Bài viết bởi bác sĩ khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Thử nghiệm định danh chỉ nên làm khi vi khuẩn mọc riêng lẻ từng khúm hoặc cấy thuần nhất. Cấy khúm mọc riêng lẻ hoặc thuần nhất là đĩa cấy chỉ có một loại vi khuẩn và phát sinh từ tế bào riêng lẻ. Kỹ thuật vô trùng phải được sử dụng trong cấy và duy trì cấy thuần nhất của vi khuẩn .
1. Định danh vi khuẩn
Vi khuẩn được định danh nhờ dựa vào phản ứng hoá học và tính chất đặc trưng đơn giản. Định danh sơ bộ của nhiều vi khuẩn quan trọng trong y khoa có thể dựa vào vài đặc tính đơn giản của vi khuẩn :
- Phản ứng gram.
- Hình thể tế bào, ví dụ: Hình cầu hoặc que và sự sắp xếp của vi khuẩn (Từng cặp hoặc chuỗi)
- Khả năng tăng trưởng trong điều kiện hiếu khí hoặc yếm khí.
- Yêu cầu tăng trưởng : Dễ hay khó mọc.
Sự định danh hơn nữa làm dựa vào đặc tính phản ứng hoá học như :
- Khả năng từ sản xuất enzyme có thể được phát hiện bằng thử nghiệm đơn giản, ví dụ : coagulase, catalase, oxidase, lecithinase.
- Khả năng từ chuyển hóa oxi hoá đường hoặc lên men ( thí dụ: thử nghiệm oxy hóa Hugh và Liefson / sự lên men ).
- Khả năng từ sử dụng các chất glucose, lactose, sucrose để tăng trưởng Thử nghiệm này có thể làm riêng lẻ, thí dụ môi trường lỏng có đường hoặc các kits có bán trên thị trường mà nó cho phép thử nghiệm một phạm vi khác nhau có thể được cập nhật cùng lúc trên mỗi vi khuẩn.
Vài loài được phân lập cơ bản dựa vào kháng nguyên của nó phản ứng với huyền dịch tế bào với kháng huyết thanh đặc hiệu. Chìa khoá thử nghiệm để cho loài quan trọng trong y khoa đã được nên ra trong phần mục lục.
2. Tính nhạy cảm của kháng sinh có thể chỉ được phát hiện sau khi vi khuẩn đã được phân lập trong cấy thuần nhất
Tính nhạy cảm kháng sinh của vi khuẩn có thể thường được thử nghiệm bằng cách đặt đĩa kháng sinh đã được tẩm kháng sinh với nồng độ thích hợp. Được ủ qua đêm, vi khuẩn tăng trưởng và nhân lên ; kháng sinh khuếch tán từ đĩa ra xung quanh và ức chế tăng trưởng xung quanh đĩa. Bởi vì sau khi cấy vi khuẩn từ mẫu thử ủ qua đêm là yêu cầu trước khi trả kết quả tính nhạy cảm của kháng sinh.
3. Định danh nấm bằng tính đặc trưng khuẩn lạc của nó và hình thể của nấm
Nấm được nhận diện từ những khúm hoặc canh cấy thuần nhất cơ bản dựa trên đặc tính của khúm như màu sắc và hình thể của những cá thể tế bào được quan sát dưới kính hiển vi. Thử nghiệm sinh hoá đồng hoá cơ chất) có thể được dùng để định danh chi tiết của nấm men quan trọng trong y khoa. Thường thấy nấm tăng trưởng chậm hơn vi khuẩn và định danh cuối cùng có thể mất 2 tuần.
4. Nguyên sinh động vật và giun sán được nhận diện bằng quan sát trực tiếp
Nhiều nguyên sinh động vật và ký sinh trùng có thể được nhận diện bằng quan sát trực tiếp bệnh phẩm không cần từ cấy và vì vậy có thể trả kết quả trong ngày. Nguyên sinh động vật nhận diện dựa trên đặc tính cơ bản hình thái học của nó, giai đoạn khác nhau của chu kỳ sống có thể quan sát trong những tiêu bản khác nhau từ cùng một bệnh nhân và giai đoạn khác nhau của bệnh.
Giun sán được nhận diện bởi đại thể vẻ bên ngoài của ấu trùng như Ascaris hoặc Enterobius hoặc bằng vi thể trong các bệnh phẩm như phân, nước tiểu.
5. Virus thường được định danh sử dụng thử nghiệm huyết thanh
Virus có thể được nhận diện bởi tác động bệnh lý tế bào trong tế bào cấy và hình thái của nó chuẩn bị để quan sát dưới kính hiển vi điện tử nhưng chẩn đoán được làm thường hơn bằng kháng nguyên để phát hiện virus hoặc bằng thử nghiệm tìm sự hiện diện kháng thể đặc hiệu trong huyết thanh bệnh nhân.
