Dị ứng thực phẩm và nhạy cảm thực phẩm - Sự khác biệt là gì?

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

• Các triệu chứng của chứng không dung nạp thức ăn bao gồm đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy, táo bón, chuột rút và buồn nôn.
• Các triệu chứng của dị ứng thực phẩm bao gồm nổi mề đay, sưng tấy, ngứa, phản vệ và chóng mặt.

1. Nhạy cảm với thực phẩm

Một số loại thực phẩm gây ra tình trạng không dung nạp trong đường tiêu hóa. Đây là nơi mà cơ thể bạn không thể phá vỡ nó một cách chính xác hoặc cơ thể bạn phản ứng với thực phẩm mà bạn nhạy cảm. Ví dụ, không dung nạp lactose là khi cơ thể bạn không thể phân hủy lactose , một loại đường có trong các sản phẩm sữa.

Nguyên nhân gây nhạy cảm hoặc không dung nạp thực phẩm:

• Không có các enzym phù hợp mà bạn cần để tiêu hóa một loại thức ăn nhất định
• Phản ứng với phụ gia thực phẩm hoặc chất bảo quản như sulfit, bột ngọt hoặc màu nhân tạo
• Các yếu tố dược lý, như nhạy cảm với caffeine hoặc các hóa chất khác
• Nhạy cảm với các loại đường tự nhiên được tìm thấy trong một số loại thực phẩm như hành tây, bông cải xanh hoặc cải Brussels

Các triệu chứng nhạy cảm với thực phẩm khác nhau. Nhưng các triệu chứng không dung nạp đều liên quan đến tiêu hóa. Chúng có thể bao gồm:

• Đầy hơi và chướng bụng
• Bệnh tiêu chảy
• Táo bón
• Chuột rút
• Buồn nôn

2. Dị ứng thực phẩm

Hệ thống miễn dịch là cơ quan bảo vệ cơ thể chống lại những kẻ xâm lược như vi khuẩn, nấm hoặc virus cảm lạnh thông thường. Bị dị ứng thực phẩm khi hệ thống miễn dịch xác định một loại protein trong những gì bạn ăn là một kẻ xâm lược và phản ứng bằng cách tạo ra các kháng thể để chống lại nó.

Dị ứng thực phẩm là một phản ứng qua trung gian miễn dịch với thực phẩm. Phổ biến nhất là phản ứng qua trung gian immunoglobulin E (IgE). IgE là kháng thể dị ứng. Chúng gây ra phản ứng tức thì khi các hóa chất, như histamine từ tế bào mast, được giải phóng.

Dị ứng thực phẩm có thể gây tử vong, không giống như chứng không dung nạp hoặc nhạy cảm với thực phẩm. Trong trường hợp nghiêm trọng, ăn hoặc thậm chí chạm vào một lượng nhỏ chất gây dị ứng có thể gây ra phản ứng nghiêm trọng.

Các triệu chứng của dị ứng thực phẩm bao gồm:

• Phản ứng da: Phát ban, sưng tấy và ngứa
• Sốc phản vệ: Khó thở, thở khò khè, chóng mặt và tử vong
• Các triệu chứng tiêu hóa

Tám loại thực phẩm chiếm 90% các phản ứng dị ứng: sữa, trứng, cá, động vật có vỏ, đậu phộng, hạt cây, lúa mì và đậu nành.

Ngoài ra còn có các dị ứng thực phẩm không qua trung gian IGE. Những phản ứng này xảy ra khi các bộ phận khác của hệ thống miễn dịch được kích hoạt ngoài kháng thể IGE.

Các triệu chứng của phản ứng không IGE thường bị trì hoãn và chủ yếu xảy ra ở đường tiêu hóa. Chúng bao gồm nôn mửa, tiêu chảy hoặc chướng bụng. Ít được biết về loại phản ứng cụ thể này, và nói chung loại phản ứng này không nguy hiểm đến tính mạng.

3. Làm gì trong trường hợp khẩn cấp

Tám loại thực phẩm chiếm 90% các phản ứng dị ứng với thực phẩm. Đó là:

• Sữa
• Trứng
• Cá
• Động vật có vỏ
• Đậu phộng
• Hạt cây
• Lúa mì
• Đậu nành

Những người bị dị ứng thực phẩm phải tránh những thực phẩm này. Ngoài ra, cha mẹ và người chăm sóc của trẻ bị dị ứng thực phẩm phải được đào tạo để điều trị việc vô tình nuốt phải, Farzan nói.

Cô giải thích rằng phải luôn có sẵn epinephrine tự tiêm và cha mẹ cũng như người chăm sóc trẻ nên biết cách sử dụng thuốc tiêm.

Các tác động tiềm ẩn của phản ứng dị ứng là nghiêm trọng. Nhưng những nỗ lực được thực hiện để thích ứng với những người bị dị ứng thực phẩm. Phòng ăn trưa của trường có thể không có đậu phộng để phục vụ cho trẻ em bị dị ứng đậu phộng .

Ngoài ra, nhãn sản phẩm phải nêu rõ nếu thực phẩm được sản xuất trong cùng một cơ sở xử lý các chất gây dị ứng phổ biến nhất.

Nhạy cảm với thực phẩm không nguy hiểm đến tính mạng. Cũng có những trường hợp không dung nạp thực phẩm, cũng không phải do miễn dịch qua trung gian và do không có khả năng xử lý hoặc tiêu hóa thực phẩm.

Khoa Nội soi - Tiêu hóa là một trong những chuyên khoa mũi nhọn tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời các bệnh tiêu hóa, bạn có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đặt lịch trên website để được phục vụ.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Tài liệu tham khảo

• Allergy and Immunology: Non IgE-mediated food allergy. (2016).
  rch.org.au/uploadedFiles/Main/Content/allergy/Non%20IgE%20Food%20Allergy.pdf
• Berni Canani R, et al. (2016). Diagnosing and treating intolerance to carbohydrates in children.
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4808885/
• Food allergy versus food intolerance. (n.d.).
  aaaai.org/conditions-and-treatments/library/allergy-library/food-intolerance
• Food labels. (n.d.).
  foodallergy.org/food-labels
• Li J. (2017) What’s the difference between a Food allergy vs. food intolerance: What’s the difference?
  mayoclinic.org/diseases-conditions/food-allergy/expert-answers/food-allergy/faq-20058538
• Mayo Clinic Staff. (2018). Milk allergy.
  mayoclinic.org/diseases-conditions/milk-allergy/symptoms-causes/syc-20375101
• Nowak-Wegrzyn A, et al. (2015). Non-IgE-mediated gastrointestinal food allergy.
  jacionline.org/article/S0091-6749(15)00430-3/pdf
• Types of food allergy. (n.d.).
  allergyuk.org/information-and-advice/conditions-and-symptoms/36-types-of-food-allergy