Theo thống kê, hơn 1⁄2 các trường hợp đột quỵ xảy ra bên ngoài cơ sở y tế. Do đó, việc nhận biết những triệu chứng báo trước đột quỵ sẽ góp phần hạn chế thấp nhất những ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe người bệnh. Vậy dấu hiệu báo trước đột quỵ là gì?
1. Cơn thiếu máu não thoáng qua là dấu hiệu báo trước đột quỵ
Cơn thiếu máu não thoáng qua (hay còn gọi tắt là TIA) theo quan niệm gần đây không còn đơn thuần chỉ là một hiện tượng thoáng qua hay người bệnh có thể không cần quan tâm đến. Thiếu máu não thoáng qua cảnh báo cho người bệnh biết đây có thể là những triệu chứng báo trước đột quỵ hoặc có thể xem nó như một cơn đột quỵ nhẹ.
Triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua tương tự như dấu hiệu ban đầu của đột quỵ dạng nhồi máu não. Điểm khác biệt duy nhất chính là thời gian tồn tại những triệu chứng đó. Các triệu chứng của cơn TIA chỉ diễn ra thoáng qua, không để lại di chứng, hầu như sẽ biến mất trong khoảng 10 đến 20 phút và tối đa không kéo dài quá 1 giờ.
Những dấu hiệu ban đầu của đột quỵ nhồi máu não bao gồm:
- Tê, yếu hoặc liệt tay chân 1 bên cơ thể, đôi khi người bệnh chỉ có cảm giác nặng;
- Liệt 1 bên mặt, méo miệng;
- Xuất hiện những thay đổi về tri giác như lừ đừ, lơ mơ hay thậm chí hôn mê;
- Thay đổi dáng đi, mất đồng bộ và khả năng phối hợp vận động;
- Rối loạn giọng nói, nói đớ lưỡi, nói khó hoặc nặng hơn là không thể nói chuyện được;
- Chóng mặt, choáng váng, xây xẩm hoặc có thể ngất xỉu;
- Một số trường hợp có thể bị đau đầu nhẹ;
- Rối loạn trí nhớ, quên thoáng qua;
- Co giật.
Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng xuất hiện những triệu chứng điển hình của đột quỵ. Rất nhiều người bệnh vào bệnh viện và trao đổi với bác sĩ về việc bản thân đang nói chuyện bình thường nhưng đột ngột đớ lưỡi hoặc gọi sai tên những người thân quen xung quanh. Mặc dù tê yếu tay chân là dấu hiệu rất điển hình của nhồi máu não nhưng đôi khi bệnh nhân không nhận ra, họ chỉ cảm thấy những dấu hiệu tương đương như đang ăn cơm bỗng dưng rớt đũa hay rớt chén hoặc chữ viết bình thường lại trở nên nguệch ngoạc, viết chữ rất xấu và không thể kiểm soát được vận động của tay. Đây có thể là dấu hiệu báo trước đột quỵ hay là biểu hiện của cơn thiếu máu não thoáng qua.
Ngoài ra, một số người thường xuyên chóng mặt, xây xẩm và xem chúng là bình thường. Một số bệnh nhân thông báo đột ngột tối sầm mắt, diễn tả giống như đang trong một căn phòng mà đột ngột bị cúp điện và nhanh chóng bình thường trở lại. Hiện tượng này cũng được xem là những triệu chứng báo trước đột quỵ và người mắc cần đặc biệt chú ý. Đặc biệt, những người tiền sử mắc tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc rối loạn mỡ máu và xuất hiện đồng thời nhiều dấu hiệu kể trên thì cần đặc biệt lưu ý vì nguy cơ đột quỵ rất cao.
Xem ngay: Đột quỵ - các dấu hiệu phải đi viện ngay
2. Xử trí đột quỵ như thế nào?
Các trường hợp đột quỵ khi vào bệnh viện sẽ được các bác sĩ chẩn đoán thông qua quá trình hỏi bệnh, thăm khám lâm sàng và quan trọng nhất là kết quả chẩn đoán hình ảnh. Trong đó, kết quả chụp cắt lớp vi tính (CT) và cộng hưởng từ (MRI) sọ não sẽ cho chẩn đoán chính xác có đột quỵ não hay không và đột quỵ ở dạng nhồi máu hay xuất huyết. Đồng thời, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng khác để đánh mức độ, tìm các bệnh lý đồng mắc và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp.
Trường hợp bệnh nhân bị đột quỵ dạng nhồi máu não, nghĩa là các mạch máu não bị tắc nghẽn, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc làm tan cục máu đông hoặc can thiệp lấy huyết khối. Tuy nhiên, biện pháp này chỉ được cân nhắc khi thời gian từ khi xuất hiện các dấu hiệu ban đầu của đột quỵ đến khi được đưa đến bệnh viện diễn ra trong vòng 4.5 giờ. Thời gian này được gọi là thời gian vàng trong điều trị, khi đó não bộ được tái tưới máu trở lại, các tế bào não vẫn chưa hoại tử hoàn toàn và các triệu chứng bệnh có thể phục hồi. Nếu quá thời gian này thì khả năng đột quỵ hồi phục gần như không còn. Do đó, trong bệnh lý đột quỵ nhồi máu não, thời gian chính là yếu tố quyết định lớn nhất đến mức độ hồi phục. Nếu chúng ta nhanh hơn chỉ 1 phút thì 2 triệu tế bào thần kinh của người bệnh sẽ được bảo vệ.
Đột quỵ nhồi máu não không thể phòng ngừa hay kiểm soát hoàn toàn, bởi bệnh lý này còn liên quan nhiều yếu tố khác như lối sống (sử dụng rượu bia, hút thuốc lá), tiền sử bệnh (rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, đái tháo đường...), tuổi tắc (những người trên 50 tuổi có mạch máu não bước vào giai đoạn lão hóa). Đồng thời, bệnh lý này thường để lại nhiều di chứng nặng nề, thậm chí tử vong và nếu may mắn sống sót thì chi phí điều trị cũng rất cao. Do đó, nếu nhận biết được những dấu hiệu đột quỵ trước 30 ngày và tìm các biện pháp hỗ trợ thì chúng ta hoàn toàn có thể ứng phó với căn bệnh này.
Xem ngay: Hãy thận trọng nếu bạn đã từng có các dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua
3. Một số biện pháp dự phòng bệnh đột quỵ
Bên cạnh cảnh giác với những triệu chứng báo trước đột quỵ, chúng ta cần áp dụng cần biện pháp sau đây để phòng ngừa tối đa khả năng đột quỵ xảy ra:
- Kiểm soát ổn định huyết áp, đặc biệt ở những người mắc bệnh tăng huyết áp lâu năm. Huyết áp cao vừa là nguyên nhân gây vỡ mạch máu não gây đột quỵ xuất huyết não vừa là yếu tố thúc đẩy dẫn đến nhồi máu não;
- Kiểm soát đường huyết ổn định: Bệnh đái tháo đường góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch, trong đó có động mạch não và dẫn đến tình trạng tắc nghẽn, gây nhồi máu não. Do đó, nếu đường huyết được kiểm soát ở mức ổn định thì khả năng xảy ra đột quỵ cũng sẽ thấp;
- Kiểm soát mỡ máu, cholesterol máu;
- Từ bỏ thói quen hút thuốc lá: Thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ hay tai biến mạch máu não và nhiều bệnh lý khác. Vì vậy, những người có thói quen không tốt này nên tìm cách từ bỏ để bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ đột quỵ;
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung thêm nhiều rau xanh, hạn chế muối, thức ăn ngọt và nhiều dầu mỡ;
- Xây dựng chế độ tập luyện, thường xuyên vận động để rèn luyện thể chất;
- Kiểm soát cân nặng, ổn định trọng lượng cơ thể, hạn chế tình trạng thừa cân, béo phì;
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bất thường và có biện pháp điều trị sớm.
Cơn thiếu máu não thoáng qua là một yếu tố nguy cơ cao dẫn đến đột quỵ nhồi máu não. Do đó, hãy thận trọng nếu bạn đã từng có các dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua để tránh các biến chứng nguy hiểm đột quỵ xảy ra.
Để tầm soát đột quỵ sau khi xuất hiện các dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua, các bác sĩ Vinmec có thể chỉ định chụp MRI não không bơm thuốc đối quang từ, với chuỗi xung MRA TOF 3D, bổ sung chuỗi xung Axial T2W và hoặc axial FLAIR trong thời gian 7 phút, giúp phát hiện tổn thương túi phình động mạch não, ổ dị dạng thông động tĩnh mạch não, rò động tĩnh mạch màng cứng, hẹp động mạch não và một số bất thường trong nhu mô não. Khi có phát hiện bất thường trên mạch máu não, bác sĩ sẽ chỉ định thêm bơm thuốc đối quang từ để khảo sát thêm hình ảnh mạch máu não (MRA). Từ đó, có đánh giá chính xác về hình dạng, kích thước của bất thường để đưa ra chỉ định điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
