giúp thanh lọc cơ thể và giải độc hệ tiêu hóa rất hiệu quả. Những người thường xuyên bị đầy bụng và khó tiêu có thể nấu canh hoặc xào rau cần tây để cải thiện tình trạng sức khỏe.
4.10. Quả chanh
Mỗi ngày uống một ly nước chanh ấm vào buổi sáng là một thói quen có lợi, giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa các món ăn trong ngày.
4.11. Đu đủ
Đu đủ chứa enzym papain có màu trắng sữa, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa, đồng thời hỗ trợ loại bỏ khí thừa trong đường ruột.
Những người thường xuyên gặp vấn đề đầy bụng khó tiêu có thể ăn đu đủ chín hoặc chế biến thành món canh. Đây không chỉ là một lựa chọn bổ dưỡng và ngon miệng mà còn giúp tăng cường chức năng tiêu hóa.
4.12. Hạt tiêu
Hạt tiêu không chỉ dùng để làm gia vị cho các món ăn mà còn là một vị thuốc hiệu quả trong quá trình điều trị chứng đầy bụng khó tiêu.
Người bệnh có thể thực hiện như sau: Trộn 1/2 thìa bột tiêu khô với đường và sữa chua. Khuấy đều hỗn hợp và uống ngay để cảm nhận hiệu quả rõ rệt.
Nếu bị đầy bụng khó tiêu, đặc biệt là khi nghi ngờ mắc các bệnh lý tiêu hóa khác, người bệnh nên đến khám tại các bệnh viện có chuyên khoa Tiêu hóa để được chẩn đoán và khám bởi các bác sĩ giỏi và giàu kinh nghiệm.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
