Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tôn Thất Quang - Trưởng đơn nguyên Gây mê - Giảm đau - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Gây mê nội khí quản để mổ lấy thai là kỹ thuật gây mê toàn thân. Kỹ thuật này được áp dụng khi người mẹ từ chối, không hợp tác với phương pháp gây tê, trong các trường hợp cấp cứu khẩn cấp hoặc khi gây tê thất bại. Trong đó gây mê toàn thân cho bà bầu cần được tiến hành trong trường hợp cấp cứu nhau tiền đạo ra máu.
1. Định nghĩa gây mê nội khí quản phẫu thuật lấy thai trên người bệnh bị nhau tiền đạo ra máu
Gây mê nội khí quản phẫu thuật lấy thai trên sản phụ nhau tiền đạo ra máu là kỹ thuật gây mê toàn thân có đặt nội khí quản với mục đích:
- Kiểm soát hô hấp của sản phụ trong suốt cuộc phẫu thuật
- Hồi sức sau phẫu thuậ
Gây mê nội khí quản phẫu thuật lấy thai trên sản phụ bị nhau tiền đạo ra máu không được thực hiện tại các cơ sở y tế không đủ phương tiện gây mê, hồi sức hoặc kỹ thuật viên thực hiện không thành thạo kỹ thuật chuyên môn.
2. Chuẩn bị gây mê toàn thân cho bà bầu qua nội khí quản để mổ lấy thai
Người thực hiện kỹ thuật gây mê nội khí quản là ai?
- Bác sĩ
- Điều dưỡng chuyên khoa gây mê hồi sức
Chuẩn bị phương tiện gây mê đẻ mổ
- Hệ thống máy gây mê kèm thở
- Nguồn oxy bóp tay
- Hệ thống máy theo dõi chức năng sống (theo dõi điện tâm đồ, đo huyết áp động mạch, khí máu động mạch SpO2, EtCO2, đo nhịp thở, đo thân nhiệt)
- Máy phá rung tim
- Máy hút
- Đèn soi thanh quản
- Ống nội khí quản
- Ống hút
- Mask
- Bóng bóp
- Canul miệng hầu
- Kìm Magill, mandrin mềm.
- Thuốc tê Lidocain 10% dạng xịt, thuốc Salbutamol dạng xịt.
- Phương tiện dự phòng trường hợp đặt nội khí quản khó: ống Cook, mask thanh quản, ống soi phế quản mềm, bộ mở khí quản, kìm mở miệng...
Chuẩn bị sản phụ trước mổ lấy thai
- Thăm khám gây mê trước mổ cho sản phụ để phát hiện và ngăn ngừa nguy cơ truyền máu số lượng lớn và nguy cơ cắt tử cung
- Giải thích cho bệnh nhân cùng hợp tác trong quá trình thực hiện.
- Đánh giá việc đặt nội khí quản khó
- Cho bệnh nhân sử dụng thuốc an thần vào buổi tối hôm trước mổ (nếu cần thiết).
- Chuẩn bị sẵn 2 đơn vị hồng cầu lắng cùng nhóm với sản phụ (nếu sản phụ ra huyết âm đạo nhiều)
- Lưu ý vấn đề sử dụng thuốc giảm cơn gò như salbutamol.. vì nguy cơ tương tác với các thuốc mê bay hơi.
3. Quy trình thực hiện gây mê toàn thân cho bà bầu qua nội khí quản để mổ lấy thai
3.1 Các bước tiến hành chung
- Cho sản phụ nằm ở tư thế nằm ngửa, thở oxy 100% 3-6 lít/phút, trước khi bắt đầu khởi mê ít nhất 5 phút.
- Lắp máy theo dõi các dấu hiệu sinh tồn như huyết áp, mạch, nhiệt độ SpO2...
- Thiết lập đường truyền: 2 đường truyền tĩnh mạch trên cơ hoành, trong đó cần một đường có thể theo dõi được áp lực tĩnh mạch trung tâm
- Cho bệnh nhân dùng thuốc chống thụ thể H2 và Metoclopramid (một loại thuốc chống nôn).
- Một số trường hợp cần thực hiện tiền mê.
3.2 Quy trình khởi mê
- Thuốc ngủ: thuốc mê tĩnh mạch (propofol, etomidate, thiopental, ketamin...), thuốc mê bốc hơi (sevoflurane, Isoflurane...)
- Thuốc giảm đau thường sử dụng khi gây mê toàn thân cho bà bầu bị nhau tiền đạo ra máu cần mổ lấy thai: fentanyl, sufentanil, morphin...
- Có thể sử dụng phối hợp với các thuốc giãn cơ (nếu cần thiết): succinylcholin, rocuronium, vecuronium...
- Điều kiện để thực hiện đặt ống nội khí quản là: sản phụ đã ngủ sâu, đủ độ giãn cơ.
3.3 Quy trình kỹ thuật đặt nội khí quản đường miệng
- Mở miệng sản phụ, đặt một tay dưới cổ giúp cổ thẳng (ngoại trừ sản phụ bị chấn thương cột sống cổ), đưa đèn soi thanh quản vào bên phải miệng rồi gạt lưỡi sang bên trái, đẩy đèn sâu vào trong phối hợp với tay phải đè sụn giáp nhẫn để tìm nắp thanh môn và lỗ thanh môn.
- Tiến hành khởi mê nhanh
- Thực hiện thủ thuật Sellick trong trường hợp dạ dày của sản phụ đầy.
- Tiếp tục luồn ống nội khí quản nhẹ nhàng đi qua lỗ thanh môn, ngừng lại khi bóng của ống đi qua dây thanh âm từ 2-3 cm rồi rút đèn soi thanh quản một cách nhẹ nhàng, sau đó bơm bóng nội khí quản.
- Kiểm tra vị trí đúng của ống nội khí quản (dựa vào nghe phổi cả hai phế trường và dựa trên kết quả EtCO2)
- Cố định ống nội khí quản bằng băng dính .
- Đặt canul vào miệng để tránh tình trạng sản phụ cắn ống (nếu cần).
3.4 Quy trình duy trì mê
- Duy trì mê bằng thuốc mê tĩnh mạch hoặc thuốc mê bay hơi như sevorane hoặc Isoflurane.
- Sử dụng thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ nếu cần thiết.
- Kiểm soát hô hấp của sản phụ bằng máy hoặc bóp tay.
- Theo dõi độ sâu của kỹ thuật gây mê bằng cách theo dõi nhịp tim, huyết áp, mồ hôi, chảy nước mắt, MAC, BIS, Entropy (nếu có)...
- Theo dõi dấu hiệu sinh tồn: nhịp tim, huyết áp, EtCO2, SpO2, thân nhiệt.
- Cần đề phòng ống nội khí quản xô lệch sai vị trí, gập, tắc.
4. Khi nào có thể rút ống nội khí quản cho sản phụ?
- Sản phụ tỉnh, có thể thực hiện theo lệnh, thuốc giãn cơ được hóa giải hoàn toàn.
- Nâng đầu bệnh nhân trên 5 giây, chỉ số TOF >0,9 (nếu có).
- Bệnh nhân sau mổ có tự thở đều, tần số thở trong giới hạn bình thường, mạch và huyết áp ổn định, thân nhiệt trên 35 độ C.
- Không có bất kỳ biến chứng nào của gây mê và phẫu thuật.
5. Các tai biến có thể xảy ra khi thực hiện thủ thuật
- Trào ngược dịch dạ dày vào đường thở (dịch tiêu hóa trào vào trong miệng và trong đường thở): khi đó cần hút sạch dịch, cho sản phụ nằm đầu thấp và nghiêng sang 1 bên.
- Rối loạn huyết động: sản phụ bị tăng giảm tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim
- Tai biến do không đặt được nội khí quản, đặt nhầm ống nội khí quản vào dạ dày, tai biến do co thắt thanh-khí-phế quản, chấn thương khi đặt ống...
- Biến chứng hô hấp: tụt ống nội khí quản làm ống bị đẩy sâu vào một phổi, hở hệ thống hô hấp, hết nguồn oxy...
- Biến chứng sau rút ống: suy hô hấp, đau họng khàn tiếng, co thắt thanh-khí-phế quản, viêm đường hô hấp trên, hẹp thanh-khí quản...
6. Lưu ý khi gây mê toàn thân cho bà bầu bị nhau tiền đạo ra máu
- Đề phòng nguy cơ rối loạn đông máu trầm trọng cần phải dùng máu và các chế phẩm của máu
- Thận trọng khi truyền máu khối lượng lớn
- Phòng ngừa trụy tuần hoàn do mất một lượng lớn máu không bù kịp, gây ngừng tim
- Phòng ngừa tắc mạch ối gây trụy tuần hoàn và ngừng tim.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.
Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt nhất trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.
Thạc sĩ. Bác sĩ Tôn Thất Quang đã có hơn 15 năm kinh nghiệm công tác trong ngành Gây mê - Hồi sức. Bác sĩ Quang nguyên là bác sĩ Khoa Gây mê hồi sức Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Khánh Hòa kiêm giảng viên tuyến tỉnh Hồi sức cấp cứu trong sản khoa trước khi là Bác sĩ Gây mê hồi sức tại khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Để đăng ký khám tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ đến Hotline Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
