Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Đối với bệnh thủy đậu, triệu chứng phát bệnh thường là sốt nhưng sẽ không cao và những trẻ nhỏ không có triệu chứng nhiễm độc nặng. Tuy nhiên, tình trạng bệnh nặng hay nhẹ ở mỗi người bệnh sẽ khác nhau, với mức độ nhẹ thì các nốt thủy đậu mọc thưa thớt và nhỏ. Còn các trường hợp nặng sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
1. Nguyên nhân gây bệnh thủy đậu
Nguyên nhân gây bệnh thủy đậu là do virus mang tên Varicella Zoster Virus, bệnh do virus gây nên do vậy rất dễ lây truyền từ người này sang người khác nếu một người mang virus thủy đậu nói hoặc hắt hơi, nhảy mũi, ho... thì các siêu vi gây bệnh thủy đậu sẽ theo nước bọt, nước mũi bắn ra ngoài. Người khác hít phải nguồn lây bệnh này sẽ lây bệnh.
Tất cả những người chưa bị mắc bệnh hoặc chưa được tiêm vắc-xin thủy đậu đều có thể bị nhiễm bệnh. Thông thường, sau khi mắc bệnh sẽ để lại miễn dịch lâu dài, hiếm khi mắc bệnh lần thứ hai. Bệnh thủy đậu xảy ra phần lớn ở trẻ em. Từ lúc nhiễm phải virus thủy đậu đến lúc phát ra bệnh được gọi là thời gian ủ bệnh, khoảng thời gian này ước chừng từ 14 - 21 ngày. Đối với bệnh thủy đậu triệu chứng bao gồm:
- Lúc đầu người bệnh hơi sốt, toàn thân cảm thấy rất khó chịu, ăn uống và ngủ nghỉ không ngon kèm các triệu chứng ho hoặc đi ngoài lỏng và sốt. Một số người có tình trạng đau cơ và nhất là trẻ em có thể không xuất hiện triệu chứng báo trước.
- Trong khoảng 1 - 2 ngày sau, trên da người bệnh sẽ xuất hiện một số nốt mẩn đỏ. Những nốt tròn nhỏ này sẽ tiến triển thành những mụn nước, bóng nước và lan dần ra khắp toàn thân hoặc mọc rải rác trên cơ thể, số lượng nốt nhỏ trung bình khoảng 100 – 500 nốt.
- Bệnh thủy đậu sẽ kéo dài trong khoảng 7 - 10 ngày nếu không có biến chứng, các nốt mụn nước này sẽ khô, bong vảy và thâm da nơi nổi mụn nước, tuy nhiên nó sẽ không để lại sẹo nếu không bị nhiễm trùng.
2. Dấu hiệu cảnh báo bệnh thủy đậu nặng
Đối với bệnh thủy đậu triệu chứng phát bệnh thường là sốt nhưng sẽ không cao và những trẻ nhỏ không có triệu chứng nhiễm độc nặng. Tuy nhiên, tình trạng bệnh nặng hay nhẹ ở mỗi người bệnh sẽ khác nhau, với mức độ nhẹ thì các nốt thủy đậu mọc thưa thớt và nhỏ. Còn các trường hợp nặng sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Các dấu hiệu bị thủy đậu nặng như sau:
- Các nốt thủy đậu mọc dày đặc, có thể mọc cả ở họng, trong miệng, niêm mạc mắt, vùng âm đạo... người bị nhiễm bệnh.
- Các mụn rộp thủy đậu có thể bị xuất huyết, triệu chứng toàn thân sẽ tương đối nguy hiểm, nhất là đối với những trường hợp trẻ yếu hoặc bị suy dinh dưỡng...
Thông thường, biến chứng của bệnh thủy đậu sẽ xuất hiện đối với những người bị thủy đậu nặng. Biến chứng của bệnh rất nhiều, có thể từ nhẹ đến nặng mặc dù đây là một bệnh lành tính. Một số biến chứng của bệnh như:
- Nhiễm trùng da: Đây là biến chứng nhẹ nhất của bệnh thủy đậu, nhiễm trùng tại nơi nổi mụn nước. Trường hợp nặng hơn vi trùng có thể xâm nhập từ mụn nước vào máu và gây nên tình trạng nhiễm trùng huyết.
- Các biến chứng nặng: Một số biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não, viêm tiểu não... rất nguy hiểm đối với tính mạng người bệnh cũng như để lại di chứng nặng nề sau này.
- Biến chứng thành bệnh Zona: Trong một số trường hợp, sau khi khỏi bệnh, virus gây bệnh thuỷ đậu vẫn còn tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt (không hoạt động), nhưng nhiều năm sau, khoảng 10, 20 hoặc 30 năm, khi gặp một số điều kiện thuận tiện như sức đề kháng yếu thì virus sẽ tái hoạt động trở lại và gây ra bệnh Zona, có người còn gọi là giời leo.
- Đối với phụ nữ mắc bệnh thủy đậu khi mang thai sẽ nguy hiểm vì sẽ dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi. Trường hợp bị thủy đậu khi mang thai 3 tháng đầu, virus thủy đậu có thể gây sảy thai, hoặc trẻ sinh ra sẽ bị thủy đậu bẩm sinh với nhiều dị tật (co gồng tay chân, bại não, sẹo bẩm sinh...) Còn nếu phụ nữ mang thai bị nhiễm thủy đậu trong những ngày sắp sinh hay sau sinh thì mức độ bệnh thủy đậu nặng hơn so với người không mang thai, mụn nước nổi rất nhiều.
3. Chăm sóc bệnh nhân bị thủy đậu đúng cách để hạn chế biến chứng
Khi bị nhiễm virus gây bệnh thủy đậu, người bệnh cần sớm được cách ly để tránh lây truyền cho người khác. Thông thường, ở giai đoạn đầu, người bệnh không cần có sự điều trị đặc biệt mà thay vào đó nên:
- Có chế độ dinh dưỡng hợp lý để tăng sức đề kháng cho cơ thể. Ăn thanh đạm, đầy đủ các chất dinh dưỡng và thức ăn dạng lỏng hoặc nửa lỏng để dễ tiêu hóa. Dùng thực phẩm chứa nhiều vitamin C. Đối với trẻ còn bú mẹ thì tăng cường cho bé bú.
- Cần giữ vệ sinh cá nhân, da sạch sẽ, không được chà xát trên da làm vỡ các nốt thủy đậu để phòng tránh nhiễm khuẩn thứ phát. Khi những nốt thủy đậu bị vỡ, nên dùng thuốc bôi ngoài da như thuốc tím 1%, milian hoặc xanh methylen... phòng tránh nhiễm khuẩn.
- Trong giai đoạn phát bệnh, người nhiễm bệnh nên nghỉ ngơi tại giường, uống nhiều nước và cắt móng tay để tránh trường hợp vô tình gãi làm trầy xước da.
- Thường xuyên thay quần áo, giặt riêng, phơi dưới ánh nắng để diệt virus.
- Nếu có biến chứng nhiễm khuẩn hoặc có các dấu hiệu bị thủy đậu nặng thì cần phải đưa người bệnh đến các cơ sở y tế để được thăm khám cũng như xác định mức độ và chỉ định dùng thuốc phù hợp.
4. Cách phòng bệnh thuỷ đậu
Khi bị thủy đậu, cần phải cách ly người bệnh tại nhà trong 7 ngày. Còn đối với những người có tiếp xúc với người bị thủy đậu thì nên cách ly 11 - 21 ngày kể từ ngày tiếp xúc. Đồng thời sát khuẩn, tẩy uế các vật dụng bị nhiễm dịch tiết từ người bệnh.
Tuy nhiên, phương pháp phòng bệnh thủy đậu hữu hiệu nhất vẫn là tiêm vắc-xin thủy đậu. Bởi phương pháp này có hiệu quả cao và lâu dài, giúp cơ thể tạo ra các kháng thể chống lại virus gây bệnh thủy đậu. Vắc-xin thủy đậu được áp dụng đối với các đối tượng sau:
- Tất cả trẻ em từ 12-18 tháng tuổi được tiêm 1 lần vắc-xin thủy đậu.
- Trẻ em từ 19 tháng tuổi - 13 tuổi chưa từng bị thuỷ đậu lần nào cũng tiêm 1 lần.
- Trẻ em trên 13 tuổi và người lớn chưa từng bị thủy đậu lần nào thì nên tiêm 2 lần, nhắc lại từ 4-8 tuần.
- Thường thời gian ủ bệnh thuỷ đậu từ 7 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc với người bệnh. Vì vậy, người tiếp xúc với nguồn bệnh chưa được tiêm thuỷ đậu vắc-xin thì trong vòng 3 ngày có thể tiêm ngừa để giúp phòng ngừa bệnh.
Với thủy đậu vắc-xin phòng bệnh có tác dụng lâu bền. Nếu đã được chủng ngừa vắc-xin thì khoảng 90% có khả năng phòng bệnh tuyệt đối. Tuy nhiên, số ít còn lại là có thể bị thủy đậu sau khi tiêm chủng, nhưng các trường hợp này thường nhẹ, nổi ít nốt thủy đậu và thường không bị biến chứng nguy hiểm.
Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã có vắc-xin thủy đậu Varivax 0,5ml. Đây là nguồn vắc-xin chất lượng cao, có xuất xứ rõ ràng, sản xuất bởi MSD - Mỹ, phù hợp với độ tuổi cần tiêm chủng, cam kết an toàn từ khâu kiểm nhập, bảo quản đến khi sử dụng.
Điểm nổi bật khi Quý khách hàng lựa chọn tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:
- Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc khách hàng sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho khách hàng.
- Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho khách hàng trong quá trình tiêm chủng.
- 100% khách hàng tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
- Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp khách hàng có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
- Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
- Khách hàng sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
