Hội chứng cận ung thư là gì?

Hội chứng cận ung thư là một bệnh hoặc tập hợp các triệu chứng hệ quả của những yếu tố thể dịch (bởi các hormone hoặc cytokine), do các tế bào khối u bài tiết ra hoặc do phản ứng miễn dịch chống lại khối u. Đôi khi những dấu hiệu của hội chứng cận ung thư xuất hiện trước cả khi người bệnh được chẩn đoán là mắc bệnh lý ác tính.

1. Hội chứng cận ung thư là gì?

Hội chứng cận ung thư là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả các tình trạng do khối u ung thư gây ra, các triệu chứng thường xuất hiện ở mô hoặc cơ quan không gần vị trí khối u.

Hội chứng cận ung thư là một nhóm các rối loạn hiếm gặp, được kích hoạt bởi phản ứng của hệ thống miễn dịch với một khối tế bào bất thường. Cơ chế của hội chứng này xảy ra khi các kháng thể chống ung thư hoặc các tế bào bạch cầu (được gọi là tế bào T) tấn công nhầm các tế bào bình thường trong hệ thần kinh.

Những rối loạn này thường ảnh hưởng người từ trung niên đến lớn tuổi và phổ biến nhất ở bệnh nhân mắc ung thư phổi, buồng trứng, ung thư bạch huyết hoặc ung thư vú. Các dấu hiệu thần kinh của hội chứng cận ung thư thường phát triển trong khoảng thời gian vài ngày đến vài tuần và thường xảy ra trước khi khối u được phát hiện với biểu hiện là khó đi, khó nuốt, mất trương lực cơ, mất khả năng phối hợp vận động tốt, nói lắp, mất trí nhớ, các vấn đề về thị lực, rối loạn giấc ngủ, sa sút trí tuệ, co giật, mất cảm giác ở các chi, chóng mặt hoặc hoa mắt.

2. Nguyên nhân của hội chứng cận ung thư là gì?

Các hội chứng cận ung thư rất đa dạng và cơ chế sinh học của chúng vẫn chưa được hiểu biết đầy đủ, tuy nhiên, nó thường như xảy ra khi các protein trên bề mặt tế bào ung thư cũng có trên tế bào bình thường.

Khi cơ thể gắn phản ứng miễn dịch với các tế bào khối u, các kháng thể và tế bào miễn dịch được tạo ra sau đó cũng tấn công hệ thần kinh, gây tổn thương thần kinh tiến triển, cũng như các hệ thống cơ quan khác.

Ngoài ra, các hội chứng cận ung thư cũng có thể phát sinh khi khối u tiết ra hormone, enzym hoặc các chất hoạt động sinh lý khác hoặc khi có các chất do khối u tạo ra để cản trở các chức năng trao đổi chất. Ví dụ, một số bệnh nhân ung thư phổi tế bào nhỏ sản sinh ra 1 loại hormone khiến thận giữ nước. Trong một số trường hợp, hội chứng cận ung thư có thể tiến triển nhanh, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và đột ngột.

3. Các triệu chứng của hội chứng cận ung thư

Các triệu chứng thần kinh của hội chứng cận ung thư có thể phát triển trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần, bao gồm:

• Gặp khó khăn khi đi bộ, thăng bằng hoặc nói năng;
• Nói ngọng và phát âm sai từ;
• Cảm thấy khó nuốt đúng cách;
• Không thể phối hợp vận động và bị yếu cơ;
• Cảm thấy chóng mặt;
• Mất cảm giác ở da tay và chân;
• Khó nhớ;
• Khó ngủ và thường xuyên thức giấc;
• Động kinh hoặc co giật;
• Lú lẫn và mất trí nhớ;
• Thị lực kém và ngày càng tệ hơn.

Các vấn đề thần kinh này thường xuất hiện trước khi phát hiện ung thư. Trong một số trường hợp mắc hội chứng cận ung thư, khối u cũng có thể không bao giờ được tìm thấy, có lẽ do các kháng thể phát triển chống lại mô thần kinh đã ngăn cản sự phát triển của nó.

5. Các hội chứng cận ung thư thường gặp

Có nhiều hội chứng cận ung thư thường gặp, bao gồm:

• Hội chứng nhược cơ Lambert-Eaton: Ở hội chứng này, các cơ quanh hông và vai của người bệnh bị yếu đi. Khả năng nuốt và thị lực cũng có thể bị ảnh hưởng và thường liên quan đến ung thư phổi.
• Bệnh nhược cơ sinh ra tình trạng yếu cơ nghiêm trọng, đôi khi gây khó thở.
• Thoái hóa tiểu não gây mất thăng bằng, cử động chân tay không vững và các vấn đề về lời nói, nuốt.
• Viêm não Limbic là một hội chứng cận ung thư liên quan đến sưng phù não, thường gây ra trầm cảm, co giật và dễ cáu gắt.
• Bệnh thần kinh cảm giác, liên quan đến việc mất dần cảm giác da ở các chi.
• Hội chứng người cứng làm cho các cơ, đặc biệt là ở chân và cột sống trở nên co cứng, mất khả năng vận động.
• Hội chứng rung giật nhãn cầu đôi khi kết hợp với u nguyên bào thần kinh ở trẻ em. Các biểu hiện của hội chứng này có liên quan đến chuyển động mắt nhanh chóng không đều với giật cơ và phối hợp kém.

6. Làm thế nào để chẩn đoán các hội chứng cận ung thư?

Bác sĩ chẩn đoán hội chứng cận ung thư bằng cách thăm khám sức khỏe và thực hiện một số xét nghiệm chuyên biệt tùy vào biểu hiện của người bệnh.

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh từng mắc. Vì các hội chứng cận ung thư gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh nên người bệnh có thể được yêu cầu thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. Qua đó, bác sĩ sẽ đánh giá bất kỳ sự thay đổi nào trong khả năng của người bệnh liên quan đến sức mạnh, trí nhớ và khả năng phối hợp cơ thể.

Một số xét nghiệm hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ cũng được thực hiện để tìm khối u có thể gây ra các triệu chứng.

Các xét nghiệm máu có thể cho thấy những phát hiện đáng nghi ngờ, gợi ý một khối u hoặc sự hiện diện của các kháng thể liên quan đến hội chứng cận ung thư.

7. Các hội chứng cận ung thư được điều trị như thế nào?

Bác sĩ sẽ cố gắng điều trị các triệu chứng để giảm ảnh hưởng của hội chứng cận ung thư lên các cơ quan còn bình thường của người bệnh bằng nhiều cách thức khác nhau, bao gồm:

• Corticosteroid: Thuốc giảm viêm, nhằm giảm sưng tấy;
• Ức chế miễn dịch: Thuốc kìm hãm các phản ứng tự miễn dịch;
• Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch: Các kháng thể khỏe mạnh được đưa qua kim tiêm vào tĩnh mạch để giúp tiêu diệt các kháng thể gây ra hội chứng cận ung thư;
• Thay huyết tương: Một thủ thuật làm giảm số lượng kháng thể bằng cách loại bỏ huyết tương có các kháng thể ra khỏi dòng máu người bệnh và được bù trừ bằng cách truyền một lượng huyết tương đồng thể tích có cùng nhóm máu;
• Liệu pháp vật lý và ngôn ngữ: Các bài tập cơ bắp giúp người bệnh cải thiện các chức năng như lời nói và chuyển động.

Tuy nhiên, cuối cùng mục đích điều trị vẫn sẽ là tập trung vào việc tìm kiếm và quản lý bệnh ung thư tiềm ẩn.

8. Diễn tiến của hội chứng cận ung thư như thế nào?

Không có phương pháp chữa trị chuyên biệt cho các hội chứng cận ung thư cũng như ngăn chặn các tổn thương trên những hệ cơ quan bình thường khi bệnh lý ác tính đang tiến triển. Do vậy, một loạt các biến chứng do hội chứng cận ung thư gây ra, có thể đe dọa tính mạng vẫn luôn diễn ra trong cơ thể người bệnh.

Tuy vậy, nếu người bệnh được kiểm soát các triệu chứng của hội chứng cận ung thư càng sớm, bao gồm cả điều trị chuyên biệt cho bệnh lý ung thư thì tiên lượng nhận được sẽ càng tốt, cải thiện dư hậu về sau.

Đối với các người đã được xác nhận là điều trị khỏi bệnh lý ác tính thì việc theo dõi thường xuyên về mặt lâm sàng và đặc biệt là các chỉ số sinh hóa trong thời gian sau đó là cần thiết. Điều này sẽ giúp phát hiện sự tái phát ung thư sớm và kịp thời ngăn chặn. Do vậy, khi bắt đầu nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào thuộc hội chứng cận ung thư mà không có nguyên nhân, người bệnh cần được kiểm tra lại ung thư ngay lập tức nhằm loại trừ khả năng bệnh đã quay trở lại và nhanh chóng can thiệp triệt tiêu.

Tóm lại, hội chứng cận ung thư là những rối loạn được kích hoạt bởi phản ứng của hệ thống miễn dịch bị thay đổi, đối với các tế bào ác tính. Đồng thời, hội chứng này còn là kết quả của các chất do khối ung thư tạo ra. Nó có thể là dấu hiệu báo trước của các bệnh lý ung thư tiềm ẩn trong cơ thể. Người bệnh cần được tích cực chẩn đoán và can thiệp điều trị trúng đích nhằm cải thiện tiên lượng bệnh lý ác tính trong tương lai.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.