Đối với nhiều người bị ung thư thanh quản hoặc ung thư vòm họng, việc kết thúc quá trình điều trị bằng phẫu thuật thanh quản có thể vừa căng thẳng vừa mệt mỏi. Một số người vẫn sau khi phẫu thuật cắt u thanh quản có thể vẫn điều trị thường xuyên để kiểm soát ung thư. Vậy cuộc sống sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản sẽ như thế nào? Hãy cùng đọc bài viết dưới đây để học cách sống chung với căn bệnh ung thư và sau phẫu thuật cắt dây thanh quản.
1. Phẫu thuật cắt u thanh quản
Cắt bỏ thanh quản là một phẫu thuật được thực hiện để loại bỏ thanh quản. Bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện thủ thuật này. Thanh quản là "hộp thoại" hoặc dây thanh quản, rung động khi không khí đi qua chúng trong quá trình thở ra. Sự rung động này tạo ra âm thanh, được các bộ phận trong miệng chúng ta tạo thành lời nói.
Nếu thanh quản bị cắt bỏ, không thể tạo ra âm thanh khi nói. Nhưng chỉ cắt bỏ một phần dây thanh quản vẫn có thể cho phép bệnh nhân nói, mặc dù trong nhiều trường hợp, nói sẽ không được như trước khi phẫu thuật và mọi người có thể khó hiểu hơn. Ngoài ra, khí quản (ống thở) bị chuyển hướng khi thanh quản bị cắt bỏ, dẫn đến có một lỗ ở cổ mà thanh quản sẽ thở qua. Điều này được gọi là "thở cổ".
- Cắt bỏ một phần thanh quản: Khi một phần thanh quản bị loại bỏ. Có thể có một phẫu thuật mở khí quản tạm thời nhưng sẽ được loại bỏ ngay sau đó. Phẫu thuật một phần chỉ được áp dụng cho những trường hợp ung thư, tổn thương nhẹ.
- Cắt bỏ toàn bộ thanh quản: Việc phẫu thuật mở khí quản sẽ được thực hiện để tạo ra một cách thở mới. Thủ tục này có thể yêu cầu loại bỏ một phần hầu họng (cấu trúc hình ống nối mũi, thanh quản và phổi), một số hạch bạch huyết và một số cơ gần đó. Bác sĩ phẫu thuật có thể thực hiện chọc hút qua thực quản (TEP), hoặc đặt một lỗ ở cả khí quản và thực quản, để đặt thanh quản giả trong tương lai.
Sau khi phẫu thuật hoàn tất, cơ cổ họng và da trên cổ của bạn sẽ được khâu lại bằng các mũi khâu phẫu thuật. Người bệnh có thể được đặt ống thoát nước ở cổ trước khi đưa vào phòng hồi sức. Các ống sẽ dẫn lưu chất lỏng và máu trong vài ngày sau khi cắt thanh quản.
2. Tác động tinh thần sau phẫu thuật cắt dây thanh quản là gì?
2.1. Tác động tâm lý.
Cắt thanh quản là một thủ thuật quan trọng trong việc giúp người bệnh có thể nói chuyện và tự thở được. Do đó, người bệnh có thể cảm thấy mất hứng thú, lo lắng hoặc cảm thấy căng thẳng, lo âu dẫn đến mệt mỏi, trầm cảm sau khi làm thủ thuật.
Một số người bệnh còn có thể bị ảnh hưởng nhiều hơn cả ở những người khác. Tuy nhiên, tất cả bệnh nhân đều có thể cần đến sự giúp đỡ và hỗ trợ của những người khác, bao gồm bạn bè và gia đình, hoặc các chuyên gia để cảm thấy ổn hơn.
Điều quan trọng là cho bản thân mình và những người xung quanh thời gian để thích nghi với cuộc sống của bạn sau phẫu thuật cắt thanh quản.
Hãy luôn nghĩ tích, luôn lạc quan. Khi người bệnh cảm thấy buồn, lo lắng, tức giận hoặc đau khổ, hãy nhớ rằng đây là những cảm xúc rất thông thường. Cố gắng để không làm mọi người quá lo lắng.
Vậy làm thế nào để người bệnh đối phó với những tác động tâm lý của phẫu thuật cắt bỏ thanh quản. Dưới đây là một số giải pháp hiệu quả:
- Tìm một cách giao tiếp mới phù hợp nhất với người bệnh, vì không phải tất cả các kỹ thuật giao tiếp sau phẫu thuật cắt thanh quản đều có hiệu quả với tất cả mọi người bệnh.
- Bày tỏ cảm xúc của mình với một người bạn hoặc các cố vấn chuyên gia đáng tin cậy, họ có thể giúp người bệnh cảm thấy ổn hơn.
- Trao đổi với những người khác, đặc biệt là những người cũng đã từng phẫu thuật cắt bỏ thanh quản, để sớm vượt qua được tình trạng đó.
- Cố gắng thay đổi chế độ ăn uống lành mạnh.
- Tìm cách giúp bản thân thư giãn, tránh mệt mỏi.
- Hãy tập thể dụng thể chất nhiều nhất có thể.
2.2. Mối quan tâm về độ an toàn sau phẫu thuật.
Hãy đeo vòng tay cảnh báo y tế để xác định người bệnh đang được thở bình thường với dụng cụ hỗ trợ thở.
Điều này rất quan trọng khi thở CPR, hoặc oxy được cung cấp qua miệng của bệnh nhân không đạt hiệu quả. Hoặc trong trường hợp cần thiết có thể nhờ đến sự hỗ trợ của y tá, bác sĩ khi họ ko có ở đó.
Mang theo một thứ gì đó có thể dùng làm chuông báo động trong trường hợp khẩn cấp khi người bệnh cần sẽ la hét để được giúp đỡ. Ví dụ: chuông báo động bằng móc khóa hoặc chuông có thể kêu gọi sự chú ý đến người bệnh.
Nếu người bệnh không thể nói hoặc nói quá khó hiểu, hãy mang theo giấy và bút để viết như vậy có thể truyền đạt điều người bệnh muốn nói một cách dễ dàng hơn.
Vì không khí bạn hít thở không đi qua mũi nên người bệnh sẽ bị giảm khả năng ngửi, điều này có thể gây ra các vấn đề về an toàn như: người bệnh có thể không thể ngửi thấy mùi khói từ lửa, khí đốt tự nhiên hoặc thức ăn chua hỏng. Hãy đảm bảo rằng phòng của người bệnh có thiết bị phát hiện khói đang được hoạt động và thay pin 6 tháng một lần.
2.3. Một số vấn đề mà người bệnh cần lưu ý sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản
Tắm vòi hoa sen: Sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản, người bệnh cần tránh tắm bằng vòi hoa sen để nước không vào lỗ thoát khí.
Tiếp xúc với môi trường có không khí sạch: Hãy nhớ rằng không khí đi vào lỗ thoát khí khi người bệnh thở sẽ trực tiếp đến phổi của bệnh nhân. Vì vậy người bệnh sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản nên thận trọng với bụi, lông vật nuôi, bình xịt, v.v. - Và người bệnh nên sử dụng thêm tấm che lỗ thoát khí, để lọc khí khi tiếp xúc với môi trường nhiều bụi.
Tạo ẩm: Trước khi phẫu thuật, không khí người bệnh hít thở đã được làm ẩm bằng mũi và miệng. Sau khi phẫu thuật, người bệnh không thể tự tạo độ ẩm thích hợp nãy nữa. Không khí khô dẫn đến tăng sản xuất chất nhầy do phổi cố gắng làm ẩm không khí. Người bệnh sẽ cần học cách tăng độ ẩm trong không khí khi hít thở và giữ lại độ ẩm này. Một số cách để làm tăng độ ẩm là sử dụng máy tạo độ ẩm phun sương mát khi ngủ, hay nhỏ nước muối sinh lý.
3. Cuộc sống sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản.
3.1. Khôi phục giọng nói sau khi cắt toàn bộ thanh quản.
Cắt thanh quản toàn bộ sẽ loại bỏ thanh quản của bạn (hộp thoại) và bạn sẽ không thể nói bằng dây thanh âm của mình. Sau khi cắt thanh quản, khí quản (khí quản) của người bệnh bị tách khỏi cổ họng, do đó người bệnh không thể đưa không khí từ phổi ra ngoài qua miệng để nói. Nhưng có những cách người bệnh có thể học cách nói chuyện sau khi phẫu thuật cắt toàn bộ thanh quản:
Chọc thủng khí quản-thực quản (TEP): Đây là cách phổ biến nhất mà bác sĩ phẫu thuật cố gắng khôi phục giọng nói. Nó có thể được thực hiện trong quá trình phẫu thuật để điều trị ung thư hoặc ngay sau đó. Thủ thuật này tạo ra một kết nối giữa khí quản và thực quản thông qua một lỗ nhỏ tại vị trí lỗ thoát. Một van một chiều nhỏ được đặt vào lỗ này giúp người bệnh có thể đẩy không khí từ phổi vào miệng. Sau phẫu thuật này, người bệnh có thể dùng ngón tay che lỗ khí để đẩy không khí ra khỏi miệng, tạo ra giọng nói duy trì. Cần phải luyện tập, nhưng sau khi phẫu thuật, người bệnh có thể học cùng với một nhà trị liệu ngôn ngữ để học cách thực hiện điều này dễ dàng và tốt hơn.
Điện thanh quản: Nếu người bệnh không thể có TEP vì lý do y tế, hoặc trong khi người bệnh đang học cách sử dụng giọng nói TEP của mình, người bệnh có thể sử dụng một thiết bị điện để tạo ra giọng nói cơ học. Thiết bị hoạt động bằng pin được đặt ở khóe miệng hoặc trên da cổ của người bệnh. Khi bạn nhấn một nút trên thiết bị, nó sẽ phát ra âm thanh rung. Bằng cách di chuyển miệng và lưỡi, bạn có thể hình thành âm thanh này thành lời. Bệnh nhân sẽ cần được đào tạo với một nhà trị liệu ngôn ngữ để học cách sử dụng nó đúng cách.
Nói thực quản: Khi được tập luyện, một số người học cách nuốt không khí vào thực quản (ống nối miệng với dạ dày) và đẩy nó ra ngoài bằng miệng. Khi không khí đi qua cổ họng, nó sẽ gây ra những rung động, với sự rèn luyện, chúng có thể chuyển thành lời nói. Đây là hình thức phục hồi chức năng nói cơ bản nhất.
Việc học nói lại sẽ tốn nhiều thời gian và công sức, giọng nói của người bệnh cũng sẽ không giống như cũ. Bệnh nhân sẽ cần gặp một nhà trị liệu ngôn ngữ, người được đào tạo để giúp đỡ những người đã phẫu thuật cắt bỏ thanh quản. Nhà trị liệu ngôn ngữ sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp người bệnh học nói.
3.2. Hỗ trợ các vấn đề khó nuốt và bổ sung dinh dưỡng sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản
Khi thực hiện các phương pháp điều trị cho ung thư thanh quản hoặc ung thư vùng hạ họng đôi khi có thể gây ra các vấn đề như khó nuốt, khô miệng hoặc thậm chí mất răng. Điều này có thể khiến bệnh nhân khó ăn, khó nuốt, dẫn đến sụt cân và suy nhược cơ thể do sự hấp thu dinh dưỡng kém.
Một số người bệnh cần phải điều chỉnh chế độ ăn trong và sau khi điều trị hoặc có thể cần bổ sung thêm chất dinh dưỡng. Một số thậm chí có thể phải đặt ống dẫn thức ăn vào dạ dày.
Các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng cần hỗ trợ người bệnh để giúp họ duy trì cân nặng và nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết. Người bệnh sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản cũng cần nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa về các bài tập nuốt và giúp người bệnh hồi phục khả năng ăn uống bình thường hơn sau khi điều trị.
3.3. Phục hồi khứu giác
Gần như tất cả những người đã phẫu thuật cắt bỏ thanh quản sẽ thấy rằng họ không thể ngửi thấy mọi thứ như họ giống như trước đây.
Điều này là do không khí không còn di chuyển qua mũi của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân bị mất khứu giác, thì việc phục hồi khứu giác có thể là một phần khác của quá trình hồi phục của bệnh nhân. Các vấn đề về khứu giác (được gọi là rối loạn khứu giác) có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn, khứu giác, khả năng thưởng thức thức ăn và lượng thức ăn của bệnh nhân.
Với việc phục hồi khứu giác, bệnh nhân có thể được dạy các kỹ thuật gây ra luồng khí qua mũi và có thể giúp bạn phục hồi khứu giác. Ví dụ như động tác kích thích luồng khí qua mũi (NAIM) và ngáp lịch sự. Phục hồi chức năng khứu giác (phục hồi chức năng) có sẵn tại một số trung tâm y tế lớn.
4. Làm gì để giảm nguy cơ gây ung thư thanh quản, ung thư vòm họng sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản
Bỏ hút thuốc: Người bệnh hút thuốc trong thời gian điều trị ung thư sẽ là nguyên nhân làm giảm lợi ích của việc điều trị, làm tăng nguy cơ ung thư tái phát. Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư mới. Những người sống sót sau ung thư thanh quản và ung thư hầu họng tiếp tục hút thuốc có nhiều khả năng chết vì ung thư hơn. Bỏ thuốc lá (trước, sau khi điều trị, nếu có thể) là cách tốt để cải thiện khả năng sống sót của bệnh nhân.
Áp dụng các hành vi lành mạnh: Người bệnh sau khi phẫu thuật cắt bỏ thanh quản cần duy trì các hành vi lành mạnh như chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, hoạt động thể dục thể thao thường xuyên và giữ cân nặng hợp lý để duy trì sức khỏe tốt cho người bệnh. Những hoạt động tốt đó có thể có những tác động tích cực đến sức khỏe của người bệnh hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: thancguide.org, ancer.org, oncolink.org
