Hầu hết vitamin không được tạo ra bởi cơ thể, cần được cung cấp trong chế độ ăn uống

Vitamin là chất dinh dưỡng cần thiết nhưng cơ thể chỉ cần với một lượng nhỏ cho một loạt các quá trình thiết yếu. Cơ thể không thể tự sản xuất hầu hết các vitamin, nên cơ thể cần cung cấp vitamin trong ăn uống. Vitamin được phân nhóm thành vitamin tan trong chất béo và vitamin tan trong nước. Nhu cầu đối với từng loại vitamin thay đổi theo các giai đoạn của cuộc đời.

1. Vitamin là gì?

Vitamin là các phân tử mà có thể chỉ cần với một lượng nhỏ cho một loạt các quá trình thiết yếu trong cơ thể. Chúng được phân loại là vi chất dinh dưỡng, vì có thể chỉ cần với một lượng nhỏ, thường là vài miligam (mg) hoặc microgam (μg) mỗi ngày. Hầu hết các loại vitamin được lấy từ thức ăn cung cấp vitamin và cơ thể không thể tự sản xuất ra các loại vitamin này. Một ngoại lệ là vitamin D, cơ thể có thể tổng hợp loại vitamin này nhờ tác động của ánh nắng mặt trời lên da. Hay một lượng nhỏ niacin (vitamin B) có thể được tạo ra từ axit amin, tryptophan.

Vitamin có nhiều chức năng khác nhau trong cơ thể, bao gồm:

• Đồng nhân tố (Co-factors) trong hoạt động của enzym
• Chất chống oxy hóa (ngăn ngừa tổn thương do các gốc tự do)
• Pro-hormone (chỉ vitamin D)

Nếu không cung cấp đủ lượng vitamin cần thiết cho cơ thể do chế độ ăn uống kém hoặc một số tình trạng bệnh lý, chẳng hạn như rối loạn hấp thu hoặc các dị tật bẩm sinh về chuyển hóa, thì cơ thể sẽ bị thiếu hụt các chất dinh dưỡng. Các bệnh do thiếu vitamin hiếm gặp ở Anh nhưng vẫn xảy ra ở một số nơi trên thế giới.

Vitamin được chia thành hai loại: vitamin tan trong chất béo và vitamin tan trong nước. Ban đầu, vitamin được đặt bằng các chữ cái (A, B, C, v.v.) nhưng ngày này được gọi bằng tên riêng diễn ra phổ biến hơn, ví dụ: folate, riboflavin.

Tuỳ thuộc vào từng loại vitamin mà cơ thể có các nhu cầu khác nhau, vì mỗi loại vitamin có chức năng khác nhau. Các yêu cầu này thay đổi tùy theo độ tuổi, giới tính và trạng thái sinh lý (ví dụ mang thai). Ngoài ra, nhu cầu vitamin của cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tình trạng sức khỏe.

2. Làm thế nào để lấy đủ lượng vitamin cần thiết?

Cách tốt nhất để có được vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng khác mà bạn cần, không phải là mua sắm thoải mái tại hiệu thuốc gần nhà mà đó là từ thức ăn.

Kế hoạch ăn uống cân bằng và đầy đủ các chất dinh dưỡng, bao gồm trái cây và rau xanh, sữa ít béo, nhiều chất lỏng, dầu tốt cho sức khỏe, protein lành mạnh và ngũ cốc nguyên hạt, là những thành phần không thể thiếu trong bữa cơm hằng ngày.

Tuy nhiên, nhiều người lớn tuổi gặp khó khăn trong việc tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh. Có thể có nhiều lý do, như:

• Chán ăn
• Khó nhai
• Hạn chế về mặt ngân sách
• Gặp khó khăn khi tìm thực phẩm lành mạnh
• Thêm vào đó là cơ thể của những đối tượng này không hoạt động tốt như trước đây để có thể thực hiện chuẩn bị hoặc nấu bữa cơm đầy đủ dinh dưỡng.

Thực phẩm chức năng có thể là một lựa chọn, đóng vai trò là một phần của kế hoạch mà bác sĩ và bạn cần thực hiện để lấp đầy những khoảng trống trong chế độ ăn uống của bạn.

Nhưng không phải lúc nào bổ sung thực phẩm chức năng phù hợp với bạn. Ví dụ, bổ sung vitamin A có vai trò quan trọng cho mắt, da và hệ miễn dịch khỏe mạnh. Nhưng Vitamin A là một loại vitamin vẫn còn đang tranh cãi do người sử dụng có thể bị nhiễm độc khi sử dụng. Quá nhiều vitamin A có thể gây buồn nôn, đau đầu, chóng mặt và các triệu chứng khác. Những người lớn tuổi có nhiều khả năng ngộ độc vitamin A do dùng quá nhiều vì cơ thể của họ không xử lý được hết loại vitamin.

Sau khi trao đổi với bác sĩ, nếu bạn quyết định cần một loại vitamin tổng hợp, hãy mua một loại thuốc bổ sung hoàn chỉnh, cung cấp 100% lượng vitamin và khoáng chất được khuyến nghị. Hãy cẩn thận hơn khi bạn:

• Dùng nhiều chất bổ sung
• Sử dụng thực phẩm chức năng để thay thế thuốc chữa bệnh
• Sử dụng chúng cùng với thuốc không kê đơn hoặc thuốc kê đơn

Người lớn tuổi có nhu cầu khác nhau về vitamin và khoáng chất. Ví dụ, lượng canxi phù hợp có thể giúp chống lại chứng loãng xương ở phụ nữ. Vitamin D, giúp cơ thể hấp thụ và sử dụng canxi, cũng giúp ngăn ngừa mất xương và gãy xương ở người lớn tuổi.

Đôi khi rất khó để biết chính xác những gì bạn cần. Nhưng nếu bạn có một chế độ ăn uống cân bằng, có thể bạn sẽ ổn. Nếu bạn vẫn còn lo lắng, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên hỏi bác sĩ xem chất bổ sung nào có thể giúp ích trong trường hợp của bạn.

Để trẻ khỏe mạnh, phát triển tốt cần có một chế độ dinh dưỡng đảm bảo về số lượng và cân đối chất lượng. Nếu trẻ không được cung cấp các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân đối sẽ dẫn đến những bệnh thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển toàn diện của trẻ cả về thể chất, tâm thần và vận động.

Trẻ ăn không đúng cách có nguy cơ thiếu các vi khoáng chất gây ra tình trạng biếng ăn, chậm lớn, kém hấp thu,... Nếu nhận thấy các dấu hiệu kể trên, cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Các dấu hiệu bé thiếu kẽm

Thiếu vi chất dinh dưỡng và tình trạng không tăng cân ở trẻ

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Nguồn tham khảo: nutrition.org.u