Cấy ghép tế bào gốc điều trị ung thư tủy xương là một thành tựu vượt bậc của y học, mở ra cơ hội chữa trị cho các bệnh nhân ung thư tủy xương và bệnh liên quan đến máu trong tình trạng khó chữa trị. Bài viết này sẽ chia sẻ thông tin chi tiết về ghép tế bào gốc trong điều trị ung thư cũng như những rủi ro tiềm ẩn mà mọi người cần biết.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Tế bào gốc là gì?
Về cơ bản, tất cả các tế bào máu trong cơ thể, bao gồm các tế bào bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu đều được gọi là tế bào gốc tạo máu. Các tế bào này đều xuất phát từ các tế bào trẻ, phần lớn được tìm thấy trong tủy xương, không phát triển hoàn toàn và có khả năng tái tạo thành bất kỳ loại tế bào máu nào cần thiết cho cơ thể trong quá trình trưởng thành.
Khi tế bào gốc chia tách trong tủy xương sẽ đồng thời sản xuất ra các tế bào máu mới. Sau khi các tế bào máu trưởng thành sẽ rời khỏi tủy xương và di chuyển vào máu. Một số tế bào gốc chưa trưởng thành cũng lưu thông trong máu, được gọi là tế bào gốc máu ngoại vi.
Thông qua các chức năng của ba loại tế bào là tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu và tiểu cầu, tế bào gốc góp phần duy trì cuộc sống như sau:
- Tế bào hồng cầu: Vận chuyển oxy từ phổi đến tất cả các tế bào trong cơ thể và đưa lại carbon dioxide từ các tế bào về phổi để thở ra.
- Tế bào bạch cầu: Giúp chống lại các nhiễm trùng do vi khuẩn, virus và nấm gây ra.
- Tiểu cầu: Có trách nhiệm bịt kín các mạch máu bị tổn thương và hỗ trợ quá trình đông máu, cả hai quá trình quan trọng trong việc ngăn chảy máu.
2. Nguồn cấy ghép tế bào gốc được lấy từ đâu?
Tùy thuộc vào loại cấy ghép tế bào gốc, có ba nguồn tế bào gốc tiềm năng thường được sử dụng:
2.1. Tủy xương
Tủy xương là một mô sợi dẻo giàu tế bào gốc, chủ yếu chịu trách nhiệm sản xuất các tế bào máu lưu thông khắp cơ thể. Xương chậu, đặc biệt là hông, chứa nồng độ tủy cao nhất và do đó chứa một số lượng đáng kể các tế bào gốc.
Do đó, tế bào từ xương chậu thường được sử dụng cho ghép tủy xương. Tuy nhiên, cần phải thu được đủ tủy xương để thu thập một lượng đáng kể các tế bào gốc khỏe mạnh.
2.2. Máu ngoại vi
Thông thường, trong dòng máu chỉ chứa một lượng hạn chế các tế bào gốc. Tuy nhiên, việc tiêm các yếu tố tăng trưởng, các chất tương tự hormone, cho những người hiến tế bào gốc vài ngày trước khi lấy tế bào sẽ làm tăng tốc độ phát triển của tế bào gốc, kích thích di chuyển từ tủy xương vào dòng máu.
2.3. Máu dây rốn
Trẻ sơ sinh thường có nhiều tế bào gốc trong máu. Sau khi sinh, máu còn lại trong tử cung và dây rốn được thu thập, bảo quản để sử dụng sau này trong việc cấy ghép tế bào gốc. Máu dây rốn có thể được lưu trữ bằng cách đóng băng cho đến khi cần.
3. Cấy ghép tế bào gốc điều trị ung thư tủy xương như thế nào?
Cấy ghép tế bào gốc điều trị ung thư tủy xương bằng cách thay thế các tế bào tủy xương đã bị tiêu diệt do ung thư hoặc do quá trình hóa trị và/hoặc xạ trị.
Có nhiều loại ghép tế bào gốc khác nhau, tất cả đều sử dụng hóa trị liều lượng rất cao, đôi khi kết hợp với phóng xạ, để loại bỏ các tế bào ung thư. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có thể tiêu diệt tất cả các tế bào gốc trong cơ thể, gây ra sự ngừng sản xuất tạm thời các tế bào máu trong tủy xương.
Tuy nhiên, do tế bào máu rất cần thiết cho các chức năng cơ thể. Cấy ghép tế bào gốc điều trị ung thư tủy xương giúp thay thế các tế bào gốc đã cạn kiệt của cơ thể bằng những tế bào được ghép, từ đó giúp phục hồi chức năng tủy xương.
Do đó, bằng cách tiêm vào cơ thể các tế bào khỏe mạnh, bác sĩ có thể tiêm liều hóa trị cao hơn đáng kể để loại bỏ các tế bào ung thư, trong khi các tế bào gốc được ghép lớn lên thành các tế bào máu khỏe mạnh hoạt động bình thường và tạo ra các tế bào không ung thư.
Một cơ chế khác mà cấy ghép tế bào gốc là khi sử dụng tế bào gốc từ một người hiến (không phải bệnh nhân ung thư), "ghép chống ung thư" hoặc "ghép chống bạch cầu". Trong những trường hợp như vậy, các tế bào được hiến có khả năng nhận diện và tiêu diệt các tế bào ung thư hiệu quả hơn so với các tế bào miễn dịch của bệnh nhân.
Hiện tượng này góp phần vào việc các loại ghép cụ thể giúp tiêu diệt các tế bào ung thư, bên cạnh việc tăng cường phục hồi tủy xương và phát triển các tế bào máu bình thường từ các tế bào gốc.
4. Những lưu ý khi quyết định ghép tế bào gốc
Mặc dù ghép tế bào gốc mang lại lợi ích tiềm năng và có thể tăng cơ hội chữa khỏi ung thư cho một số bệnh nhân, nhưng việc quyết định liệu có tiến hành thủ tục này không phải là điều dễ dàng. Bệnh nhân cần cân nhắc kỹ lưỡng về các rủi ro và lợi ích khi thực hiện.
Cấy ghép tế bào gốc đã chứng minh hiệu quả trong việc chữa khỏi nhiều người mắc các căn bệnh ung thư nguy hiểm, nhưng cũng mang theo những rủi ro và biến chứng tiềm ẩn có thể đe dọa tính mạng. Thực sự, đã có những trường hợp tử vong do các biến chứng liên quan đến ghép tế bào gốc. Do đó, việc đánh giá kỹ lưỡng về các rủi ro và lợi ích dự kiến trước khi tiến hành ghép tế bào gốc là rất quan trọng.
Bác sĩ sẽ đánh giá các rủi ro liên quan đến bệnh ung thư so với các rủi ro liên quan đến quy trình cấy ghép tế bào gốc. Đồng thời, bác sĩ cũng có thể thảo luận về các phương pháp điều trị thay thế hoặc tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng.
Các yếu tố như giai đoạn của căn bệnh ung thư, tuổi của bệnh nhân, thời gian từ lúc chẩn đoán đến khi ghép tế bào gốc, loại người hiến tặng, và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân đều đóng vai trò quan trọng trong việc cân nhắc lợi ích và rủi ro trước khi đưa ra quyết định.
Cấy ghép tế bào gốc điều trị ung thư tủy xương được xem là một trong những phương pháp đem lại hiệu quả cao. Tế bào gốc có thể được lấy từ tủy xương, máu ngoại vi hoặc máu dây rốn. Mặc dù là một phương pháp hiệu quả nhưng cấy ghép tế bào gốc những rủi ro nhất định. Vì thế, bệnh nhân nên thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ và cân nhắc kỹ trước khi thực hiện.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
