Funcan chứa thành phần chính Fluconazole, là thuốc đầu tiên của nhóm thuốc tổng hợp Triazol chống nấm mới, dùng để điều trị các bệnh nấm Candida ở miệng - hầu, thực quản, đường niệu, màng bụng; bệnh nấm Candida ở âm hộ - âm đạo và các bệnh nhiễm nấm Candida toàn thân nghiêm trọng khác.
1. Funcan có tác dụng gì?
Funcan có hoạt chất chính Fluconazole, là thuốc đầu tiên của nhóm tổng hợp Triazol chống nấm mới, có tác dụng chống nấm bằng cách tăng tính thấm màng tế bào nấm, làm thoát các yếu tố trọng yếu như amino acid, kali và làm giảm nhập phân tử tiền chất như purin và pyrimidin tiền chất của DNA. Ngoài ra, Funcan còn ức chế quá trình khử các sterol thành ergosterol, là thành phần chính của màng tế bào nấm, từ đó ngăn chặn sự phát triển của nấm.
Funcan tác dụng trên nhiều loại nấm gây bệnh như là: Candida spp., Blastomyces dermatitidis, Cryptococcus neoformans, Coccidioides immitis, Epidermophyton spp., Microsporum spp., Histoplasma capsulatum và Trichophyton spp..
2. Chỉ định của thuốc Funcan
Chỉ định sử dụng Funcan trong các trường hợp sau:
- Người bệnh có nấm Candida ở miệng - họng và thực quản.
- Người bệnh nhiễm nấm Candida âm hộ/ âm đạo.
- Người bệnh nhiễm nấm Candida toàn thân nghiêm trọng như: Nhiễm Candida đường niệu, màng bụng, máu, phổi và nhiễm Candida phát tán.
- Người bệnh viêm màng não do Cryptococcus neoformans.
- Người mắc các bệnh nấm do Blastomyces, Coccidioides immitis và Histoplasma hoặc một số bệnh nấm gây ra bởi Epidermophyton, Microsporum, Trichophyton (nấm da đầu, thân, đùi, chân...).
- Người bệnh không dung nạp các thuốc trị nấm thông thường (không đáp ứng thuốc). Vì Funcan được người bệnh dung nạp tương đối tốt và có thể dùng theo đường uống nên rất thuận lợi cho những người bệnh cần trị nấm lâu dài.
- Dự phòng nhiễm nấm Candida cho bệnh nhân ghép tạng (ghép tủy, ghép gan...); bệnh nhân ung thư.
- Phòng ngừa các bệnh nhiễm nấm trầm trọng như: Nhiễm nấm Candida, Cryptococcus, Histoplasma, Coccidioides immitis, ở người bệnh nhiễm HIV.
3. Chống chỉ định dùng thuốc Funcan
Tuyệt đối không sử dụng Funcan trong các trường hợp sau:
- Người bệnh có tiền sử dị ứng hoặc quá mẫn cảm với Fuconazol hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc; người bệnh quá mẫn với nhóm thuốc kháng nấm Azol.
- Người bệnh có rối loạn chuyển hóa porphyrin cấp.
- Không sử dụng đồng thời Funcan liều ≥ 400mg/ngày cùng với thuốc Terfenadine.
4. Liều lượng và cách sử dụng thuốc Funcan
4.1. Liều dùng của thuốc Funcan
Liều dùng ở người lớn
Nấm Candida:
- Miệng - hầu: Uống 50mg/ lần x 1 lần/ ngày, kéo dài trong 7 - 14 ngày. Hoặc dùng với liều cao: Ngày đầu uống 200mg/ lần x 1 lần/ngày; những ngày sau uống 100mg/ lần x 1 lần/ ngày, kéo dài trong thời gian ít nhất là 2 tuần.
- Thực quản: Dùng liều như trên, kéo dài trong ít nhất 3 tuần và thêm ít nhất 2 tuần nữa sau khi người bệnh hết triệu chứng.
- Nấm toàn thân: Ngày đầu uống 400mg/ lần x 1 lần/ ngày. Những ngày sau uống 200mg/ lần x 1 lần/ ngày, kéo dài trong thời gian ít nhất là 4 tuần và 2 tuần nữa sau khi người bệnh hết triệu chứng.
- Một số người bệnh bị nấm Candida đường niệu và màng bụng có thể dùng liều từ 50 - 200mg/ ngày.
- Âm hộ - âm đạo: Người bệnh uống một liều duy nhất 150mg.
- Điều trị và dự phòng nhiễm nấm âm đạo tái phát (4 đợt/ năm trở lên): Uống 150mg mỗi 3 ngày (uống vào ngày 1, 3, 7), sau đó uống 150mg/ lần x 1 lần/tuần (uống kéo dài trong 6 tháng).
- Nấm da: Uống 50mg/ lần x 1 lần/ ngày, kéo dài đến 6 tuần.
Viêm màng não do Cryptococcus:
- Ngày đầu: Uống 400mg/ lần x 1 lần/ ngày. Những ngày sau uống 200 - 400mg/ lần x 1 lần/ ngày, thời gian điều trị ít nhất 10 - 12 tuần sau khi cấy dịch não tủy người bệnh cho kết quả âm tính.
- Liều duy trì ngăn ngừa tái phát ở những bệnh nhân có nguy cơ tái phát cao: Uống 200mg/ lần x 1 lần/ ngày.
Dự phòng nhiễm nấm:
- Để phòng ngừa nấm Candida ở bệnh nhân ghép tủy hoặc ung thư: Uống 400mg x 1 lần/ ngày. Với người bệnh được tiên đoán sẽ giảm bạch cầu hạt trầm trọng (lượng bạch cầu trung tính ít hơn 500/mm3), người bệnh cần phải bắt đầu uống Funcan dự phòng vài ngày trước khi giảm bạch cầu trung tính và tiếp tục uống 7 ngày nữa sau khi lượng bạch cầu trung tính đã vượt quá 1000/mm3.
- Để dự phòng nhiễm nấm trên bệnh nhân có tổn thương hệ miễn dịch, liều Funcan là 50 - 400mg/ lần x 1 lần/ ngày.
Liều dùng ở trẻ em
Trẻ sơ sinh:
- Trẻ 2 tuần đầu sau khi sinh: Liều 3 - 6mg/kg/lần, cách 72 giờ/lần.
- Trẻ từ 2 - 4 tuần sau khi sinh: Liều 3 - 6mg/kg/lần, cách 48 giờ/lần.
Dự phòng nấm:
- Liều 3mg/kg/ngày trong nhiễm nấm bề mặt và từ 6 - 12mg/kg/ngày trong nhiễm nấm toàn thân.
- Liều điều trị: 6mg/kg/ngày. Trong các trường hợp bệnh dai dẳng có thể cần dùng tới liều 12mg/kg/24 giờ, chia làm 2 lần trong ngày. Không được dùng quá 600mg Funcan mỗi ngày.
Đối tượng khác
Người cao tuổi: Điều chỉnh liều lượng dựa trên độ thanh thải Creatinin (ClCr).
Người suy thận: Điều chỉnh liều lượng dựa trên độ thanh thải Creatinin (ClCr) như sau:
- Độ thanh thải creatinin > 50ml/phút: Không thay đổi liều.
- Độ thanh thải creatinin < 50ml/phút: Giảm 50% liều thuốc.
- Người bệnh thẩm tách máu Dùng thuốc sau mỗi lần thẩm tách máu.
4.2. Cách sử dụng thuốc Funcan
Thuốc Funcan được bào chế dưới dạng viên nang, hàm lượng 150mg Fluconazole, khi uống thuốc cần nuốt trọn viên, không nghiền nát thuốc. Có thể uống cùng hoặc không cùng với thức ăn vì thức ăn không ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ thuốc.
Để tránh bỏ quên liều, người bệnh nên uống thuốc Funcan vào một thời điểm cố định trong ngày. Trước khi dùng thuốc Funcan, người bệnh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, không được tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều Funcan mà không hỏi ý kiến bác sĩ. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào mới xảy ra trong hoặc sau khi dùng thuốc Funcan thì người bệnh cần phải báo ngay cho bác sĩ để xử lý kịp thời.
5. Tác dụng không mong muốn của Funcan
Tác dụng không mong muốn thường gặp như sau:
- Hệ thần kinh: Đau đầu, chóng mặt.
- Hệ tiêu hóa: Đau bụng, nôn, buồn nôn, đi ngoài nhiều lần.
- Trên gan: Tăng thoáng qua men gan và bilirubin.
- Toàn thân và trên da: Phát ban.
Tác dụng không mong muốn ít gặp như sau:
- Hệ máu: Thiếu máu.
- Hệ tiêu hóa: Giảm thèm ăn, táo bón, khó tiêu, đầy hơi, khô miệng, ứ mật.
- Hệ thần kinh: Buồn ngủ, mất ngủ, co giật, loạn cảm.
- Toàn thân và trên da: mề đay, ngứa, mệt mỏi, khó chịu, suy nhược.
- Hệ cơ xương khớp: đau cơ.
Tác dụng không mong muốn hiếm gặp như sau:
- Máu và hệ bạch huyết: Tăng bạch cầu ưa acid, giảm bạch cầu đa nhân trung tính, giảm tiểu cầu.
- Trên da và toàn thân: Da bị tróc vảy (chủ yếu ở người bệnh AIDS và ung thư), hội chứng Stevens-Johnson, sốt, phù, hạ huyết áp, hạ kali huyết, phản vệ.
- Hệ hô hấp: Tràn dịch màng phổi.
Trong trường hợp bệnh nhân gặp bất kỳ tác dụng không mong muốn nào đã được liệt kê hoặc chưa được liệt kê trên đây, cần lập tức dừng thuốc Funcan và liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn, xử trí kịp thời.
6. Thận trọng khi dùng thuốc Funcan
- Thận trọng khi sử dụng thuốc Funcan cho bệnh nhân bị suy gan, suy thận nặng, trong trường hợp cấp thiết cần phải điều chỉnh liều thuốc cho phù hợp.
- Nên dừng điều trị Funcan nếu có các dấu hiệu và triệu chứng cho thấy bệnh nhân đang có bệnh gan tiến triển.
- Dùng Funcan có thể gây ra phát triển quá mức các chủng Candida không nhạy cảm (ngoài C. albicans), bao gồm cả C. krusei, trong trường hợp này, bệnh nhân cần dùng thuốc chống nấm khác thay thế.
- Vì đã gặp kéo dài khoảng QT và xoắn đỉnh trên bệnh nhân dùng Funcan, cần thận trọng trên bệnh nhân tiềm ẩn tình trạng tiền loạn nhịp và các yếu tố nguy cơ kéo dài QT.
- Đã có báo cáo về một số hiếm các trường hợp viêm da tróc vảy có nguy cơ đe dọa tính mạng khi dùng Funcan trên bệnh nhân nặng. Với các bệnh nhân có tổn thương hệ miễn dịch (ví dụ bệnh nhân nhiễm HIV), nếu xuất hiện ban da trong khi điều trị bằng Funcan, người bệnh cần được theo dõi một cách chặt chẽ và ngừng thuốc ngay khi tổn thương có biểu hiện tiến triển.
- Nếu người bệnh có biểu hiện ngứa, phù mặt, khó thở cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí phác đồ phản vệ kịp thời.
- Lưu ý với phụ nữ có thai: Đến nay chưa có các nghiên cứu đầy đủ và kiểm soát chặt chẽ về việc dùng Funcan cho người mang thai. Nhưng cũng đã có thông báo về dị dạng bẩm sinh tại nhiều bộ phận ở trẻ có mẹ dùng Funcan liều cao (400 - 800mg mỗi ngày) để điều trị nấm do Coccidioides immitis trong thời gian 3 tháng đầu thai kỳ. Do đó chỉ nên dùng Funcan cho người mang thai khi có chỉ định của bác sĩ và lợi ích điều trị lớn hơn nguy cơ có thể xảy ra cho thai nhi.
- Lưu ý với phụ nữ cho con bú: Funcan tiết vào sữa mẹ ở nồng độ tương tự như trong huyết tương, do đó bà mẹ đang cho con bú nên ngừng thuốc Funcan hoặc ngừng cho con bú khi đang điều trị thuốc này.
- Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc: Chóng mặt, đau đầu có thể thỉnh thoảng xảy ra khi dùng Funcan. Bệnh nhân không nên lái xe hoặc vận hành máy móc hay làm các công việc cần sự tỉnh táo nếu có các triệu chứng này.
Thuốc Funcan có hoạt chất chính Fluconazol, là thuốc đầu tiên của nhóm tổng hợp Triazol chống nấm mới, chỉ định điều trị các bệnh nấm Candida ở miệng - họng, thực quản, âm hộ - âm đạo và các bệnh nhiễm nấm Candida toàn thân nghiêm trọng khác,... Người bệnh nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trong hộp thuốc và tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị, tránh được các tác dụng phụ không mong muốn.
