IUI - Bơm tinh trùng vào buồng tử cung

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung, viết tắt là IUI là phương pháp giúp thụ thai đơn giản và an toàn. Qua quy trình này, tinh trùng đã được lọc rửa và chọn lựa, trực tiếp đưa qua cổ tử cung vào buồng tử cung của người phụ nữ trong giai đoạn rụng trứng bằng một ống thông nhỏ. Quá trình này diễn ra nhanh chóng (khoảng 2-5 phút) và không gây đau.

Bài viết được viết bởi ThS.BS Huỳnh Vưu Khánh Linh - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

1. Bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI là gì?

Phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI, hay còn gọi là thụ tinh nhân tạo, là một phương pháp hiện đại hỗ trợ sinh sản. Phương pháp này giúp chuyển một lượng lớn tinh trùng đã được lọc rửa và chọn lựa (có khả năng di chuyển, bơi lội hiệu quả) qua cổ tử cung và tiến thẳng vào buồng tử cung của phụ nữ trong giai đoạn rụng trứng. 

IUI là một phương pháp giúp tăng cơ hội thụ thai cho những cặp vợ chồng vô sinh hoặc gặp khó khăn trong việc có con. Điều này có thể do chồng gặp vấn đề về tinh trùng như ít, yếu, hoặc vợ gặp vấn đề về nội mạc tử cung nhẹ, hoặc các vấn đề khác tại cổ tử cung mà nguyên nhân không rõ ràng.

2. Ưu điểm của phương pháp này

Phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI mang lại nhiều lợi ích như sau:

• Sử dụng tinh trùng lành mạnh nhất từ người chồng, đã được lọc rửa và chọn lựa trước khi thực hiện phương pháp.
• Rút ngắn quãng đường tinh trùng đi vào buồng tử cung, tăng cơ hội thụ thai.
• Chi phí thấp so với các phương pháp hỗ trợ sinh sản khác.
• Thực hiện nhanh chóng và đơn giản.

3. Đối tượng chỉ định làm IUI

• Người gặp vấn đề hiếm muộn mà không biết nguyên nhân cụ thể.
• Người có các vấn đề như lạc nội mạc tử cung nhẹ, rối loạn rụng trứng, bất thường về tinh trùng nhẹ hoặc bất thường ở cổ tử cung.
• Các trường hợp của hội chứng đa nang buồng trứng (PCOS) và vấn đề không rụng trứng mà đã được điều trị bằng thuốc kích thích rụng trứng.

4. Đối tượng chống chỉ định làm IUI

Mặc dù phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI là một phương pháp hỗ trợ sinh sản phổ biến, nhưng không phải mọi trường hợp đều nên sử dụng. Phương pháp này thường không được khuyến nghị cho các trường hợp sau:

• Phụ nữ bị tắc hoặc tổn thương nặng ở cả hai ống dẫn trứng.
• Phụ nữ ở độ tuổi cao, suy buồng trứng, hoặc gặp các bất thường về buồng trứng, chẳng hạn như mắc bệnh lý như ung thư buồng trứng.
• Phụ nữ mắc lạc nội mạc tử cung nặng.
• Chồng gặp các vấn đề về tinh trùng gây vô sinh (không có tinh, tinh trùng rất ít, dị dạng, kém di động).

5. Thời điểm thực hiện

Phương pháp IUI được khuyên nên thực hiện trong các trường hợp sau:

• Nam bị vô sinh ở mức độ nhẹ: Trước khi thực hiện IUI, người nam sẽ được tiến hành xét nghiệm tinh dịch để đánh giá số lượng và hình thái của tinh trùng, xác định có vấn đề gì không. Nếu nam giới có tinh trùng ít và yếu, có thể được đề xuất thực hiện IUI. Tinh trùng có độ di động cao sẽ được tách và cô đặc để sử dụng trong quy trình bơm tinh trùng.
• Vô sinh không rõ nguyên nhân: Thường được đề xuất bơm tinh trùng vào buồng tử cung trong các trường hợp không rõ nguyên nhân gây vô sinh. Thông thường, điều này sẽ kết hợp với việc sử dụng thuốc kích thích rụng trứng.
• Vô sinh liên quan đến rối loạn phóng noãn: Trường hợp hiếm gặp của vô sinh do rối loạn phóng noãn thường được chỉ định thực hiện IUI. Điều này bao gồm các trường hợp không rụng trứng hoặc rụng trứng không đều.
• Vô sinh do vấn đề tại cổ tử cung: Nếu có quá nhiều chất nhầy hoặc tử cung có vết sẹo hoặc dị tật, có thể làm trở ngại cho sự di chuyển của tinh trùng. Trong trường hợp này, IUI có thể được đề xuất để tăng cơ hội thụ thai.
• Dị ứng tinh dịch: Dị ứng với thành phần trong tinh dịch có thể khiến cho việc xuất tinh vào âm đạo gây ra tình trạng rát, sưng đỏ và đau. Trong trường hợp dị ứng nghiêm trọng, IUI có thể được sử dụng để loại bỏ protein trong tinh dịch trước khi bơm tinh trùng vào tử cung.
• Xuất tinh một cách bất thường: Nam giới có trở ngại trong việc xuất tinh có thể được đề xuất thực hiện IUI.
• Sử dụng tinh trùng hiến tặng: Trong trường hợp phụ nữ muốn làm mẹ đơn thân hoặc gặp vấn đề vô sinh do yếu tố nam giới, có thể sử dụng tinh trùng hiến tặng và thực hiện phương pháp bơm tinh trùng để có con. 

6. Điều kiện

Điều kiện cần thiết để thực hiện IUI bao gồm:

• Ít nhất một trong hai ống dẫn trứng phải hoạt động bình thường.
• Buồng trứng cần phải còn hoạt động, tức là phải có sự rụng trứng định kỳ.
• Tinh trùng phải ở mức độ bất thường nhẹ hoặc vừa, được xác định dựa trên kết quả kiểm tra tinh dịch.
• Trong trường hợp vợ dưới 30 tuổi, nếu cả hai ống dẫn trứng đều thông và chất lượng tinh trùng tốt, tỉ lệ thành công có thể cao. Hiện nay, tỉ lệ thành công dao động khoảng từ 15 đến 20%.

7. Quy trình thực hiện IUI

Quy trình bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI như sau:

• Kích thích phát triển nang noãn: Vào ngày thứ 2 của chu kỳ kinh, bệnh nhân sẽ được sử dụng thuốc kích thích để thúc đẩy sự phát triển của nang noãn, nhằm tạo ra nhiều nang noãn trưởng thành hơn.
• Siêu âm theo dõi phát triển của nang noãn: Bằng cách sử dụng siêu âm, bác sĩ sẽ theo dõi kích thước và số lượng nang noãn đang phát triển để điều chỉnh liều thuốc phù hợp.
• Kích thích rụng trứng: Khi nang noãn đã đủ trưởng thành, bác sĩ sẽ tiêm thuốc kích thích rụng trứng. Thời điểm thực hiện IUI phụ thuộc vào thời điểm tiêm hCG (thuốc kích thích rụng trứng).
• Bơm tinh trùng vào buồng tử cung: Thường thì quá trình này được thực hiện 2 lần sau khi tiêm hCG, 24 và 48 giờ sau, hoặc 1 lần sau khi tiêm hCG 34-36 giờ. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống dẫn đặc biệt, nhẹ nhàng bơm tinh trùng đã được lọc vào buồng tử cung.
• Nghỉ ngơi sau IUI: Sau quá trình bơm tinh trùng, người bệnh nên nằm nghỉ trong một khoảng thời gian ngắn. Thời gian nghỉ sau IUI thường khoảng 15 phút là đủ.

8. Tại sao cần lọc rửa tinh trùng trước khi IUI mà không bơm tinh trùng tươi?

Quá trình lọc rửa tinh trùng có mục đích loại bỏ tinh dịch và giảm nguy cơ nhiễm trùng, đồng thời tập trung chọn lọc những tinh trùng chất lượng trong một dung tích nhỏ để sử dụng trong quá trình IUI. Lọc rửa cũng giúp loại bỏ các tinh trùng đã chết, loại bỏ đa số các chất độc kèm theo tinh trùng, và giảm nguy cơ xảy ra phản ứng sốc phản vệ khi thực hiện IUI. 

9. Khi nào biết có thai sau IUI?

Sau hai tuần từ quá trình IUI, nên thực hiện kiểm tra bằng máu hoặc nước tiểu để xác định có thai hay không. Nếu kết quả cho thấy thai, bệnh nhân sẽ được lịch siêu âm sau 2-3 tuần để xác nhận thai có nằm trong tử cung và kiểm tra nhịp tim thai. Sau khi xác nhận kết quả thử thai dương tính, bệnh nhân nên tái khám để tiếp tục theo dõi thai và được kê đơn thuốc dưỡng thai phù hợp.

10. Tỉ lệ thành công của phương pháp này

Hiệu quả của phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: các chỉ định điều trị cụ thể, nguyên nhân gây vô sinh, số lượng nang noãn, và sự hiện diện của tinh trùng di động. Các trường hợp có số lượng nang noãn và tinh trùng di động cao thường có tỷ lệ thành công cao hơn. Tuy nhiên, tỷ lệ có thai khi sử dụng phương pháp này thường dao động từ 20 đến 25%.

11. Biến chứng xảy ra

Nguy cơ phát sinh biến chứng khi thực hiện IUI là rất thấp. Các biến chứng có thể gặp phải bao gồm:

• Đa thai: Trong trường hợp có nhiều hơn hai thai, bệnh nhân sẽ được tư vấn về việc giảm thai.
• Hội chứng quá kích buồng trứng: Nếu có quá nhiều nang noãn phát triển, bệnh nhân có thể cần phải ngừng chu kỳ điều trị để tránh biến chứng.
• Nhiễm trùng: Nguy cơ nhiễm trùng tử cung và vòi trứng có thể xảy ra do mẫu tinh trùng bị nhiễm trùng hoặc do nhiễm trùng tại âm đạo và cổ tử cung trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, các trường hợp này rất hiếm khi xảy ra. 

12. Các yếu tố ảnh hưởng đến tỉ lệ thành công của IUI

Các yếu tố có ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công của phương pháp IUI bao gồm:

• Chất lượng tinh trùng: Trong trường hợp tinh trùng ít, di động kém và dị dạng, IUI có thể không mang lại kết quả.
• Nồng độ hormone FSH ở ngày thứ 2 của chu kỳ kinh: Tỷ lệ thành công của IUI có thể giảm đối với phụ nữ có nồng độ hormone FSH cao ở ngày thứ 2 của chu kỳ kinh, hoặc trong trường hợp có giảm dự trữ buồng trứng.
• Tuổi của người phụ nữ: Tuổi của người phụ nữ cũng là một yếu tố quan trọng. Cơ hội thành công sẽ giảm với phụ nữ trên 35 tuổi, và giảm một cách đáng kể hơn đối với phụ nữ trên 40 tuổi.

Vinmec hiện đang áp dụng nhiều kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến như lọc rửa và bơm tinh trùng vào buồng tử cung, tiêm tinh trùng vào bào tương noãn, dự trữ sinh sản, và hỗ trợ phôi thoát màng, với tỷ lệ thành công khá cao. Điều này đã mang lại niềm vui làm cha mẹ cho nhiều cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn.

Với đội ngũ chuyên gia có trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm lâu năm, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVF Vinmec có khả năng triển khai đồng bộ và toàn diện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến nhất, giúp hiện thực hóa ước mơ làm cha mẹ của hàng trăm gia đình trên khắp Việt Nam.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.