Được biết đến nhờ hương vị và giá trị dinh dưỡng tuyệt vời, hạt quinoa được coi là siêu thực phẩm nhất định phải ăn trong nhiều chế độ ăn kiêng. Tuy nhiên vì một số lý do vẫn có người bị dị ứng hạt Quinoa. Vậy nguyên nhân là do đâu?
1. Tổng quan hạt quinoa
Hạt diêm mạch (Quinoa) là một loại hạt ngon, giàu dinh dưỡng và phổ biến ở Nam Mỹ. Loại hạt này còn được biết đến là một loại pseudocereal (giả ngũ cốc), với hương vị và đặc tính tương tự như các loại ngũ cốc thông thường.
Quinoa cũng chứa ít natri, nhiều chất xơ, protein, nước, carbohydrate, canxi, kali và sắt, khiến hạt diêm mạch trở thành một lựa chọn lành mạnh và bổ dưỡng trong bất kỳ chế độ ăn kiêng nào.
Nhưng đối với một số người, ăn hạt quinoa có thể gây ra các tình trạng điển hình của dị ứng thực phẩm như: đau bụng, ngứa da, nổi mề đay.... Chính hạt và lớp phủ của Quinoa có chứa hợp chất saponin gây ra các triệu chứng này.
Nếu bạn bị dị ứng hạt Quinoa hoặc nhạy cảm với saponin, điều đó không có nghĩa là bạn phải bỏ lỡ các công thức nấu ăn lành mạnh. Bạn có thể ngâm hạt diêm mạch với nước để loại bỏ lớp phủ hoặc thay thế nó bằng các loại ngũ cốc tốt cho sức khỏe khác.
XEM THÊM: Dị ứng thức ăn: Những điều cần biết
2. Dấu hiệu dị ứng hạt Quinoa
Nếu bạn bị dị ứng hoặc không dung nạp với hạt Quinoa, bạn có thể có các triệu chứng:
- Viêm da, viêm phổi và viêm ống tiêu hóa.
- Các triệu chứng giống hen suyễn như khó thở, thở khò khè, ho hoặc tức ngực.
- Ngứa.
- Bệnh chàm Eczema.
- Buồn nôn, nôn mửa.
- Đau bụng.
- Tiêu chảy.
Cũng như các trường hợp dị ứng khác, ăn hạt Quinoa cũng có thể xảy ra một số phản ứng dị ứng nghiêm trọng như:
- Nhịp tim tăng cao.
- Da nhợt nhạt.
- Huyết áp thấp.
- Sưng mặt.
- Không thở được.
Có một số trường hợp được ghi nhận là xảy ra tình trạng không dung nạp hoặc dị ứng hạt Quinoa sau khi đã ăn hạt Quinoa một thời gian. Điều này thường là do Saponin, một hóa chất có trong lớp phủ của hạt diêm mạch. Mặt khác các triệu chứng dị ứng hoặc không dung nạp cũng có thể xảy ra do phản ứng với protein hoặc Oxalat có trong hạt Quinoa.
Saponin thường có vị đắng, có tác dụng bảo vệ cây diêm mạch khỏi sự tấn công của vi trùng và nấm, do vậy chúng thường chứa độc tố có thể gây kích ứng và một số vấn đề khác ở người nhạy cảm. Nếu bạn không may bị dị ứng với Saponin, lời khuyên là hãy rửa sạch hạt trước khi ăn. Bạn nên ngâm Quinoa ít nhất 30 phút và rửa sạch nhiều lần trước khi nấu, điều này sẽ giúp loại bỏ lớp phủ có chứa Saponin và khiến việc ăn hạt Quinoa trở nên an toàn hơn.
3. Các loại thực phẩm nên tránh và thực phẩm thay thế Quinoa
Nếu không may bị dị ứng hạt Quinoa, nhiều người có xu hướng tránh ăn các món có Quinoa và các thực phẩm gây phản ứng tương tác để tránh kích ứng. Trên thực tế bạn có thể thay thế hạt Quinoa bằng rất nhiều loại ngũ cốc lành mạnh khác.
3.1. Thực phẩm phản ứng chéo
Hạt diêm mạch có cùng họ với rau bina, củ cải đường và cải Thụy Sĩ. Điều này có nghĩa chúng có quan hệ họ hàng với nhau nên nếu bạn gặp các phản ứng dị ứng với Quinoa thì bạn cũng có thể bị dị ứng tương tự với các thực phẩm trên.
3.2. Các thực phẩm cần tránh
Khi bị dị ứng hạt Quinoa, bạn nên tránh ăn những loại thực phẩm liên quan làm từ Quinoa như: một số loại bột, súp, ngũ cốc ăn sáng hoặc các món ăn kết hợp như cơm trộn, cơm thập cẩm.
Nếu tình trạng dị ứng là do Saponin, thì danh sách các loại thực phẩm cần tránh sẽ tăng lên. Saponin thường được tìm thấy trong các loại thực phẩm như: đậu gà, đậu nành, hạt rau dền, các loại đậu như đậu phộng, đậu tây, đậu hải quân. Việc loại bỏ hoàn toàn những thực phẩm này ra khỏi chế độ ăn có thể sẽ không dễ dàng, nên hãy theo dõi những phản ứng cơ thể khi ăn một số loại đậu hoặc hạt để quyết định xem có nên loại bỏ hoàn toàn khỏi chế độ ăn hay chỉ nên hạn chế.
3.3. Gợi ý thực phẩm thay thế
Nếu bạn không thể ăn hạt Quinoa, vẫn có rất nhiều lựa chọn khác để kết hợp vào khẩu phần ăn như:
- Kiều mạch: Kiều mạch rất bổ dưỡng và cung cấp nhiều năng lượng. Với hàm lượng chất xơ và protein cao hơn Quinoa, bạn có thể dùng kiều mạch làm nhiều món ăn đa dạng như bánh socola chip, bánh crepe mặn, cháo kiều mạch, sữa kiều mạch...v..v...
- Kê: Kê là một loại trong nhóm các ngũ cốc không chứa gluten được biết đến với các đặc tính tốt cho sức khỏe. Hạt kê rất giàu carbohydrate và chất chống oxy hóa, nhưng nó có hàm lượng chất xơ chỉ bằng một nửa so với hạt quinoa. Bạn có thể sử dụng hạt kê cho món cháo kê, bánh đa kê, chè kê hạt sen hoặc làm biến tấu cho món cơm.
- Đại mạch: Được coi là siêu thực phẩm dành cho người bị bệnh tiểu đường, vì chúng chứa nhiều chất xơ và kali. Đại mạch cũng có ít chất béo hơn so với Quinoa. Hương vị hấp dẫn của đại mạch khiến chúng trở thành lựa chọn hoàn hảo cho món trộn salad, burger đại mạch hoặc súp.
- Lúa mì: Lúa mì có cùng lượng protein như quinoa nhưng hàm lượng chất béo lại ít hơn một nửa. Lúa mì có hương vị hấp dẫn và dễ ăn, rất phù hợp với các món salad đa dạng.
- Freekeh: Freekeh là loại ngũ cốc rất giàu chất xơ và protein đến từ Trung Đông. Chúng là lúa mì xanh non được thu hoạch trước khi chín, sau đó rang cẩn thận để loại bỏ rơm và vỏ trấu. Bạn có thể sử dụng Freekeh trong một số món như salad và súp cà ri.
4. Khi nào dị ứng Quinoa nguy hiểm?
Cũng như bất kỳ trường hợp dị ứng thực phẩm nào khác, sau khi ăn hạt Quinoa một số người có thể gặp phản ứng từ nhẹ đến nặng, tùy theo tình trạng sức khỏe. Trong trường hợp rất hiếm, dị ứng nghiêm trọng có thể dẫn đến sốc phản vệ. Để tránh những hậu quả không đáng có, bạn nên đi khám bác sĩ ngay nếu có triệu chứng dị ứng với Quinoa. Nếu đó chỉ là một phản ứng nhỏ, bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc kháng histamine cho bạn uống. Nếu bạn có một phản ứng nghiêm trọng, bạn sẽ được chuyển đến phòng cấp cứu và tiêm Epinephrine (hoặc EpiPen).
Nếu bạn bị dị ứng hạt quinoa, bạn có thể cân nhắc loại bỏ (hoặc thay thế) khỏi chế độ ăn uống để ngăn ngừa các phản ứng dị ứng tái diễn trong tương lai. Trong khi các phản ứng dị ứng nhẹ dễ kiểm soát hơn thì các phản ứng nặng có thể đe dọa đến tính mạng. Nếu vấn đề của bạn chỉ là không dung nạp saponin bạn có thể tiếp tục ăn hạt Quinoa, tuy nhiên cần chú ý rửa và ngâm hạt sạch trước khi chế biến.
Việc hiểu rõ về thành phần, giá trị dinh dưỡng sẽ giúp bạn sử dụng hạt Quinoa an toàn và đúng mục đích hơn. Đừng quên truy cập website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để có thêm nhiều thông tin về sức khỏe, dinh dưỡng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Healthline.com
