Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Công Trình - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Ho ra máu là tình trạng cấp cứu, thường do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong do sốc mất máu hoặc suy hô hấp. Hiện nay chụp số hóa xóa nền và nút mạch phế quản là thủ thuật ít xâm lấn và hiệu quả cao trong điều trị ho ra máu.
1. Chụp số hóa xóa nền và nút mạch phế quản là gì?
Lao phổi, u phổi, nấm phổi, nhiễm trùng là những nguyên nhân thường gặp gây ra tình trạng ho ra máu. Các phương pháp truyền thống để ngăn chặn việc chảy máu và thoát ra ngoài khi ho như nội soi phế quản cầm máu, phẫu thuật để kẹp cầm máu hoặc cắt thùy phổi tổn thương nếu cần. Tuy nhiên với sự phát triển của khoa học hiện nay, phương pháp nút mạch là kỹ thuật điều trị nội mạch can thiệp được xem là phương pháp ít xâm lấn nhưng mang lại hiệu quả cao, an toàn, ít biến chứng. Chụp và nút động mạch phế quản được áp dụng thông qua hệ thống máy chụp kỹ thuật số hóa xóa nền (Digital Subtraction Angiography- DSA). Nguyên lý cơ bản của hệ thống chụp DSA là dùng ánh sáng huỳnh quang và tia X chụp hình mạch máu ở những vị trí cần kiểm tra khi trước lúc chưa bơm thuốc cản quang và sau khi đã bơm thuốc cản quang vào mạch máu cần để chụp. Cuối cùng để làm rõ lên hệ thống mạch máu, máy tính sẽ xóa mờ hình ảnh nền đi.
Chụp và nút động mạch phế quản là làm hiện hình động mạch này trên màn hình bằng cách tiêm thuốc đối quang trực tiếp vào động mạch, đường vào từ động mạch đùi, nút tắc các nhánh bằng vật liệu chuyên dụng. Động mạch phế quản xuất phát từ động mạch chủ ngực từ mặt trước ngang mức đốt sống ngực D4- D5 rồi chia thành 2 nhánh phải và trái.
2. Chỉ định và chống chỉ định của phương pháp chụp và nút động mạch phế quản
2.1. Chỉ định
Các trường hợp ho máu nặng, ho máu số lượng ít nhưng kéo dài chưa có
điều kiện phẫu thuật triệt để hoặc không có chỉ định phẫu thuật.
2.2. Chống chỉ định
Chống chỉ định tuyệt đối với các rối loạn đông máu nặng (prothrombin < 70%), tiểu cầu < 50G/l. Chống chỉ định tương đối với người bệnh trong tình trạng suy các tạng nặng, dị ứng thuốc đối quang.
3. Phương pháp chụp số hóa xóa nền và nút mạch phế quản được tiến hành như thế nào?
Tương tự như với các thủ thuật có xâm lấn khác, trước khi tiến hành, bác sĩ sẽ giải thích cho người bệnh hiểu rõ về kỹ thuật cũng như các bước tiến hành để bệnh nhân có sự phối hợp tốt với bác sĩ, bệnh nhân cũng được yêu cầu nhịn ăn uống 6 giờ trước khi tiếng hành, nếu uống nước thì uống ít hơn 50ml.
3.1. Phương pháp vô cảm
Người bệnh sẽ nằm ngửa trên bàn chụp, đặt đường truyền tĩnh mạch, tiền mê hoặc gây mê nếu cần (người bệnh không tỉnh táo, trẻ nhỏ...)
3.2. Chọn kỹ thuật và đường vào của ống thông
- Theo phương pháp Seldinger đường vào có thể từ động mạch đùi, động mạch nách, động mạch cánh tay, động mạch cảnh, động mạch quay.
- Thông thường là động mạch đùi, trừ khi đường này không làm được thì mới chọn các đường khác.
3. 3. Tiến hành thủ thuật
- Điều dưỡng sát khuẩn vùng bẹn hai bên (đường vào động mạch đùi). Trải săng, toan che phủ toàn bộ người bệnh, để hở vị trí chọc mạch, chỗ đưa ống thông vào chụp mạch
- Gây tê tại chỗ vị trí đặt ống mở đường vào lòng mạch
- Chọc kim, đặt bộ vào lòng động mạch đùi.
- Đưa dây dẫn và ống thông chụp mạch qua bộ mở đường vào động mạch chủ, tìm gốc xuất phát động mạch phế quản, bơm thử 3-5ml thuốc để xác định
- Chụp toàn bộ hệ động mạch phế quản bằng thuốc đối quang qua bơm tiêm máy thấy được toàn bộ hệ động mạch phế quản phải và trái. Nếu nghi ngờ có các nhánh khác cấp máu cho vùng tổn thương, cần chụp đầy đủ các nhánh (động mạch vú trong, ngực ngoài, liên sườn, dưới hoành...)
- Nút tắc các nhánh động mạch giãn bất thường cấp máu cho vùng tổn thương bằng vật liệu nút mạch chuyên dụng (hạt PVA, vòng xoắn kim loại, keo sinh học, spongel..)
- Rút ống thông và ống vào lòng mạch ra khỏi lòng mạch sau khi đã chụp và nút mạch đạt yêu cầu, ép bằng tay 15 phút để cầm máu sau đó băng ép trong 6 giờ.
Sau khi kết thúc thủ thuật người bệnh được yêu cầu nằm yên trên giường, chân bên chụp mạch duỗi thẳng, bất động, bác sĩ sẽ theo dõi mạch mu chân, theo dõi chảy máu, tụ máu vị trí chọc, theo dõi toàn thân (mạch, huyết áp, phản ứng của người bệnh)
Tóm lại, chụp số hóa xóa nền và nút mạch phế quản là kỹ thuật hiện đại, có hiệu quả cao trong điều trị ho ra máu do giãn động mạch phế quản. Tuy nhiên, đây vẫn là thủ thuật có xâm lấn nên vẫn có nguy cơ gặp phải tai biến trong quá trình thực hiện, do đó, bệnh nhân cần tuân thủ những quy định chặt chẽ trước và sau khi tiến hành thủ thuật.
Chụp số hóa xóa nền nút động mạch phế quản là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh đòi hỏi cần có trình độ kinh nghiệm cao của bác sĩ thực hiện cùng với sự phối hợp hoàn hảo của bệnh nhân. Để đạt hiệu quả chẩn đoán cao thì bệnh nhân cần chọn các địa chỉ uy tín có máy chụp số hóa xóa nền và có trang thiết bị y tế hiện đại, đạt chuẩn để từ đó có hướng điều trị bệnh kịp thời.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là bệnh viện có hội tụ đầy đủ các bác sĩ đa khoa và chuyên khoa thực hiện, thăm khám, phẫu thuật, chẩn đoán hình ảnh và điều trị bệnh. Đặc biệt, tại Vinmec cũng có thực hiện kỹ thuật chụp số hóa xóa nền để chẩn đoán hình ảnh, từ đó đưa ra phương án điều trị nhiều bệnh lý khác nhau và đem lại kết quả điều trị tối ưu cho quý khách hàng.
Trước khi nhận công tác tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park, vị trí Bác sĩ khoa Chẩn đoán hình ảnh từ tháng 09/2017, Bác sĩ Trần Công Trình từng làm việc tại Bệnh viện Nhân Dân Gia Định từ năm 2007-2017. Trong vai trò của mình, Bác sĩ Trần Công Trình đã tham gia hướng dẫn giảng dạy các sinh viên, Bác sĩ nội trú, chuyên khoa và các bác sĩ mới vào khoa
Để thăm khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách vui lòng đến trực tiếp Hệ thống Y tế Vinmec hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
