Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa II Khổng Tiến Đạt, Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng là một can thiệp ngăn chặn chảy máu tạng hữu ích khi chảy máu khó cầm tại các cơ quan, nhất là đối với các cơ quan nằm sâu trong khoang lồng ngực, khoang bụng. Đây là một cách thức với mức độ can thiệp tối thiểu, hiệu quả cao và được ưu tiên chọn lựa hơn so với phẫu thuật.
1. Chảy máu tạng là gì?
Các cơ quan nội tạng trong cơ thể được phân phối với hệ thống mạch máu dày đặc, nhằm mục đích cung cấp dưỡng chất cho cơ quan hoạt động nhưng tại một số cơ quan cũng đóng vai trò là mạch máu chức năng như phổi, thận.
Có nhiều nguyên nhân gây chảy máu từ các tạng như tại ống tiêu hóa có xuất huyết trên, xuất huyết dưới; tại hệ gan - mật - tá tụy có chảy máu trong gan, chảy máu đường mật, vỡ gan – lách – thận – ruột sau chấn thương... Dưới áp lực của dòng máu đồng thời tính thông nối của các tuần hoàn bàng hệ, lượng máu mất vào khoang lồng ngực hay khoang bụng từ chảy máu tạng thường khá lớn. Trong khi đó, trong các khoang thường trống trải, mô liên kết lỏng lẻo nên sự chèn ép thường chậm biểu hiện. Đến khi người bệnh có triệu chứng và đưa đến bệnh viện thì lượng máu mất đã rất lớn.
Như vậy, khi bị tổn thương cho chấn thương, phản ứng viêm loét, nhiễm trùng hay phình mạch, giãn vỡ, các tạng rất dễ chảy máu và việc can thiệp cầm máu thường khó khăn, tình trạng bệnh nhân rất dễ rơi vào nguy kịch. Do vậy, cần phải có biện pháp cầm máu nhanh, chính xác và hiệu quả.
2. Chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng là gì?
Trong khi các biện pháp phẫu thuật gặp nhiều khó khăn, do thể trạng bệnh nhân quá kém để thực hiện gây mê cũng như tính xâm lấn nặng nề của phẫu thuật, chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng đã thể hiện được các ưu điểm vượt trội.
Nhờ vào những tiến bộ trong lĩnh vực can thiệp nội mạch, chụp mạch DSA có thể phát hiện vị trí chảy máu ở các tạng. Khi vị trí đã được phát hiện bằng hình ảnh thoát thuốc ra khỏi lòng mạch, bác sĩ sẽ tiếp cận nút mạch với các vật liệu gây tắc nghẽn. Kết quả là chảy máu tạng được ngăn chặn kịp thời, huyết động người bệnh có thể hồi phục.
3. Quy trình chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng
Vì là một kỹ thuật tinh vi, cần độ tinh xảo ra, người bệnh và thân nhân cần được giải thích kỹ lưỡng về quy trình thủ thuật chuẩn bị xảy ra, cũng như các rủi ro đi kèm, để yêu cầu hợp tác. Kế tiếp, người bệnh cần phải nhịn ăn, thay trang phục phù hợp và sắp xếp nằm ngửa trên bàn can thiệp, đặt đường truyền tĩnh mạch với dung dịch nước muối sinh lý 0,9%. Các phương tiện theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2 được gắn trên người bệnh và các chỉ số hiện trên màn hình để dễ quan sát. Sau khi vệ sinh vùng bẹn và sinh dục, bác sĩ sẽ phủ khăn lỗ vô khuẩn tại vùng chuẩn bị can thiệp. Trong trường hợp người bệnh quá kích thích và hợp tác kém thì cần cân nhắc chỉ định thuốc an thần để quá trình dễ thực hiện.
Tại vị trí can thiệp, bác sĩ sẽ tiến hành gây tê tại chỗ thông thường trong hầu hết các trường hợp là từ động mạch đùi, trừ khi đường vào này không làm được mới sử dụng các đường vào khác như động mạch nách, động mạch cánh tay, động mạch cảnh gốc và động mạch quay.
Khi thuốc tê có tác dụng, bác sĩ sẽ chọc kim và luồn ống nong vào lòng động mạch, đưa đến vị trí động mạch đốt sống có bất thường. Dưới màn hình huỳnh quang và bơm vào một lượng thuốc cản quang vừa đủ, bác sĩ sẽ chụp mạch đánh giá tổn thương, khảo sát toàn bộ các đặc điểm tại chỗ của chảy máu tạng cũng như giải phẫu mạch máu có liên quan. Để thực hiện điều này, một ống thông tiêu chuẩn sẽ được đưa vào động mạch thân tạng và động mạch mạc treo tràng. Từ đó, vị trí chảy máu đang tiếp diễn sẽ biểu hiện bằng hình ảnh thoát thuốc cản quang ra ngoài lòng mạch và vào khoang cơ thể.
Khi đã xác định được chính xác tọa độ, bằng cách dùng vi ống thông, bác sĩ sẽ chụp lại DSA chọn lọc nhánh động mạch có tổn thương và tiến hành gây tắc mạch bằng các vật liệu phù hợp. Các vật liệu có thể dùng để gây tắc nghẽn nội mạch là gel xốp, cồn nguyên chất, keo sinh học hay cuộn dây kim loại. Sự lựa chọn vật liệu này là tùy thuộc vào sự sẵn có hay tính quen thuộc của phẫu thuật viên. Đối với các miệng vỡ lớn, đôi khi phải cần cùng lúc nhiều loại vật liệu để cầm máu các tạng.
Cuối cùng, bác sĩ sẽ nhận định kết quả đã đạt yêu cầu hay chưa là dựa vào hình ảnh chụp DSA vị trí nút tắc tại đoạn cần can thiệp, phải đảm bảo nút tắc hoạt động tốt, không có dòng chảy trào ngược và không bị di lệch sang vị trí khác. Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra đoạn mạch trước, trong và sau đoạn gây tắc nút vẫn lưu thông bình thường, không có dấu hiệu huyết khối hay bóc tách thành mạch. Tương tự như vậy đối với các tuần hoàn bàng hệ mạc treo hay các thông nối khác.
Đối với trường hợp nút mạch trong điều trị dự phòng túi giả phình động mạch thì cần đánh giá túi giả phình đã bị loại bỏ hoàn toàn ra ngoài tuần hoàn động mạch chung cũng như tuần hoàn phía sau và phía trước túi giả phình còn bình thường.
Khi các yêu cầu trên đã được đảm bảo, những dụng cụ can thiệp sẽ được rút ra ngoài. Vị trí động mạch chọc dò sẽ được đè ép trực tiếp bằng tay khoảng 15 phút để cầm máu và sau đó băng ép trong 8 giờ. Trong khoảng thời gian này, người bệnh chỉ được cử động hạn chế tại giường.
4. Các biến chứng có thể gặp phải khi chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng
Cũng giống như bất kỳ thủ thuật can thiệp nội mạch nào, việc chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng cũng có thể ẩn chứa các rủi ro nhất định, bao gồm:
- Rách động mạch gây chảy máu khoang ngực hay khoang bụng
- Bóc tách thành động mạch, hình thành huyết khối
- Máu tụ hay xuất huyết tại vị trí chọc dò
- Nhiễm trùng tại vị trí chọc dò
- Các biến chứng liên quan đến việc gây tê, gây mê hay dùng thuốc cản quang
Tóm lại, chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng là một cách thức điều trị can thiệp tại chỗ có hiệu quả khá tốt. Bằng cách thông qua con đường nội mạch, các chứng phình động mạch tạng hay chảy máu tạng đang diễn tiến có thể được bít tắc, hạn chế được lượng máu mất. Đồng thời, với mức độ xâm lấn tối thiểu, thời gian hồi phục nhanh, chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng là phương pháp được ưu tiên chọn lựa hiện nay.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City không chỉ nổi tiếng bởi chất lượng chuyên môn khám chữa bệnh mà còn nổi bật với hệ thống máy móc y tế hiện đại được đưa vào quy trình thăm khám sức khỏe toàn diện. Do đó, khi có vấn đề về sức khỏe và được chỉ định chụp số hóa xóa nền và nút động mạch cầm máu các tạng, khách hàng có thể liên hệ tới Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City để được bác sĩ thăm khám nhằm có những chỉ định phù hợp.
Để được tư vấn chi tiết về kỹ thuật, quý khách vui lòng đến trực tiếp hệ thống y tế Vinmec hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
