Thuốc Schaaf là thuốc có tác dụng ức chế thụ thể alpha1 - adrenergic. Có tác dụng giãn cơ trơn mạch máu và cơ trơn trên một số cơ quan khác trong cơ thể như niệu đạo, tử cung, đường tiêu hoá... Thuốc được chỉ định trong điều trị bệnh tăng huyết áp và phì đại tuyến tiền liệt.
1. Thuốc Schaaf là thuốc gì?
Thuốc Schaaf có thành phần chính là Doxazosin mesylate tương đương với Doxazosin 2 mg; Được bào chế dạng viên nén bao phim.
Thuốc Doxazosin là thuốc có tác dụng ức chế thụ thể alpha1-adrenergic ở sau synap, đây là một dẫn chất của quinazolin. Những tác dùng thường được ứng dụng trên lâm sàng như sau:
- Thuốc có tác dụng hạ huyết áp do làm giảm sức cản ngoại vi, vì thuốc này khi dùng do giãn cả động mạch và tĩnh mạch, làm giảm lượng máu từ tĩnh mạch về tim. Doxazosin làm giảm cả huyết áp ở tư thế nằm và tư thế đứng. Doxazosin không làm thay đổi nhịp tim và dòng máu từ tim ra ở tư thế nằm.
- Tác động trên các thụ thể alpha1-adrenergic trên các cơ trơn khác, không phải là mạch máu như cơ thắt đáy bàng quang, cơ thắt dạ dày - ruột, cơ thắt bao u tuyến tiền liệt và cơ trơn tử cung có tác dụng giãn những cơ trơn này. Thường được dùng để làm giảm các triệu chứng của phì đại tiền liệt tuyến. Trong điều trị phì đại tuyến tiền liệt lành tính, dùng thuốc làm giảm áp lực niệu đạo, lực cản bài niệu từ bàng quang đều giảm, giúp giảm bớt tắc nghẽn đường tiểu tiện và làm biến chuyển các triệu chứng phì đại lành tính tuyến tiền liệt.
Ngoài ra, Doxazosin còn làm tăng nhẹ HDL, tỷ lệ HDL/cholesterol toàn phần, giúp làm giảm nhẹ LDL, làm giảm nồng độ cholesterol toàn phần và triglycerid. Do đó, việc dùng thuốc đặc biệt có lợi cho những người bệnh bị tăng huyết áp có kèm theo tăng lipid huyết. Ngoài ra, tthuốc còn có tác dụng làm giảm đường huyết nên được dùng thích hợp cho người bệnh đái tháo đường và đề kháng insulin.
2. Chỉ định và chống chỉ định của thuốc Schaaf
2.1 Chỉ định
Thuốc Schaaf được dùng trong các trường hợp như:
- Bệnh nhân tăng huyết áp: Trong đa số trường hợp người bệnh, có thể dùng một mình Schaaf để giúp kiểm soát huyết áp.
- Phì đại lành tính tuyến tiền liệt: Dùng Schaaf để điều trị tắc nghẽn đường tiểu tiện và cả những triệu chứng do tắc nghẽn hoặc triệu chứng kích thích kèm theo phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Thuốc Schaaf có thể dùng cho những người bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt có tăng huyết áp hoặc huyết áp bình thường.
- Dùng cho những người bệnh vừa tăng huyết áp vừa phì đại lành tính tuyến tiền liệt: Thuốc có thể điều trị có hiệu quả cả hai bệnh khi dùng đơn trị liệu.
2.2 Chống chỉ định của thuốc Schaaf
Không dùng thuốc Schaaf trong những trường hợp sau:
- Người bệnh qquá mẫn với các thuốc thuộc dẫn chất quinoline (như prazosin, terazosin).
- Người bệnh quá mẫn với Doxazosin hoặc với bất kỳ thành phần tá dược nào của thuốc.
- Bệnh nhân có tiền sử từng bị hạ huyết áp tư thế.
- Bệnh nhân phì đại lành tính tuyến tiền liệt nhưng mắc đồng thời tắc nghẽn đường tiết niệu trên, nhiễm trùng đường tiết niệu mạn hoặc sỏi bàng quang.
- Chống chỉ định dùng đơn trị liệu ở bệnh nhân bị cầu bàng quang hoặc vô niệu kèm.
- Không dùng cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
3. Liều dùng và cách dùng của thuốc Schaaf
Cách dùng:
Thuốc Schaaf được dùng bằng đường uống. Người bệnh uống thuốc với nước vào buổi sáng hoặc buổi tối, nên uống cùng một thời điểm trong ngày để tăng hiệu quả điều trị.
Liều dùng:
Bệnh tăng huyết áp:
- Liều khởi đầu cho người bệnh trưởng thành là dùng 1 mg và uống 1 lần/ngày. Hiệu quả hạ áp đạt được thường xuất hiện trong khoảng 2 - 6 giờ sau khi dùng thuốc và duy trì được trong vòng 24 giờ.
- Dùng thuốc Schaaf với liều hàng ngày 1 mg mà huyết áp chưa được kiểm soát thỏa đáng thì có thể tăng lên 2 mg và 1 lần/ ngày. Sau đó, cứ hai tuần lại cho liều tiếp theo gấp đôi liều trước đó cho đến khi huyết áp được kiểm soát hoàn toàn.
- Liều tối đa hàng ngày không được vượt quá 16 mg.
Phì đại lành tính tuyến tiền liệt:
- Liều khởi đầu hàng ngày được dùng là 1 mg vào lúc đi ngủ.
- Sau đó, để có thể đạt được kết quả mong muốn về cải thiện triệu chứng thì liều tiếp theo có thể tăng theo các bước lên 2mg, 4mg và 8 mg mỗi ngày, nếu cần.
- Liều tối đa hàng ngày cho trường hợp điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt không quá 8 mg, các lần tăng gấp đôi liều phải cách nhau không được dưới 1 - 2 tuần.
Liều khuyến cáo cho cả tăng huyết áp và phì đại tiền liệt tuyến duy trì thường là 2 - 4 mg/ ngày.
Trẻ em: An toàn và hiệu quả của hoạt chất doxazosin trên trẻ em chưa được thiết lập.
Người cao tuổi: Liều dùng khuyến cáo như người lớn bình thường.
Suy thận: Do dược động học của thuốc trên các nghiên cứu không thay đổi ở những bệnh nhân suy thận nên có thể dùng với liều như người lớn bình thường.
4. Tác dụng không mong muốn của thuốc Schaaf
Khi sử dụng thuốc Schaaf các nhà nghiên cứu nhận thấy tác dụng không mong muốn ở người bệnh dùng doxazosin để điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt thường thấp hơn so với người bệnh dùng doxazosin điều trị tăng huyết áp. Điều này có thể do liều lượng thuốc dùng cho phì đại lành tính tuyến tiền liệt thường thấp hơn liều dùng cho tăng huyết áp.
Một số tác dụng phụ có thể dùng khi sử dụng thuốc Schaaf như:
Tác dụng phụ thường gặp:
- Choáng váng, chóng mặt và đau đầu.
- Hạ huyết áp, xuất hiện triệu chứng phù chân hoặc ngón tay.
- Ho, nhiễm trùng đường hô hấp như viêm mũi, họng, viêm phổi.
- Nghẹt mũi, hắt hơi hay sổ mũi do bị viêm niêm mạc mũi, triệu chứng giống cúm.
- Đau dạ dày, buồn nôn, nôn mửa.
- Nhiễm trùng đường tiểu, tiểu tiện không tự chủ, viêm bàng quang.
- Buồn ngủ, suy nhược cơ thể, khó tiêu, ợ nóng, khô miệng.
- Ngứa, đau lưng, đau nhức cơ.
- Đánh trống ngực, nhịp tim nhanh.
Tác dụng phụ ít gặp
- Táo bón, đầy bụng, viêm dạ dày – ruột có thể gây ra tiêu chảy và nôn.
- Đau hoặc khó chịu mỗi khi đi tiểu, đi tiểu thường xuyên, tiểu ra máu.
- Viêm các khớp, đau các khớp, đau toàn thân.
- Kích động hoặc trầm cảm, lo lắng, căng thẳng, mất ngủ.
- Giảm hoặc thay đổi cảm giác ở bàn tay hoặc chân.
- Tăng cảm giác thèm ăn hoặc có khi chán ăn, tăng cân.
- Phù mặt, chảy máu cam, phát ban da, ù tai, run rẩy, liệt dương.
- Xét nghiệm chức năng gan bất thường; Tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
Hiếm gặp:
- Ngất xỉu hoặc cảm giác choáng váng do hạ huyết áp tư thế, mệt mỏi.
- Viêm gan hoặc rối loạn về mật.
- Nổi mày đay, chứng rụng tóc, xuất hiện nốt đỏ hoặc vết tím trên da, chảy máu dưới da.
- Khó chịu, xuất tinh ngược.
- Hội chứng mống mắt nhẽo trong quá trình phẫu thuật nội nhãn.
- Chuột rút, yếu cơ, dị cảm, cảm giác nóng bừng, rối loạn tiểu tiện.
Khi dùng thuốc nếu bạn xảy ra bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cần báo ngay với bác sĩ hay tới các cơ sở y tế để được điều trị.
5. Những điều cần chú ý khi sử dụng thuốc Schaaf
Khi sử dụng thuốc Schaaf, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau đây:
- Đây là thuốc kê đơn, nên người bệnh chỉ được sử dụng khi được bác sĩ chỉ định. Bạn nên nói với bác sĩ nếu có bệnh lý hay tiền sử dị ứng trước khi dùng thuốc.
- Nguy cơ hạ huyết áp tư thế hay hôn mê: Khởi đầu điều trị do liên quan đến tác dụng chẹn alpha của doxazosin, bệnh nhân có thể bị hạ huyết áp tư thế, biểu hiện như chóng mặt và yếu ớt, hoặc hiếm khi bị mất ý thức, đặc biệt là khi bắt đầu điều trị. Để tránh hiện tượng này ở một số bệnh nhân, liều đầu mới dùng nên uống lúc đi ngủ, giảm việc hạn chế muối và không nên dùng thuốc lợi tiểu trước khi dùng doxazosin.
- Thận trọng khi dùng thuốc cho những đối tượng có các tình trạng bệnh lý sau:
- Phù phổi do bệnh hẹp van động mạch chủ hoặc van hai lá.
- Suy tim bên phải do nguyên nhân thuyên tắc phổi hoặc tràn dịch màng ngoài tim.
- Suy thất trái kèm theo áp lực đổ đầy thất giảm.
- Do hoạt chất doxazosin được thải trừ hầu như hoàn toàn qua gan, nên phải dùng một cách thận trọng đối với người bệnh có tổn thương gan.
- Phải ngừng dùng thuốc khi bạn có xuất hiện triệu chứng của cơn đau thắt ngực hoặc tình trạng bệnh xấu đi.
- Bệnh nhân nếu phải phẫu thuật đục thủy tinh thể cần chú ý có thể xuất hiện “Hội chứng mống mắt nhẽo trong quá trình phẫu thuật nội nhãn”, tình trạng này đã được báo cáo khi phẫu thuật đục thủy tinh thể ở một số bệnh nhân đang phải dùng hoặc trước đó có dùng thuốc chẹn alpha1.
- Lưu ý nguy cơ cương dương kéo dài: Cương cứng và cương dương kéo dài đã được báo cáo ở một số bệnh nhân sử dụng alpha 1 bao gồm cả doxazosin. Nếu tình trạng cương dương kéo dài không được điều trị ngay có thể dẫn đến tình trạng tổn thương mô dương vật và mất khả năng vĩnh viễn.
- Nên khám sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt: Ung thư biểu mô tuyến tiền liệt cũng có thể gây ra nhiều triệu chứng tương tự phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Hai rối loạn này có thể cùng tồn tại. Do đó, người bệnh nên tiến hành khám loại trừ ung thư biểu mô tuyến tiền liệt trước khi bắt đầu điều trị các triệu chứng phì đại lành tính tuyến tiền liệt bằng doxazosin.
- Trong tá dược của thuốc Schaaf có chứa polysorbate có thể gây ra dị ứng, dầu thầu dầu có thể gây buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy.
- Đối với những người bệnh làm những công việc gây nguy hiểm như vận hành máy móc, lái xe có động cơ khi dùng thuốc doxazosin cần được cảnh báo về khả năng xuất hiện các triệu chứng như buồn ngủ, chóng mặt.
- Lưu ý ở phụ nữ mang thai: Một số nghiên cứu cho thấy, hoạt chất doxazosin có thể gây chết phôi và có ghi nhận trường hợp thuốc gây kìm hãm sự phát triển trẻ em sau khi sinh. Do thiếu những nghiên cứu có đối chứng đầy đủ cho những người mang thai nên thuốc chỉ được dùng khi thật cần thiết.
6. Tương tác thuốc Schaaf
Một số thuốc có thể gây tương tác khi dùng đồng thời với Schaaf gồm:
- Thuốc ức chế phosphodiesterase-5 (ức chế PDE-5) như sildenafil, tadalafil, vardenafil: Dùng thuốc Schaaf đồng thời với thuốc ức chế PDE-5 có thể gây ra hạ huyết áp có triệu chứng ở một số bệnh nhân.
- Giống như các thuốc phong bế alpha1 khác, thuốc Schaaf có khả năng làm giảm tác dụng hạ huyết áp của clonidin.
- Indomethacin và những thuốc chống viêm không steroid khác có thể gây ra tác dụng đối kháng.
- Dùng phối hợp với cimetidin có thể gây ra tăng nhẹ nồng độ Schaaf trong huyết tương, nên thường cần phải điều chỉnh liều.
- Estrogen có tương tác đối kháng với Schaaf.
- Tác dụng hạ huyết áp của Schaaf giảm đi khi dùng phối hợp với các thuốc có tác dụng kích thích thần kinh giao cảm.
Thuốc Schaaf cần được bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát. Không được sử dụng thuốc khi xuất hiện dấu hiệu hư hỏng hay quá hạn sử dụng trên bao bì. Để thuốc này tránh xa tầm tay trẻ em và động vật nuôi trong nhà.
Tóm lại, thuốc Schaaf là thuốc kê đơn chỉ được dùng dưới chỉ định của bác sĩ. Bạn không tự ý dùng khi chưa được chỉ định và nếu có bất kỳ thắc mắc nào khác bạn nên hỏi trực tiếp ý kiến bác sĩ hay dược sĩ.
Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.
