Đau dây thần kinh liên sườn là hội chứng bệnh có thể được bắt gặp trong nhiều bệnh lý khác nhau, bệnh không khó để chẩn đoán, không nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nhưng cần được điều trị phù hợp giúp người bệnh sớm lấy lại được chất lượng cuộc sống.
1. Đau dây thần kinh liên sườn là gì?
Dây thần kinh liên sườn gồm 12 cặp, có nguồn gốc từ đoạn tủy ngực từ D1 đến D12. Trực tiếp xuất phát từ tủy sống ngực là các rễ thần kinh tủy ngực, sau đó chia làm hai nhánh trước và sau. Nhánh sau của rễ thần kinh tuỷ ngực chi phối cho vùng lưng. Nhánh trước của rễ thần kinh tuỷ ngực chi phối cho vùng ngực và bụng, đổi tên thành dây thần kinh liên sườn. Khi đến xương sườn, chúng cùng với động tĩnh mạch liên sườn đi ở bờ dưới các xương sườn tạo thành bó mạch gian sườn. Khi thao tác hoặc thực hiện thủ thuật can thiệp ở vùng ngực, bó mạch gian sườn luôn được lưu ý để tránh gây tổn thương.
Đau dây thần kinh liên sườn là một bất thường có thể gặp trong nhiều bối cảnh bệnh lý khác nhau ở mọi độ tuổi. Với đặc điểm giải phẫu nêu trên cùng với vị trí nằm nông trên thành ngực, dây thần kinh liên sườn là những thành phần rất dễ gặp phải tổn thương liên quan khi có bất kỳ vấn đề nào tại cột sống, tủy sống và xương sườn. Khi không tìm được nguyên nhân cụ thể trực tiếp gây đau thì bệnh được gọi là đau dây thần kinh liên sườn nguyên phát.
Trắc nghiệm: Bạn biết gì về bệnh đau cổ vai gáy?
Đau cổ vai gáy là tình trạng cơ vùng vai gáy co cứng gây đau, kèm theo các hạn chế vận động khi quay cổ hoặc quay đầu. Bệnh thường xuất hiện vào buổi sáng và có liên quan chặt chẽ đến hệ thống cơ xương khớp và mạch máu vùng vai gáy.
2. Nguyên nhân gây đau dây thần kinh liên sườn
Nguyên nhân đưa đến tình trạng đau dây thần kinh liên sườn khá đa dạng, thay đổi tùy theo lứa tuổi, giới tính và công việc của người bệnh như:
- Thoái hóa đốt sống ngực
- Ung thư đốt sống
- Lao cột sống ngực
- U tủy
- Viêm đa rễ thần kinh hoặc viêm đa dây thần kinh
- Bệnh lý thần kinh
- Bệnh lý toàn thân khác như đái tháo đường, nhiễm khuẩn.
3. Dấu hiệu nhận biết đau dây thần kinh liên trên lâm sàng
Biểu hiện nổi bật của đau dây thần kinh liên sườn là triệu chứng đau dọc theo đường đi của dây thần kinh liên sườn tương ứng. Một số trường hợp được người bệnh mô tả với cảm giác tức ngực, đau ngực, sau lan ra theo đường đi các dây thần kinh liên sườn đến vùng cạnh sống. Tuy nhiên, người bệnh còn phải gặp phải nhiều dấu hiệu khác, đa dạng tùy thuộc vào bệnh lý trực tiếp gây đau. Một số bối cảnh bệnh lý thường gặp như:
- Thoái hoá cột sống ngực
Đau dây thần kinh liên sườn do nguyên nhân này thường gặp ở bệnh nhân lớn tuổi. Người bệnh cảm giác đau âm ỉ vùng cột sống, đau tăng khi cử động và khi ấn vào giữa cột sống.
- Ung thư cột sống ngực hoặc lao cột sống
Khác với thoái hoá, lao hoặc ung thư cột sống gây đau dữ dội hơn và cục bộ ở đoạn cột sống tương ứng, lan sang hai bên sườn. Triệu chứng đau xuất hiện liên tục kèm theo biến dạng cột sống và các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ về chiều, sụt cân, mệt mỏi nhiều.
- Bệnh lý tủy sống
Một số bệnh lý tủy sống cũng có thể gây đau dây thần kinh liên sườn như u tủy và u rễ thần kinh. Đau thường chỉ khu trú ở vùng tuỷ có bệnh lý, một bên và lan dọc bên sườn theo kiểu vòng đai. Triệu chứng khá mơ hồ khi thăm khám cột sống.
- Chấn thương cột sống
Sau một chấn thương cột sống hoặc sau một vận động sai tư thế với cường độ mạnh bệnh nhân xuất hiện triệu chứng đau dọc khung xương sườn kèm theo vị trí cột sống bị tổn thương.
Đây là nguyên nhân nhiễm khuẩn thường gặp nhất gây đau dây thần kinh liên sườn. Người bệnh cảm giác đau kiểu bỏng rát nhiều vùng da tương ứng theo khoanh tủy trong giai đoạn cấp tính, đau nhiều hơn khi tiếp xúc với áo quần hoặc khi chạm vào. Một vài ngày sau, các mụn nước nhỏ trên nền ban đỏ bắt đầu xuất hiện dọc theo đường đi của dây thần kinh liên sườn, sau khoảng một tuần mụn nước sẽ bong vảy và có thể để lại sẹo. Biểu hiện toàn thân thấy được ở người bệnh trong giai đoạn này là sốt nhẹ, mệt mỏi. Triệu chứng đau có thể kéo dài dai dẳng sau khi các mụn nước biến mất, thường gặp ở bệnh nhân lớn tuổi.
- Đau dây thần kinh liên sườn nguyên phát
Phân nhóm này chỉ những trường hợp không có nguyên nhân thực thể gây bệnh. Đau dây thần kinh liên sườn nguyên phát thường do thời tiết quá lạnh hoặc sau một vận động quá tầm. Đau khu trú ở vùng cạnh sống hoặc bả vai lan dọc theo khung sườn tương ứng với đường đi của dây thần kinh liên sườn. Đặc điểm đau bao gồm âm ỉ liên tục, đau khi thay đổi tư thế hoặc khi hít thở sâu.
Một số nguyên nhân toàn thân gây đau dây thần kinh liên sườn khác: đái tháo đường, viêm đa rễ thần kinh, viêm đa dây thần kinh, nhiễm độc,... bệnh nhân thường phải trải qua các triệu chứng của bệnh lý nền trước sau đó mới xuất hiện dấu hiệu đau lan dọc khung xương sườn theo đường đi của các dây thần kinh liên sườn.
4. Chẩn đoán đau dây thần kinh liên sườn
Đau dây thần kinh liên sườn là một hội chứng xuất hiện trong nhiều bệnh lý khác nhau. Vì thế chẩn đoán một tình trạng đau dây thần kinh liên sườn cần chẩn đoán nguyên nhân nền bên dưới mới giúp tăng hiệu quả của việc điều trị. Triệu chứng lâm sàng đau tức ngực lan theo đường đi của dây thần kinh liên sườn đến vùng lưng cạnh sống đủ để gợi ý tình trạng đau dây thần kinh liên sườn. Tuy nhiên, cần có sự phối hợp với các phương tiện cận lâm sàng mới có thể chẩn đoán được nguyên nhân gây đau dây thần kinh liên sườn như chụp Xquang cột sống ngực trong chấn thương và thoái hoá cột sống cổ, MRI cột sống ngực trong u tủy, các xét nghiệm máu để chẩn đoán bệnh lý nội khoa như đái tháo đường, nhiễm độc,...
5. Các biện pháp điều trị đau dây thần kinh liên sườn
Mục tiêu điều trị đau dây thần kinh liên sườn bao gồm điều trị giảm đau kết hợp với điều trị nguyên nhân gây đau. Trong trường hợp đau dây thần kinh liên sườn nguyên phát, người bệnh có thể được giảm đau bằng cách kết hợp các phương pháp sau:
- Thuốc: Thông thường người bệnh có thể tự giải quyết tạm thời các cơn đau bằng các thuốc không cần kê đơn như paracetamol, ibuprofen, diclofenac,... nhóm thuốc giảm đau thông thường này rẻ tiền nhưng hiệu quả giảm đau không cao. Paracetamol nếu dùng quá liều có khả năng gây độc cho tế bào gan, trong khi diclofenac có khả năng gây viêm loét dạ dày. Nhóm thuốc giảm đau thứ hai được chỉ định trong đau dây thần kinh liên sườn là thuốc giảm đau hướng thần kinh như gabapentin. Thuốc có hiệu quả cao hơn nhờ cơ chế giảm đau tác dụng lên dây và rễ thần kinh. Thuốc được bắt đầu kê đơn với liều dùng thấp và tăng dần liều, tác dụng phụ thường thấy là chóng mặt. Khi cường độ đau quá nhiều, bác sĩ có thể chỉ định thêm các thuốc giãn cơ giúp giảm co thắt các cơ gian sườn. Người bệnh có thể được chỉ định dùng thêm các loại vitamin nhóm B như B1, B2, B6 và B12 hỗ trợ hoạt động của bao myelin và các tế bào thần kinh.
- Can thiệp: Khi triệu chứng đau không đáp ứng với điều trị bảo tồn với thuốc, xuất hiện dai dẳng gây phiền toái đến cuộc sống của người bệnh, gây tê các dây thần kinh liên sườn được thực hiện để giảm đau.
Đau dây thần kinh liên sườn là căn bệnh không thể tự khỏi gây đau mỏi dai dẳng, ảnh hưởng lớn tới đời sống sinh hoạt hằng ngày của bệnh nhân. Vì vậy, người bệnh không nên coi thường, chủ quan khi bị đau dây thần kinh liên sườn, nếu không điều trị kịp thời, để lâu ngày bệnh có thể gây liệt, không đi được vì tác động lên nhiều dây thần kinh khác.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
