Cây sậy là một loại cây mọc hoang nhiều ở nước ta, được thu hoạch và sử dụng chữa nhiều loại bệnh. Rễ của cây sậy được dùng đơn độc hay kết hợp với các vị thuốc trong bài điều trị các trường hợp viêm đường tiểu, ho, đau họng...
1. Cây sậy là gì?
Cây sậy còn có tên gọi khác là Sậy trúc, Lau sậy, Tên khoa học là Arundo donax L. họ Lúa (Poaceae). cây sậy mọc hoang ở những nơi ẩm ướt, đầm lầy, bờ nước, các tỉnh như Ninh Bình, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thái Bình, Bắc Giang...
- Đặc điểm cây sậy: Sậy là một loại cây sống lâu năm có phần rễ bò dài, khỏe. Thân cây thường cao tới khoảng 2 – 4m, thẳng đứng, thân rỗng ở giữa và có đường kính khoảng 1,5 – 2cm. Lá phẳng, nhẵn, hình dải hoặc hình mũi mác, dài khoảng 30 – 40cm, rộng khoảng 1 – 3,5cm. Hoa mọc thành từng cụm dạng chùy có màu tím hoặc tím nhạt, dài 15 – 45cm và hơi cong rũ. Phần cuống có lông mềm mọc dày đặc ở gốc, phần nhánh mảnh.
- Bộ phận dùng làm thuốc: Rễ của cây sậy chính là bộ phận được sử dụng để làm vị thuốc. Hay còn gọi với tên là Lô Căn. Một số nơi còn dùng thân và chồi non của cây sậy tươi để làm thuốc.
- Cách thu hoạch dược liệu: Dược liệu có thể được thu hái vào bất cứ thời điểm nào trong năm. Nên chọn những rễ to mập có sắc trắng và hơi ngọt. Sau khi thu hái về đem phơi khô.
- Thành phần hóa học: Trong rễ Sậy có những thành gồm Asparagin, Các loại đường; Protein; Arginin
2. Cây sậy có tác dụng gì?
Vị thuốc Lô Căn ( Rễ Sậy) theo đông y có vị ngọt và tính hàn. Quy vào các kinh Vị, Thận và Phế.
Theo đông y vị thuốc Lô Căn này có tác dụng tả hỏa, thanh nhiệt, lợi niệu và sinh tân dịch. Thường được điều dùng để điều trị các bệnh lý như Viêm dạ dày cấp, chữa ho, viêm phế quản, đau họng,giảm đau nhức răng, nôn mửa, táo bón, rối loạn kinh nguyệt, miệng khô,...Ngoài ra, thân rễ cây sậy có tác dụng giảm nhọt (giã nát rồi đắp ngoài da), giảm tình trạng đau răng và chồi non của sậy cũng được dùng làm thuốc điều trị chứng đau răng, đầu óc hay bị choáng váng và thổ huyết do phế nhiệt gây ra.
Vị thuốc này thường được dùng đơn độc hoặc kết hợp với các vị thuốc khác để tăng tác dụng bằng cách sắc lấy nước uống. Liều dùng cho một ngày vào khoảng từ 20 – 40g.
3. Cây sậy trị bệnh gì?
Vị thuốc rễ sậy được sử dụng trong nhiều bài thuốc điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Một số bệnh lý dùng bài thuốc có kết hợp với rễ cây sậy:
- Cây sậy trị viêm dạ dày
Dùng 50g rễ cây sậy cùng với 10g hậu phác. Các vị thuốc trên cho hết vào ấm và 500ml nước sắc lửa nhỏ. Sắc lấy khoảng 300ml chia đều thành 3 lần uống trong ngày. Sử dụng với liều lượng mỗi ngày 1 thang.
- Rễ sậy trị viêm phế quản mãn tính
Bài thuốc gồm: 20g rễ cây sậy, 10g kim ngân hoa, 15g diếp cá, 10g liên kiều, 9g bồ công anh, 9g sa sâm, 6g trần bì, 9g qua lâu nhân. Tất cả vị thuốc trên cho cả vào ấm sắc lấy nước uống chia 3 lần/ngày, mỗi ngày dùng 1 thang.
- Bài thuốc phát ban, viêm bàng quang
Dùng từ 20 – 40g rễ cây sậy. Cho vị thuốc vào ấm. Khi nước sôi vặn nhỏ lửa và đun thêm tầm 15 – 20 phút nữa. Dùng làm nước uống thay trà trong ngày với liều 1 thang/ngày.
- Chữa đầy bụng, kém ăn
Dùng 20g rễ cây sậy và 6g gừng tươi. Cho 2 vị thuốc trên vào ấm sắc lấy khoảng 150ml. Uống 2 lần sau bữa ăn khoảng 15 phút.
- Cây sậy trị nôn mửa, viêm dạ dày cấp
Bài thuốc dùng: 30g rễ cây sậy ở dạng tươi, 9g trúc nhự và 8g gạo tẻ.
Các vị thuốc cho vào nồi nấu trên lửa nhỏ đến khi gạo nhừ. Tiến hành lọc bỏ bã rồi sau đó thêm ít nước cốt gừng vào để uống, mỗi ngày dùng 1 thang.
- Bài thuốc điều trị viêm đường hô hấp, viêm đường tiết niệu
Chuẩn bị: 150g rễ cây sậy cùng với 120g mạch đông. Các vị thuốc trên đem rửa sạch, thái vụn rồi phơi hay sấy cho khô. Sau đó trộn đều rồi bảo quản trong lọ kín. Mỗi lần dùng lấy ra 30g sau đó hãm với nước sôi nóng trong bình kín sau khoảng 20 phút là có thể dùng được. Sử dụng được để thay nước trà hằng ngày với liều đúng 30g/ngày.
- Bài thuốc điều trị chứng hay khô miệng khát nước
Bài thuốc: 24g rễ cây sậy, 12g mạch môn, 12g thiên hoa phấn và 3g cam thảo. Cho tất cả vị thuốc vào ấm sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang. Uống chia 3 lần.
- Bài thuốc chữa chứng ợ hơi chua do viêm dạ dày
Sử dụng 20g rễ cây sậy, 14g tỳ bà diệp, 12g sinh khương, 20g trúc nhự. Các vị thuốc này có thể đem cho hết vào ấm sắc cùng với 1 thăng nước dùng trong khoảng 10 phút. Chia làm nhiều lần uống trong ngày với liều 1 thang/ngày.
- Vị thuốc Lô Căn chữa phế nhiệt kèm ho, khạc đờm đặc
Chuẩn bị: 30g rễ cây sậy, 14g diếp cá, 14g kim ngân hoa, 14g đông qua nhân.Các vị thuốc này đem sắc chung với 1 lít nước để thu lấy khoảng 300ml. Chia đều thành 3 lần rồi uống trong ngày, dùng mỗi ngày chỉ 1 thang.
4. Lưu ý khi sử dụng cây sậy chữa bệnh
- Rễ cây sậy có rất nhiều tác dụng trong điều trị bệnh, nhưng nếu dùng bạn không đúng cách thì lại không tốt cho cơ thể. Không nên dùng cây sậy cho những người bị trúng nắng nhưng không bị nóng quá mức hay chưa bị mất nước.
- Vị thuốc có tính hạn cho nên không nên dùng cho những đối tượng tỳ vị hư hàn (biểu hiện hay đau bụng, đi ngoài do lạnh, chân tay lạnh, ăn uống chậm tiêu...).
- Không nên dùng kéo dài quá 3 tháng, nhất là vào mùa đông, vì thuốc có tính hàn có thể gây ảnh hưởng tới tỳ vị.
Hy vọng, với những thông tin chia sẽ trên, bạn đã biết vị thuốc cây sậy có tác dụng gì và được dùng điều trị bệnh gì. Mặc dù được dùng làm thuốc rất hiệu quả, nhưng không nên sử dụng bừa bãi vì có thể gây hại tới cơ thể. Người bệnh nên tham khảo ý kiến thầy thuốc để được hướng dẫn điều trị với từng trường hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
