Thuốc Cotrimoxazol là sự kết hợp của hai loại thuốc kháng khuẩn là sulfamethoxazole và trimethoprim. Trước đây, Cotrimoxazol 800mg/160mg đã được kê đơn rộng rãi cho một loạt bệnh nhiễm trùng ở người lớn, ngay nay đã hạn chế hơn do có liên quan đến một số tác dụng phụ nghiêm trọng. Dù vậy, công dụng thuốc Cotrimoxazol vẫn có giá trị cao và thường được dùng để điều trị các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng.
1. Thuốc Cotrimoxazol có tác dụng gì?
Viên nén Cotrimoxazol 800mg/160mg là sự kết hợp của hai loại kháng sinh khác nhau được gọi là sulfamethoxazole và trimethoprim, được sử dụng để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Giống như tất cả các loại thuốc kháng sinh, Cotrimoxazol 800mg/160mg chỉ hoạt động chống lại một số loại vi khuẩn nhất định.
Theo đó, thuốc Cotrimoxazol thích hợp để điều trị một số loại nhiễm trùng hay ngăn ngừa trong các bệnh cảnh như sau:
- Viêm phổi do vi khuẩn Pneumocystis jiroveci do nhiễm trùng cơ hội
- Nhiễm trùng do vi khuẩn Toxoplasma (bệnh toxoplasma)
- Nhiễm trùng niệu dục
- Nhiễm trùng hô hấp
- Nhiễm trùng tai như viêm tai giữa.
2. Những điều cần biết trước khi dùng thuốc Cotrimoxazol
Người bệnh không dùng thuốc Cotrimoxazol nếu:
- Bị dị ứng với sulfamethoxazole, trimethoprim hoặc co-trimoxazole hoặc bất kỳ thành phần nào trong thuốc
- Bị dị ứng với các loại thuốc có chứa cấu trúc sulphonamide, ví dụ sulphonylureas hoặc thuốc lợi tiểu thiazide.
- Suy giảm chức năng gan hoặc thận.
- Có vấn đề về máu gây ra vết bầm tím hoặc chảy máu do giảm tiểu cầu.
- Từng được chẩn đoán rối loạn chuyển hóa porphyrin, có thể ảnh hưởng đến da hoặc hệ thần kinh.
- Không dùng thuốc Cotrimoxazol cho trẻ sơ sinh trong 6 tuần đầu đời.
Theo đó, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng thuốc Cotrimoxazol nếu:
- Bị dị ứng nghiêm trọng hoặc hen suyễn.
- Phát ban da có thể đe dọa tính mạng (hội chứng Stevens-Johnson, nhiễm độc biểu bì hoại tử và phản ứng thuốc với tăng bạch cầu ái toan và các triệu chứng toàn thân) đã được báo cáo là do dùng thuốc Cotrimoxazol.
- Khi bắt đầu điều trị với biểu bì, xuất hiện mẩn đỏ da toàn thân kèm theo mụn mủ, kèm theo sốt, nên nghi ngờ về một phản ứng nghiêm trọng được gọi là mụn mủ ngoại tiết cấp tính toàn thân.
- Các dấu hiệu khác là xuất hiện vết loét trong miệng, cổ họng, mũi, bộ phận sinh dục và viêm kết mạc (mắt đỏ và sưng).
- Các vết phát ban trên da có khả năng đe dọa tính mạng này thường đi kèm với các triệu chứng như cảm cúm. Phát ban có thể tiến triển thành vết phồng rộp lan rộng hoặc bong tróc da.
Nguy cơ cao nhất xảy ra các phản ứng da nghiêm trọng là trong vòng những tuần đầu tiên dùng thuốc. Theo đó, nếu người bệnh đã mắc phải hội chứng Stevens-Johnson, hoại tử biểu bì nhiễm độc hoặc thuốc gây phản ứng tăng bạch cầu ái toan và các triệu chứng toàn thân thì người bệnh không bao giờ được dùng lại thuốc Cotrimoxazol bất cứ lúc nào.
3. Cách dùng thuốc Cotrimoxazol như thế nào?
Người bệnh hãy luôn dùng thuốc Cotrimoxazol đúng theo chỉ định của bác sĩ.
Liều tiêu chuẩn được khuyến nghị cho các bệnh nhiễm trùng cấp tính là:
- Người lớn (> 18 tuổi): 1 viên Cotrimoxazol 800mg/160mg mỗi 12 giờ
- Trẻ em trên 12 tuổi (> 12 đến <18 tuổi): Liều lượng tiêu chuẩn cho trẻ em tương đương với khoảng 6 mg trimethoprim và 30 mg sulfamethoxazole cho mỗi kg thể trọng mỗi ngày, chia làm hai lần.
- Thời gian dùng thuốc Cotrimoxazol nên liên tục trong ít nhất năm ngày.
- Nếu vô tình dùng quá liều Cotrimoxazol 800mg/160mg, người bệnh có thể cảm thấy lừ đừ, chóng mặt hoặc mệt mỏi.
- Nếu quên dùng thuốc Cotrimoxazol, hãy uống ngay khi nhớ ra và không dùng liều gấp đôi để bù cho liều đã quên.
4. Các tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng thuốc Cotrimoxazol
Giống như tất cả các loại thuốc khác, thuốc Cotrimoxazol có thể gây ra tác dụng phụ nhất định, mặc dù không phải ai cũng mắc phải. Theo đó, cần ngừng dùng thuốc Cotrimoxazol và cho bác sĩ biết ngay lập tức nếu có phản ứng dị ứng với các dấu hiệu như khó thở, ngất, sưng mặt hay sưng miệng, lưỡi hoặc cổ họng có thể đỏ và đau và / hoặc khó nuốt; tức ngực hay nổi các mảng đỏ trên da.
Ngoài ra, thuốc Cotrimoxazol cũng có thể gây ra các tác dụng phụ như sau:
- Tăng nồng độ kali trong máu, có thể dẫn đến biến chứng loạn nhịp tim
- Nhiễm trùng do nấm được gọi là tưa miệng hoặc nấm candida có thể ảnh hưởng đến miệng hoặc âm đạo ở phụ nữ.
- Đau đầu
- Cảm thấy buồn nôn (buồn nôn)
- Bệnh tiêu chảy
- Viêm da
- Sốt
- Phát ban da có thể đe dọa tính mạng (hội chứng Stevens-Johnson, nhiễm độc biểu bì hoại tử)
Tóm lại, thuốc Cotrimoxazol là một loại thuốc kháng sinh phối hợp được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn như nhiễm trùng bàng quang, nhiễm trùng da hoặc nhiễm trùng hô hấp. Công dụng thuốc Cotrimoxazol đem lại là tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự phát triển của các tác nhân gây nhiễm trùng. Do không có hiệu quả chống lại các bệnh nhiễm trùng do vi rút gây ra nên người bệnh cần biết rõ thuốc Cotrimoxazol có tác dụng gì và cách sử dụng hợp lý để kiểm soát tình trạng nhiễm trùng hiệu quả, tránh mắc phải tác dụng phụ cũng như giảm thiểu nguy cơ đề kháng kháng sinh.
Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: medicines.org.uk, patient.info/, healthnavigator.org.nz, ncbi.nlm.nih.gov
