Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu: Cần chuẩn bị từ trước khi mang thai

Bài được tư vấn chuyên môn bởi Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Viết Nhân, Chuyên gia tư vấn di truyền - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Để quá trình thai kỳ được trọn vẹn, đầy đủ chất dinh dưỡng cho cả mẹ và bé, người phụ nữ cần lên kế hoạch xây dựng một chế độ dinh dưỡng hàng ngày cho bản thân ngay từ khi trước thụ thai, trong đó không thể thiếu những dưỡng chất quan trọng dưới đây.

1. Bổ sung axit folic (vitamin B9)

Axit folic hay còn gọi là Vitamin B9 là một loại vitamin hết sức cần thiết cho sự phát triển của thai nhi, việc uống acid folic với liều lượng thích hơp từ 3 tháng trước khi mang thai đến hết 3 tháng đầu của thai kỳ làm giảm đáng kể tỷ lệ thai nhi mắc các dị tật của ống thần kinh, một loại dị tật khá phổ biến ở thai nhi, như tật nứt đốt sống gây liệt chi dưới, đại tiểu tiện không kiểm soát, mất cảm giác chi dưới v.v.. hoặc nặng nề hơn như dị dạng thai vô sọ v.v...

Do đó ngoài việc bổ sung axit folic từ thực phẩm, ngay từ trước khi có kế hoạch mang thai chị em nên sử dụng thêm viên uống axit folic để bổ sung vitamin và dự phòng loại dị tật phổ biến và nghiêm trọng này. Bác sĩ sẽ giới thiệu liều uống cụ thể hằng ngày, liều phổ biến hiện nay (được Bộ Y Tế Mỹ khuyên dùng) là 0,8mg (800 mcg)/ngày.

Axit folic có nhiều trong giá đỗ, các loại rau có màu xanh sẫm như rau cải xanh, rau bina, các loại hạt, sữa, chuối...

2. Bổ sung sắt

Sắt tham gia vào thành phần của tế bào hồng cầu và đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy nên hết sức quan trọng, đặc biệt đối với thai phụ. Trong thai kỳ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo nên bổ sung khoảng 30mg sắt nguyên tố mỗi ngày để dự phòng thiếu máu.

Để uống đúng liều sắt cần thiết chị em cần phân biệt sắt nguyên tố và sắt hợp chất trong các loại thuốc sắt phổ biến trên thị trường, ví dụ để có thể cung cấp đủ 30 mg sắt nguyên tố mỗi ngày chị em phải uống đến 90 mg sắt fumarat hoặc 250 mg sắt gluconate. Do lượng sắt thừa đưa vào cơ thể sẽ không được đào thải mà được tích trữ lại do đó việc uống sắt thường xuyên và liều lượng cụ thể cần phải được cân nhắc.

Việc uống sắt chỉ thật sự quan trọng nếu bạn thiếu máu thiếu sắt, nếu lượng sắt trong cơ thể của bạn ở mức bình thường thì việc bổ sung sắt không có ích lợi gì chưa kể trong trường hợp người mang gen bệnh thiếu máu tan huyết (thalassemia) mặc dù thiếu máu nhưng lượng sắt huyết thanh vẫn rất cao khi đó việc uống sắt là chống chỉ định. Bác sĩ sẽ dựa trên công thức máu, nồng độ sắt huyết thanh của bạn để ra chỉ định thích hợp.

Chất sắt sẽ có nhiều trong rau ngót, thịt nạc, cá biển, rau muống...

3. Bổ sung canxi

Mọi người kể cả nam và nữ đều cần các khoáng chất thiết yếu hằng ngày, canxi là một thành phần khoáng vô cùng quan trọng, ngoài việc tạo xương và răng, canxi còn tham gia quá trình vận động, tuần hoàn, dẫn truyền thần kinh.

Khi bạn mang thai, em bé không thể tự tổng hợp canxi nên bạn là nguồn canxi duy nhất cho bé, và nguồn canxi này sẽ được lấy chủ yếu từ xương và răng của mẹ. Từ tuần thai thứ 29 trở đi bé sẽ lấy của mẹ trung bình 250 mg Canxi/ngày để phục vụ cho việc tạo xương.

Bởi vậy bổ sung canxi là điều không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu cả trước và trong khi mang thai. Ngoài chế độ ăn giàu canxi việc bổ sung thêm canxi qua viên uống là cần thiết. Trung bình phụ nữ trước mang thai cần khoảng 800 mg canxi nguyên tố mỗi ngày để đảm bảo đủ lượng canxi cho cơ thể, trong khi đó phụ nữ mang thai cần bổ sung khoảng từ 1000- 2000mg và không nên quá 2500 mg canxi nguyên tố mỗi ngày.

Tuy nhiên cũng giống như viên sắt, các mẹ cần lưu ý giữa lượng canxi nguyên tố và canxi hợp chất, ví dụ trong 1000 mg canxi carbonat (thuốc canxi phổ biến trên thị trường ở dạng này) chỉ có 400 mg canxi nguyên tố.

Để hấp thu canxi tốt nhất, canxi cần uống với liều lượng và thời điểm thích hợp, tránh dùng chung với một số loại thuốc do đó để đem lại hiệu quả cao nhất khi uống bổ sung viên canxi bạn nên được tư vấn của các bác sĩ.

4. Bổ sung các loại Vitamin và các yếu tố vi lượng

Nghiên cứu gần đây cho thấy việc uống vitamin tổng hợp (trong đó có cả axit folic) trước và trong khi mang thai góp phần làm giảm nguy cơ sinh bé bị các bất thường dạng tự kỷ (phổ tự kỷ). Chế độ ăn của các bạn cũng khó cân đối và đảm bảo cung cấp đầy đủ tất cả các loại vitamin và các yếu tố vi lượng nên việc bổ sung bằng viên uống vitamin tổng hơp với liều lượng thích hợp trước và trong khi mang thai hết sức quan trọng.

Phụ nữ chuẩn bị mang thai có thể bổ sung vitamin từ thực phẩm hoặc viên uống, Vitamin A có nhiều trong gan cá biển, cà rốt, bí ngô, cà chua... Vitamin C trong các loại rau xanh, trái cây tươi...

5. DHA có trong thành phần của axit béo Omega 3

DHA có một ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của thai. Thành phần DHA trong Omega 3 giúp phát triển hệ thần kinh trung ương của bé từ những tuần đầu tiên của thai kỳ, DHA còn giúp phát triển võng mạc mặt, giảm nguy cơ sinh non, thai nhẹ cân. Bạn không chỉ nên uống khi đã mang thai mà việc bổ sung DHA từ trước khi mang thai đem lại nguồn dự trữ DHA vô cùng quan trọng cho sự phát triển của thai nhi trong thai kỳ, đặc biệt là trong những tuần đầu tiên, giai đoạn phát triển của hệ thần kinh trung ương.

DHA có trong các thực phẩm như: Cá, lòng đỏ trứng gà, sữa, thịt đỏ, các loại hạt... tuy nhiên việc cung cấp DHA qua viên uống Omega 3 là thuận lợi nhất. Liều DHA tối thiểu cho người trưởng thành khoảng 220 mg/ngày, cho thai phụ và khi cho con bú khoảng 300 mg/ngày.

Chế độ dinh dưỡng trước khi mang thai, trong và sau quá trình mang thai là điều hết sức quan trọng đảm bảo sức khỏe toàn vẹn cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên không phải chị em phụ nữ nào cũng đủ kiến thức và kinh nghiệm trong vấn đề dinh dưỡng. Việc tư vấn chế độ dinh dưỡng trước mang thai cho phụ nữ cần được thực hiện bởi các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng tư vấn chi tiết và cụ thể. Dựa trên tình hình sức khỏe của mỗi chị em mà bác sĩ sẽ đưa ra giải pháp dinh dưỡng phù hợp, tối ưu nhất

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.