Gãy xương gò má là một loại chấn thương khá phổ biến ở vùng mặt, thường xảy ra do bị va chạm mạnh trong tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc trong quá trình sinh hoạt. Khi bị gãy xương, người bệnh thường cảm thấy đau nhức dữ dội ở vùng mặt, sưng nề, bầm tím quanh mắt và có thể xuất hiện các triệu chứng khác như khó mở miệng, lệch hàm.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Mai Anh Kha - Bác sĩ ngoại Chấn thương chỉnh hình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Gãy xương gò má là gì?
Xương gò má là xương chính trong cấu trúc của tầng giữa khuôn mặt, tạo nên hình dáng của mặt. Với kết cấu dày và vững chắc, xương gò má bao gồm ba mặt, bốn bờ và ba góc, đồng thời tiếp khớp với bốn xương khác là xương trán, xương thái dương, cánh lớn của xương bướm và xương hàm trên thông qua bốn khớp: khớp trán gò má, khớp bướm gò má, và khớp thái dương gò má.
Xương gò má có vai trò quan trọng khi vừa là điểm bám cho các cơ mặt như cơ nâng môi trên và cơ cắn, vừa giúp tạo nên sàn và thành ngoài ổ mắt. Bởi vậy, mọi sự thay đổi về hình dạng hoặc vị trí của xương này có khả năng ảnh hưởng đến chức năng của mắt. Hơn nữa, xương gò má cũng liên quan chặt chẽ đến các dây thần kinh như dây thần kinh mặt và dây thần kinh hàm.
Gãy xương gò má là một chấn thương nghiêm trọng ở khu vực hàm mặt, xảy ra khi xương này bị đụng mạnh vào các vật thể cứng trong tai nạn hoặc té ngã. Tình trạng này thường gây đau đớn, ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ của khuôn mặt, chức năng của vùng hàm và các bộ phận liên quan như tai, mắt và mũi.
2. Các đặc điểm khi bị tai nạn gãy xương
Các triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân gãy xương gò má bao gồm:
- Khuôn mặt của bệnh nhân bị sưng nề, biến dạng một bên với vùng gò má có dấu hiệu lõm. Khu vực dưới xương gò má và xung quanh mắt cũng sẽ bị sưng và bầm tím.
- Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc nhìn, có cảm giác như nhìn thấy hai hình ảnh (song thị) hoặc mọi vật trở nên mờ nhạt.
- Khi há miệng, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau đớn và khó chịu, dẫn đến việc hạn chế mở miệng.
- Ngoài ra, chảy máu mũi có thể xảy ra do niêm mạc xoang sàng bị tổn thương.
- Tụ máu có thể xuất hiện ở lợi bên cạnh răng hàm gãy.
- Đuôi mắt có thể bị kéo dài và có sự tụ máu ở kết mạc.
- Khi ấn vào những khu vực bị thương, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau nhói hoặc có thể sờ thấy các khuyết bậc thang.
Tai nạn gãy xương gò má không chỉ ảnh hưởng đến vẻ bề ngoài của bệnh nhân mà còn có thể để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Các vấn đề như lõm mắt, lệch mí mắt bên ngoài, song thị, mất cảm giác ở vùng thần kinh dưới ổ mắt và viêm xoang hàm tái phát có thể xảy ra, dẫn đến tác động tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh.
3. Gãy xương gò má có cần phẫu thuật không?
Gãy xương gò má là một dạng chấn thương răng hàm mặt phức tạp, đòi hỏi mỗi trường hợp phải được chẩn đoán và nghiên cứu kỹ lưỡng để tìm ra phương pháp điều trị tối ưu nhất. Nguyên tắc điều trị bao gồm việc nắn chỉnh, cố định xương gãy để ngăn ngừa biến chứng, đồng thời cũng cần phải phục hồi chức năng và chú trọng đến yếu tố thẩm mỹ cho bệnh nhân.
Có nhiều thắc mắc về việc gãy xương gò má có cần phẫu thuật không hay gãy xương gò má có phải mổ không. Câu trả lời không thể áp dụng chung cho mọi tình huống. Thông qua việc khám lâm sàng và các phương tiện chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ sẽ xác định chỉ định điều trị cho từng bệnh nhân cụ thể.
4. Cách điều trị
Khi gặp trường hợp gãy xương với mức độ di lệch ít, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp nắn chỉnh mà không cần phẫu thuật. Phương pháp này có tác dụng phục hồi hình dáng và kích thước của ổ mắt, đồng thời làm giảm áp lực lên dây thần kinh dưới ổ mắt, giúp phục hồi chức năng của nhãn cầu cùng mi mắt.
Trong quá trình nắn chỉnh không phẫu thuật, các dụng cụ thích hợp sẽ được sử dụng để đưa các mảnh xương gãy về vị trí chính xác theo giải phẫu. Có nhiều phương pháp và dụng cụ có thể dùng cho nắn chỉnh, ví dụ như:
- Sử dụng một sonde sắt để đi qua mũi xoang nhằm nắn chỉnh xương gò má gãy.
- Có thể dùng một dụng cụ bóc tách vào ngách tiền đình qua miệng để hỗ trợ nắn.
- Rạch một đường ở vùng thái dương, cách phía trên chân tóc 5-6mm, sau đó dùng cây bóc tách để nắn xương cũng là một phương pháp.
- Sử dụng móc lớn xuyên qua da, luồn dưới thân xương để nắn lại.
- Tùy thuộc vào loại di lệch, có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau. Khi nắn, bác sĩ cần kiểm soát lực để tránh trường hợp mảnh xương gò má bị bật ra ngoài.
Nếu bệnh nhân bị gãy xương gò má với mức độ di lệch lớn sẽ cần phải phẫu thuật. Quy trình phẫu thuật bao gồm việc bác sĩ rạch da và niêm mạc để tiếp cận khu vực gãy, sau đó điều chỉnh các mảnh xương về đúng vị trí ban đầu và cố định bằng chỉ thép chuyên dụng cho phẫu thuật hoặc vít nhỏ.
Trong trường hợp khớp cắn bị sai lệch do di lệch xương, bác sĩ sẽ điều chỉnh khớp cắn trong quá trình phẫu thuật; nếu không thành công, nắn chỉnh cố định bằng cung móc sẽ được áp dụng. Bệnh nhân cũng sẽ được điều trị bằng thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm và thuốc giảm đau kèm theo.
Bệnh thường có tiên lượng khả quan và nếu được điều trị kịp thời cùng với đúng kỹ thuật, bệnh nhân sẽ có khả năng phục hồi các chức năng cũng như yếu tố thẩm mỹ. Phẫu thuật xương gò má nên được thực hiện sau khi tình trạng phù nề đã giảm, thường từ ngày thứ 4 đến thứ 8 sau chấn thương.
Mặc dù phẫu thuật gãy xương gò má mang lại hiệu quả cao nhưng bệnh nhân vẫn có thể gặp phải một số biến chứng như nhiễm trùng, loét miệng. Do đó, việc chăm sóc hậu phẫu là rất quan trọng. Theo quy trình thông thường, bệnh nhân cần lưu trú tại bệnh viện khoảng 3 ngày để được các bác sĩ theo dõi sát sao.
Chảy máu, chảy mủ, sưng nề vết mổ, sốt cao liên tục, khó nhai, khó há miệng, hàm răng cắn lệch,... là những triệu chứng cần được lưu ý sau phẫu thuật. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào trên, người bệnh nên tái khám ngay để được các bác sĩ xử lý kịp thời.
Lưu ý rằng không nên để phẫu thuật quá muộn, bởi vì cal xơ ở xương gò má sẽ hình thành nhanh, đặc biệt là trẻ em lại càng cần phẫu thuật sớm hơn. Để tránh nguy cơ gãy xương gò má, mọi người cần chú ý các biện pháp an toàn khi tham gia giao thông và sử dụng thiết bị bảo hộ trong lao động cũng như sinh hoạt.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
