Việc tìm kiếm cách điều trị rách sụn chêm đầu gối hiệu quả đang là vấn đề cấp bách. Trước đây, phương pháp điều trị phổ biến tại Việt Nam là cắt bỏ phần sụn bị tổn thương và sửa chữa phần còn lại. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sau 3-5 năm, khoảng 10% bệnh nhân phẫu thuật cắt sụn chêm có nguy cơ thoái hóa khớp gối, đặc biệt là ở những trường hợp cắt bỏ quá nhiều sụn.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Rách sụn chêm khớp gối là gì?
Sụn chêm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ khớp bằng cách giúp khớp ổn định và hạn chế bào mòn các xương. Rách sụn chêm khớp gối là chấn thương gối phổ biến, thường xảy ra do tác động đột ngột khi tập luyện thể dục thể thao, tai nạn lao động hoặc tai nạn giao thông.
Sụn chêm khớp gối có thể bị rách ở nhiều vị trí khác nhau, bao gồm sụn trong hoặc ngoài, vùng giàu mạch máu hoặc vô mạch, sụn trước hoặc sau. Hình thái vết rách cũng rất đa dạng, từ rách dọc, rách ngang đến rách hình nan hoa, hình vạt, hoặc nhiều hình dạng phức tạp khác. Những yếu tố này ảnh hưởng đáng kể đến cách điều trị rách sụn chêm đầu gối.
Có hai nhóm đối tượng chính có nguy cơ cao bị rách sụn chêm đầu gối:
- Vận động viên thể thao chuyên nghiệp: Do cường độ thi đấu cao, thường xuyên tập luyện, khớp gối phải vận động liên tục, nguy cơ rách sụn chêm sẽ cao hơn. Các môn thể thao dễ gây rách sụn chêm khớp gối bao gồm bóng đá, bóng rổ, quần vợt,...
- Người lớn tuổi có nguy cơ cao mắc các bệnh lý về xương khớp, bao gồm thoái hóa khớp, bào mòn sụn chêm và tổn thương khớp.
2. Chẩn đoán rách sụn chêm khớp gối
Dấu hiệu rách sụn chêm khớp gối gồm có:
- Với vết rách nhỏ: Bị đau và sưng nhẹ khớp gối trong 2-3 tuần.
- Với vết rách trung bình: Đau nhức khu vực khe khớp hoặc trung tâm khớp gối. Khớp gối bị sưng tấy, có thể xuất hiện tình trạng cứng khớp và hạn chế vận động.
- Với vết rách lớn: Rách sụn chêm lớn có thể khiến khớp gối bị kẹt hoặc khóa, khiến người bệnh không duỗi thẳng chân được. Triệu chứng sưng và cứng khớp thường xuất hiện muộn hơn, sau khoảng 2 đến 3 ngày.
Để đưa ra chẩn đoán chính xác và phát hiện các tổn thương tiềm ẩn, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành thăm khám, hỏi bệnh kỹ lưỡng. Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như X-quang và chụp cộng hưởng từ (MRI) khớp gối.
3. Cách điều trị rách sụn chêm đầu gối
Mục tiêu chính của các cách điều trị rách sụn chêm đầu gối là giảm đau và phục hồi khả năng vận động cho bệnh nhân. Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào vị trí, kích thước, hình dạng và mức độ nghiêm trọng của tổn thương. Ngoài ra, tuổi tác và mức độ hoạt động của bệnh nhân cũng là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.
3.1 Điều trị bảo tồn
Điều trị bảo tồn rách sụn chêm khớp gối được áp dụng cho các trường hợp:
- Vết rách nhỏ.
- Vết rách nằm ở 1/3 ngoài sát bao khớp, nơi có nguồn cung cấp máu dồi dào.
- Người bệnh ít cảm thấy đau đớn, khớp gối vẫn còn ổn định.
Những cách điều trị rách sụn chêm đầu gối không phẫu thuật bao gồm: chườm lạnh (chườm đá), bất động khớp gối, tránh các hoạt động gây đau hoặc khiến đầu gối tổn thương thêm, kết hợp sử dụng các loại thuốc như thuốc giảm đau, kháng viêm và chống phù nề.
3.2 Phẫu thuật rách sụn chêm khớp gối
Phẫu thuật cũng là một cách điều trị rách sụn chêm khớp gối phổ biến. Hiện nay, phẫu thuật để điều trị rách sụn chêm có thể được thực hiện bằng hai phương pháp chủ yếu: mổ mở và mổ nội soi.
Tuỳ vào đặc điểm tổn thương khi bị rách sụn chêm, bác sĩ sẽ cân nhắc và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng bệnh nhân, bao gồm: phẫu thuật cắt bỏ sụn chêm, ghép sụn chêm và khâu sụn chêm khớp gối.
3.2.1 Phẫu thuật cắt bỏ sụn chêm
Phẫu thuật cắt bỏ sụn chêm được thực hiện đối với trường hợp có vết rách đã lâu hơn 6 tuần, vết rách nằm ở 2/3 trong sụn chêm và rách sụn chêm ở khu vực tổn thương ít được cung cấp máu nuôi dưỡng.
Việc cắt bỏ sụn chêm khớp gối là biện pháp điều trị cuối cùng cho trường hợp rách sụn chêm nghiêm trọng, khả năng phục hồi tự nhiên hoàn toàn không có. Bác sĩ sẽ thực hiện cắt bỏ phần sụn chêm bị tổn thương một cách cẩn thận, càng ít càng tốt và cố gắng giữ lại phần nguyên vẹn giáp bao khớp để đảm bảo chức năng ổn định và chịu lực cơ thể.
3.2.2 Ghép sụn chêm
Ghép sụn là cách điều trị rách sụn chêm đầu gối tiên tiến, tuy nhiên phương pháp này khá phức tạp và đòi hỏi phải sử dụng sụn chêm đồng loại (allograft). Do đó, kỹ thuật này vẫn chưa thể được áp dụng tại Việt Nam.
3.2.3 Khâu sụn chêm
Sụn chêm đóng vai trò quan trọng trong khớp gối, giúp phân phối lực truyền từ xương đùi xuống xương cẳng chân. Khi sụn chêm bị rách, dù là một phần hay toàn bộ, khả năng điều hòa lực sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến mất cân bằng lực tác động lên các xương khớp. Hệ quả là lớp sụn khớp sẽ dần dần bị tổn thương và thoái hóa khớp theo thời gian.
Cắt bỏ sụn chêm càng nhiều, nguy cơ thoái hóa khớp càng cao và quá trình thoái hoá diễn ra càng nhanh. Do đó, phương pháp khâu sụn chêm được ra đời nhằm hạn chế tối đa việc cắt bỏ sụn chêm.
Phẫu thuật khâu sụn chêm là phương pháp điều trị hiệu quả cho các vết rách dọc, mới xảy ra trong vòng 6 tuần, nằm ở 1/3 ngoài sát bao khớp và có nguồn cung cấp máu dồi dào, giúp thúc đẩy quá trình hồi phục. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phương pháp này chỉ hiệu quả khi thực hiện sớm, nếu để muộn, tổn thương bị xơ hóa sẽ làm giảm khả năng phục hồi.
Khâu sụn chêm là phương pháp điều trị hiệu quả, giúp tái tạo cấu trúc và phục hồi chức năng của sụn chêm bị tổn thương. Nhờ đó, giảm thiểu tối đa các vấn đề xương khớp như đau nhức, tràn dịch khớp gối, kẹt khớp,...
4. Biến chứng của rách sụn chêm khớp gối nếu không được điều trị kịp thời
Rách sụn chêm khớp gối sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, bao gồm:
- Rách sụn đầu gối gây ra cảm giác đau nhức trong khớp, đặc biệt khi vận động như co duỗi, xoay khớp. Cơn đau xuất hiện đột ngột sau chấn thương thể thao hoặc tai nạn giao thông, kèm theo sưng tấy và hạn chế duỗi thẳng chân có thể là dấu hiệu cho thấy mảnh sụn chêm bị rách và kẹt trong khớp, gây cản trở vận động.
- Teo cơ tứ đầu đùi là biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra nếu tình trạng đau nhức khớp gối không được điều trị kịp thời. Khi cơ tứ đầu đùi bị teo, người bệnh sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc đi lại, duỗi thẳng chân và vận động.
- Hư khớp gối do đứt dây chằng chéo trước: Đứt dây chằng chéo trước dẫn đến tình trạng khớp gối mất vững, sụn chêm bị tổn thương và hư hại theo thời gian. Nếu sụn chêm bị hư hoàn toàn, bệnh nhân buộc phải cắt bỏ, dẫn đến thoái hóa khớp gối nhanh chóng và hư khớp. Cắt sụn chêm khi còn trẻ sẽ khiến quá trình thoái hóa và hư khớp gối diễn ra sớm hơn.
- Gây ra các vấn đề nghiêm trọng khác cho khớp gối: Theo thống kê, 50% trường hợp rách sụn chêm do dây chằng chéo trước tổn thương sẽ dẫn đến bong chỗ bám, tổn thương dây chằng chéo sau, phù tủy xương,… Nguy hiểm hơn, đứt một phần hoặc toàn bộ dây chằng chéo trước do rách sụn chêm có thể khiến gối bị lỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng đi lại của người bệnh.
5. Một số lưu ý khi áp dụng cách điều trị rách sụn chêm đầu gối
Việc lựa chọn cách điều trị rách sụn chêm đầu gối phù hợp (như phẫu thuật cắt bỏ hay khâu sụn chêm) cho từng bệnh nhân sẽ được bác sĩ quyết định dựa trên kết quả thăm khám trực tiếp, đánh giá mức độ tổn thương qua lâm sàng và hình ảnh học.
Khi cơ thể xuất hiện dấu hiệu bất thường, mọi người cần đi khám bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
So với phương pháp mổ hở truyền thống, phẫu thuật nội soi khớp gối điều trị rách sụn chêm mang lại nhiều lợi ích vượt trội:
- Nhanh chóng, tiện lợi: Bệnh nhân có thể được khám, chẩn đoán và thực hiện phẫu thuật tại bệnh viện chỉ trong một ngày duy nhất. Điều này giúp hạn chế tối đa việc di chuyển nhiều lần.
- Tiết kiệm chi phí: Hạn chế chi phí điều trị và giảm nguy cơ biến chứng do sử dụng kháng sinh kéo dài sau phẫu thuật.
- Phục hồi nhanh: Vết mổ nhỏ, ít đau, thẩm mỹ, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn.
- Hiệu quả cao: Khả năng phục hồi vận động lên đến 80-90%, giúp bệnh nhân quay lại sinh hoạt bình thường nhanh chóng.
Để cách điều trị rách sụn chêm đầu gối đạt hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân cần tuyệt đối tuân thủ theo hướng dẫn và phác đồ điều trị do bác sĩ chuyên khoa đưa ra.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
