Thuốc tím bôi da Gentian với thành phần chính là Methylrosaniline, được sử dụng điều trị nhiễm vi sinh vật ở da và niêm mạc, bệnh nấm Geotrichum cục bộ, viêm lợi hoại tử loét, chốc lở,... hiệu quả. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về cách dùng thuốc tím Gentian an toàn, hiệu quả qua bài viết dưới đây.
1. Thuốc Gentian là thuốc gì?
Thuốc Gentian thuộc nhóm thuốc sát khuẩn, dùng để tiêu diệt vi khuẩn gram dương, ức chế sinh trưởng của nhiều loài nấm, nấm men, nấm da, nấm Candida.
Thuốc Gentian có thành phần chính là Methylrosaniline và các thành phần tá dược khác.
Thuốc Gentian gồm các dạng:
- Dung dịch dùng ngoài 1%
- Dung dịch dùng ngoài 2%
- Dung dịch dùng ngoài 0,25%
- Dung dịch dùng ngoài 0,5%
2. Công dụng của thuốc Gentian
Thuốc tím Gentian là một thuốc sát trùng và diệt vi sinh vật, bôi ngoài da và niêm mạc. Thuốc có hiệu lực với vi khuẩn gram dương (Staphylococcus) có liên quan với những đặc tính của tế bào vi khuẩn. Đó là cơ sở cho việc nhuộm gram phân biệt vi khuẩn.
Thuốc tím Gentian ức chế sinh trưởng của nhiều loài nấm, kể cả nấm men và nấm da như nấm Candida, Epidermophyton, Cryptococcus, Trichophyton và nấm Geotrichum candidum. Ngoài ra, thuốc không có tác dụng chống những vi khuẩn kháng acid và bào tử của vi khuẩn.
Thuốc Gentian được sử dụng trong các trường hợp sau:
- Điều trị nhiễm vi sinh vật ở da và niêm mạc da do Candida albicans (như bệnh nấm Candida ở miệng và âm đạo), hăm bẹn và viêm quanh móng.
- Điều trị bệnh nấm Geotrichum cục bộ, viêm lợi hoại tử loét, chốc lở, nhiễm vi sinh vật bề mặt và nhiều bệnh viêm da khác nhau, tuy nhiên hiệu lực của thuốc điều trị bệnh nêu trên chưa được xác định chắc chắn.
3. Liều lượng - cách dùng thuốc Gentian
Cách dùng thuốc tím Gentian:
- Trước khi bôi thuốc tím Gentian, hãy vệ sinh vùng bị tổn thương thật sạch và để khô tự nhiên.
- Sử dụng tăm bông bôi thuốc để tránh bẩn tay. Thấm thuốc Gentian lên tăm bông, sau đó bôi vào vùng bị tổn thương theo chỉ dẫn của bác sĩ. Chỉ bôi thuốc cho khu vực bị ảnh hưởng và tránh xa khu vực da bình thường vì thuốc Gentian được chứng minh có thể gây tác động đến ADN tế bào sống và liên quan đến khả năng gây ung thư trên chuột.
- Sau khi dùng thuốc xong hãy rửa tay sạch sẽ tránh để thuốc dính vào mắt. Nếu thuốc Gentian dính vào mắt, hãy rửa mắt bằng nước sạch ít nhất 15 phút và đi cấp cứu nếu xuất hiện kích ứng.
- Không dùng băng nhựa hoặc băng thương không thấm nước lên vùng da bôi thuốc vì có thể làm tăng nguy cơ kích ứng da.
- Nếu bôi thuốc Gentian lên vùng da bị tổn thương ở miệng, bôi lượng thuốc vừa đủ và tránh nuốt thuốc.
- Để điều trị khỏi hoàn toàn tình trạng nhiễm trùng, người bệnh hãy tiếp tục sử dụng thuốc tím Gentian theo đúng liều dùng được bác sĩ chỉ định, ngay cả khi tình trạng bệnh đã được cải thiện.
Liều dùng Gentian:
- Thuốc tím Gentian được dùng để bôi dưới dạng dung dịch có nồng độ từ 0,25 đến 2%. Dung dịch pha loãng thuốc bôi gentian 0,25% hoặc thuốc bôi Gentian 0,5% được ghi nhận có hiệu lực tương tự và ít gây kích ứng hơn dung dịch 1% và 2%.
- Dung dịch pha loãng 0,01% được khuyến cáo dùng trong các khoang kín.
- Dùng bông bôi dung dịch tím Gentian trên những thương tổn, sử dụng khoảng 2 – 3 lần/ngày, khoảng 3 ngày điều trị và chú ý không nuốt hay tránh tiếp xúc với mắt.
- Trong quá trình điều trị nên vệ sinh, chăm sóc da thích hợp, tránh nhiễm khuẩn lan rộng ra vùng da khác và tái nhiễm lại.
- Không sử dụng thuốc Gentian lâu hơn 1 tuần trừ khi được chỉ định.
Quá liều và xử trí:
- Bôi quá nhiều thuốc tím Gentian vào niêm mạc nhất là niêm mạc miệng có thể gây kích ứng tại chỗ, viêm thực quản hoặc viêm thanh quản.
- Trường hợp này nên ngừng bôi thuốc kết hợp điều trị triệu chứng và hỗ trợ.
4. Chống chỉ định dùng thuốc Gentian
Thuốc Gentian không được sử dụng trong các trường hợp sau:
- Người bệnh mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào khác trong sản phẩm thuốc.
- Trầy da hoặc loét rộng, loét ở mặt hoặc vết thương hở.
- Vết thương hở và sâu, vết thương do động vật cắn.
- Vết bỏng nặng.
- Bôi thuốc Gentian trên một vùng diện tích da lớn.
- Người bệnh mắc rối loạn chuyển hóa porphyrin hoặc rối loạn chuyển hóa khác.
5. Tác dụng phụ của thuốc Gentian
Mặc dù thuốc tím Gentian thường được dung nạp tốt, song người bệnh có thể gặp phải một số tác dụng phụ không mong muốn như:
- Kích ứng, phản ứng mẫn cảm và loét niêm mạc.
- Viêm thực quản, viêm thanh quản, viêm khí quản có thể xảy ra nếu nuốt dung dịch tím gentian, do sử dụng thuốc điều trị bệnh nấm candida ở miệng.
- Sự xăm thuốc Gentian vào da có thể xảy ra khi bôi tím gentian trên mô hạt.
- Bỏng da, kích ứng mụn nước.
Ngừng sử dụng thuốc Gentian và nói với bác sĩ nếu bản thân có dấu hiệu nhiễm trùng da như nóng, rát, đau, mưng mủ hoặc hoại tử da.
6. Thận trọng khi dùng thuốc Gentian
Dưới đây là một số lưu ý khi dùng thuốc Gentian điều trị:
- Thông báo cho dược sĩ, bác sĩ biết nếu bản thân dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc, mắc một bệnh chuyển hóa nào đó hoặc đang có kế hoạch hay đang mang thai, cho con bú.
- Thuốc tím Gentian cũng có thể được dùng để điều trị nấm Candida âm đạo. Tránh quan hệ khi đang điều trị thuốc này.
- Thuốc Gentian chỉ sử dụng ngoài da, không được uống.
- Tránh để thuốc Gentian dính vào mũi, mắt, miệng do có thể gây bỏng. Nếu thuốc Gentian dính vào mắt nên rửa sạch ngay lập tức với nước sạch và báo ngay cho nhân viên y tế.
- Trong trường hợp dùng thuốc điều trị bên trong niêm mạc miệng, cẩn thận tránh nuốt phải thuốc đặc biệt là trẻ em, nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng.
- Rửa tay trước và sau khi sử dụng thuốc Gentian, trừ khi vết thương cần bôi thuốc nằm ngay trên tay. Tránh để thuốc dính vào quần áo do có thể làm ố quần áo.
- Trong quá trình dùng thuốc Gentian nếu người bệnh có những triệu chứng mẩn đỏ, kích ứng, sưng hoặc đau kéo dài sau 3 ngày điều trị và có xu hướng tiến triển nặng hơn như nhiễm trùng, loét da,... thì lập tức ngừng sử dụng và báo ngay cho dược sĩ hoặc bác sĩ.
- Để có hiệu quả điều trị tốt nhất, nên điều trị với thuốc tím liên tục ngay cả khi vết thương đã có hiệu quả, việc ngừng thuốc sớm có thể khiến nhiễm trùng quay trở lại.
- Không sử dụng thuốc Gentian lên các vết thương lở loét nặng vì thuốc có thể xăm vào da hoặc làm bong da.
- Các vết loét trên da có thể trở nên trầm trọng hơn khi thuốc Gentian được bôi lên các nếp gấp của da. Do đó, chỉ thoa một lượng nhỏ thuốc Gentian lên các vùng da có nếp gấp này và để khô hoàn toàn trước khi mang giày hoặc quần áo.
- Uống thuốc Gentian có thể gây kích ứng đường tiêu hóa, tiêm tĩnh mạch và có thể làm giảm số lượng bạch cầu.
- Chưa có dữ liệu về thuốc tím Gentian có gây nguy hại cho thai nhi và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ hay không, do đó không nên sử dụng thuốc cho phụ nữ mang thai.
- Đã có báo cáo thuốc Gentian có thể gây loét miệng ở trẻ sơ sinh đang bú mẹ khi mẹ sử dụng dung dịch 1% hoặc 2% ở trong niêm mạc miệng và lưỡi điều trị nhiễm nấm Candida. Biểu hiện là trẻ khó bú sau 1 ngày, khó thở. Do đó cần sử dụng thận trọng thuốc này cho phụ nữ đang cho con bú.
- Thuốc tím Gentian không gây ảnh hưởng xấu đến khả năng lái xe hoặc vận hành máy móc.
Thuốc tím Gentian được sử dụng điều trị bệnh nấm Candida ở miệng và âm đạo, hăm bẹn, viêm quanh móng, chốc lở,... Người dùng hãy tham khảo kỹ hướng dẫn dùng thuốc niêm yết trên bao bì sử dụng hoặc theo chỉ định của bác sĩ, dược sĩ để có kết quả điều trị tốt nhất.
