Các xét nghiệm u nang buồng trứng giúp phát hiện bệnh từ sớm, từ đó hỗ trợ điều trị hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bài viết này sẽ cung cấp chi tiết về các loại xét nghiệm u nang buồng trứng và thời điểm nên thực hiện các xét nghiệm để bảo vệ sức khỏe và chức năng sinh sản của phụ nữ.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Chí Quang, Khoa Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Bệnh u nang buồng trứng là gì?
Buồng trứng là một phần quan trọng của hệ thống sinh sản nữ, hai buồng trứng đảm nhận vai trò sản xuất trứng và tiết hormone progesterone cùng estrogen. Tuy nhiên, sự phát triển bất thường tại buồng trứng có thể dẫn đến sự hình thành các túi chứa đầy dịch, được gọi là u nang buồng trứng.
1.1. Các loại u nang buồng trứng
Các dạng u nang buồng trứng bao gồm: u nang cơ năng và u nang thực thể.
1.1.1. U nang cơ năng
Đây là khối u hình thành do rối loạn hoạt động nội tiết của buồng trứng.
- Nang bọc noãn: Xuất hiện khi nang trứng không vỡ và không rụng trứng như bình thường, mà tiếp tục phát triển và tiết estrogen, gây chậm kinh. Trường hợp nghiêm trọng, nang có thể vỡ gây chảy máu trong ổ bụng, đòi hỏi phải phẫu thuật cấp cứu.
- Nang hoàng tuyến: Loại nang này thường gặp ở những trường hợp như chửa trứng (thai trứng), ung thư nguyên bào nuôi, đa thai hoặc ở người điều trị vô sinh.
1.1.2. U nang thực thể
Đây là khối u có nguy cơ ung thư hóa do sự biến đổi bất thường trong cấu trúc của buồng trứng.
- U nang nước buồng trứng: Là dạng u nang phổ biến, chiếm khoảng 40% các khối u nang ở buồng trứng. Nếu trên bề mặt khối u xuất hiện các mạch máu tăng sinh hoặc có chồi nhú trên bề mặt hoặc trong lòng u, có thể nghi ngờ khối u đang có dấu hiệu ung thư hóa.
- U nang bì buồng trứng: Chiếm khoảng 25% trong các trường hợp mắc phải, thường gặp là u quái. U có cấu trúc rất đặc biệt, thành khối u giống như da, chứa tuyến bã, lớp sừng... và thậm chí bên trong nang có thể chứa các chất như bã đậu, răng, tóc...
- Lạc nội mạc tử cung dạng u nang: Nội mạc tử cung phát triển trên bề mặt buồng trứng, gây phá hủy các tổ chức buồng trứng lành, tạo thành các u nang.
1.2. Biến chứng của u nang ở buồng trứng
U nang buồng trứng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời, bao gồm:
- Xoắn u nang: Biến chứng này có thể xảy ra ở mọi loại u nang, nhưng các u nang nhỏ với cuống dài, không dính thường dễ bị xoắn nhất. Người bệnh sẽ cảm thấy đau bụng liên tục và dữ dội, kèm theo các triệu chứng như buồn nôn và nôn.
- Vỡ nang: Người bệnh sẽ cảm thấy đau bụng đột ngột và khi ấn vào vùng hạ vị hoặc hố chậu sẽ gây đau. Nếu nang vỡ gây chảy máu trong, bệnh nhân có thể bị choáng do mất máu.
- Chèn ép các tạng xung quanh: Biến chứng này thường xảy ra khi u đã lớn và phát triển lâu dài. Khối u có thể chèn ép lên bàng quang, gây tiểu rắt hoặc chèn ép trực tràng gây táo bón. Những khối u lớn cũng có thể chèn ép tĩnh mạch chủ dưới, gây phù ở chi dưới.
2. Xét nghiệm u nang buồng trứng
Để chẩn đoán u nang ở buồng trứng, bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng lâm sàng như tuổi tác, tiền sử sinh đẻ, tiền sử gia đình, ngày kinh cuối và các triệu chứng cơ năng mà bệnh nhân mô tả. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ tiến hành khám thực thể và yêu cầu một số xét nghiệm để xác định sự tồn tại của u nang buồng trứng.
Các loại xét nghiệm u nang buồng trứng bao gồm:
- Thử thai: Giúp loại trừ khả năng mang thai và phân biệt với thai ngoài tử cung, vì phương pháp điều trị u nang ở phụ nữ mang thai và không mang thai là khác nhau.
- Siêu âm: Đánh giá tình trạng khối u như kích thước, hình dạng và vị trí. Đồng thời, siêu âm cũng kiểm tra tình trạng của ổ bụng, tử cung và các tổ chức khác trong phần phụ.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Làm rõ hơn các kết quả từ siêu âm để cung cấp thông tin chi tiết hơn về khối u.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Giúp chẩn đoán tình trạng lan rộng của khối u.
- Kiểm tra nồng độ hormone: Đo nồng độ các hormone như LH, FSH, testosterone và estradiol trong cơ thể.
- Xét nghiệm huyết thanh CA-125: CA-125 là một loại protein có thể xuất hiện trong máu khi có sự hiện diện của tế bào u nang. Xét nghiệm này thường được chỉ định để sàng lọc ung thư buồng trứng ở những đối tượng có nguy cơ cao, đồng thời cũng giúp theo dõi điều trị ung thư hoặc kiểm tra sự tái phát của bệnh.
3. Khi nào nên xét nghiệm u nang buồng trứng?
U nang buồng trứng thường không có triệu chứng rõ ràng nhưng có thể gây ra các dấu hiệu như chậm kinh, rối loạn kinh nguyệt, đau tức vùng bụng dưới, cảm giác đau rát ở bộ phận sinh dục, khó khăn khi đi vệ sinh... Để bảo vệ sức khỏe, việc khám sức khỏe kịp thời là rất quan trọng, đặc biệt đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh nở và đã có quan hệ tình dục.
Tuy nhiên, việc xét nghiệm u nang buồng trứng còn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe hiện tại và chỉ định của bác sĩ. Một số trường hợp có thể được áp dụng xét nghiệm bao gồm:
- Khám sức khỏe định kỳ và mong muốn kiểm tra tình trạng buồng trứng.
- Phụ nữ trước khi kết hôn muốn kiểm tra tình trạng buồng trứng để đánh giá ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.
- Khi có nghi ngờ mắc u nang ở buồng trứng hoặc gặp các dấu hiệu bất thường ở bộ phận sinh sản.
Siêu âm buồng trứng là phương pháp chẩn đoán dễ thực hiện, giúp phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường. Phương pháp này có thể đánh giá sơ bộ tình trạng buồng trứng, cũng như cung cấp hình ảnh về khối u, kích thước, hình dạng và vị trí của u nang.
Việc phát hiện sớm u nang ở buồng trứng giúp tăng hiệu quả điều trị, giảm thiểu nguy cơ và các biến chứng mà khối u có thể gây ra. Vì vậy, khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường về cơ quan sinh sản, như chậm kinh, rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt là đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và đã có quan hệ tình dục, việc đi khám và xét nghiệm u nang buồng trứng là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe và chức năng sinh sản.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
