Có cách nào chữa trẻ tự kỷ tại nhà không?

Với mỗi trẻ tự kỷ, việc thực hiện các biện pháp can thiệp điều trị là rất quan trọng. Trong đó, cha mẹ hỗ trợ trẻ chữa tự kỷ thành công tại nhà đóng vai trò quyết định. Bởi vì, cha mẹ là người hiểu và có nhiều thời gian bên con trẻ.

1. Thế nào là rối loạn tự kỷ?

Rối loạn tự kỷ là một rối loạn phát triển hệ thần kinh, đặc trưng bởi những khiếm khuyết về giao tiếp tương tác xã hội, đồng thời có thể kèm theo các mẫu hình hành vi, có những sở thích rập khuôn và bị giới hạn.

Hiện nay, không có biện pháp điều trị nào có thể chữa khỏi hoàn toàn rối loạn tự kỷ. Tuy nhiên có nhiều phương pháp can thiệp được phát triển và nghiên cứu để cải thiện các chức năng ở người bệnh tự kỷ.

Việc chữa tự kỷ thành công nhờ thực hiện can thiệp sẽ giúp trẻ giảm các khó khăn về giao tiếp và tương tác xã hội, các hành vi giới hạn, lặp lại; nâng cao khả năng độc lập của người mắc bệnh tự kỷ nhất có thể, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập và đạt được các kỹ năng thích ứng. Ngoài ra, việc can thiệp giảm thiểu hoặc ngăn ngừa các hành vi không mong muốn gây ra cản trở sự phát triển các kỹ năng.

2. Cách chữa trẻ tự kỷ tại nhà như thế nào?

Nếu chẳng may con bạn mắc phải bệnh tự kỷ ngoài việc cho trẻ được phục hồi tại các trung tâm trị liệu, các trường có giáo dục đặc biệt... thì cha mẹ cần hiểu rằng vai trò của bản thân trong hỗ trợ điều trị bệnh ở con. Có thể nói, gia đình là môi trường tốt nhất đối với trẻ tự kỷ vì nó quen thuộc và có nhiều cơ hội được thực hành, luyện tập các kĩ năng.

Do đó, cha mẹ cần phải nắm vững các kỹ năng dạy trẻ tự kỷ tại nhà. Ưu điểm của việc chữa tự kỷ tại nhà là giúp tăng tiến độ của việc điều trị, tiết kiệm được thời gian và chi phí thời gian trong quá trình can thiệp.

Một số cách chữa tự kỷ cho bé tại nhà bao gồm:

2.1. Hãy thường xuyên gọi tên của trẻ

Thường xuyên gọi tên trẻ giúp lôi kéo sự chú ý và khiến cho con nhận ra đó là tên của bản thân, tăng khả năng đáp ứng khi bố mẹ gọi. Bố mẹ nên gọi tên trẻ trong mọi tình huống như các hoạt động, trong các trò chơi, khi sai việc trẻ...

2.2. Giúp trẻ tự kỷ tăng tương tác với thế giới bên ngoài

Trẻ em thường có xu hướng học hỏi và luôn cố gắng thích nghi với môi trường xung quanh. Do đó, bạn không để trẻ cảm thấy mình khác biệt so với những trẻ em bình thường mà hãy dẫn bé đến công viên hoặc các khu vui chơi để tăng sự tương tác của bé với xã hội bên ngoài. Khi thấy những người xung quanh nói chuyện sẽ giúp trẻ mong muốn nói chuyện nhiều hơn.

Đây cũng là cách chữa bệnh tự kỷ ở thanh niên tại nhà, đó là thường xuyên cùng những trẻ lớn hay người lớn ra ngoài, để tránh xem tivi và thu mình quá mức.

2.3. Tập cách giao tiếp bằng mắt với trẻ

Trẻ tự kỷ thường ít giao tiếp bằng mắt, do đó, khi luyện tập được thói quen này sẽ giúp trẻ tương tác với người xung quanh hay mở rộng quan hệ xã hội hơn.

Trước tiên hãy sử dụng những đồ chơi, đồ ăn, vật hoặc những hoạt động mà con thích để trẻ chủ động dùng nhìn mắt nhiều hơn. Đưa những vật đó gần với mắt bạn hoặc có thể dán hình ngộ nghĩnh lên trán mình để thu hút sự chú ý của bé. Khi giao tiếp với trẻ bạn nên ngồi vị trí ngang tầm mắt với trẻ để việc giao tiếp bằng mắt hiệu quả hơn. Cố gắng duy trì tần suất và thời gian giao tiếp bằng ánh mắt, nhớ nhắc nhở bé luôn nhìn vào mặt của người đang nói chuyện với mình.

2.4. Quan sát và tham gia các hoạt động cùng trẻ

Phương pháp này giúp bố mẹ hiểu rõ trẻ muốn gì và sở thích chơi như thế nào. Sau đó hãy tham gia hoạt động đó cùng với con. Trẻ sẽ là người dẫn dắt vào hoạt động. Chơi cùng với trẻ sẽ giúp tạo sự gắn kết, giúp mối quan hệ gần gũi hơn.

2.6. Tập cho trẻ ngồi yên tại một vị trí

Trẻ tự kỷ thường có xu hướng vận động nhiều và ít chú ý tới lời nói của người khác. Việc tập ngồi giúp trẻ tập trung chú ý để hoàn thành được nhiệm vụ được giao, biết chờ đợi và biết cách chơi một cách lần lượt. Khi cho trẻ tập ngồi, cần loại bỏ các yếu tố gây xao nhãng và mất tập trung như tiếng ồn, các đồ chơi xung quanh. Nên chọn vị trí ngồi nên là một góc hẹp, trẻ khó di chuyển khỏi vị trí. Sau đó, dạy trẻ chờ đợi khi nào tới lượt hoặc khi bố mẹ mời ra khỏi chỗ mới đứng dậy.

2.7. Tăng các tương tác cơ thể

Bố mẹ nên dạy trẻ nhận biết: gật đầu là đồng ý hay lắc đầu là không đồng ý. Hoặc đơn giản những thay đổi cảm xúc trên khuôn mặt của bạn hay của trẻ, giúp trẻ nhận thức được cảm xúc của người xung quanh.

2.8. Hỗ trợ trẻ tự kỷ bằng lời nói

Khi nói chuyện với trẻ tự kỷ, bạn nên sử dụng lời nói đơn giản, nói những từ chính và phù hợp với tình huống, kèm theo những cử chỉ, điệu bộ và cường điệu hóa cảm xúc khi cần thiết. Có thể thay đổi giọng nói của bạn để giúp trẻ chú ý hơn. Tuyệt đối không nói những lời tiêu cực hoặc tránh hành động.

2.9. Hỗ trợ bằng hình ảnh

Trẻ tự kỷ thường chậm nói hơn so với trẻ bình thường, do đó nên dạy con dùng các hình ảnh, cử chỉ để thể hiện nhu cầu bản thân. Trẻ có thể dùng phương tiện khác để hỗ trợ hoặc hình ảnh, cử chỉ điệu bộ (chỉ ngón).

Ngoài ra, việc cho con xem những hình ảnh xung quanh qua ảnh thật, video...giúp người bệnh tự kỷ biết cách thể hiện cảm xúc.

2.10. Tạo nhu cầu cho trẻ tự kỷ

Trẻ tự kỷ thường có ý thích thu hẹp và rất ít nhu cầu, do đó cần tạo các tình huống để kích thích tăng nhu cầu của trẻ. Tạo nhu cầu cho trẻ bằng một số cách như:

• Để những đồ vật trẻ yêu thích lên cao nhưng trong tầm mắt, hay để trong hộp kín trong suốt điều này kích thích trẻ nói ra nhu cầu muốn lấy đồ vật đó.
• Cho trẻ lựa chọn bằng cách đưa những thứ mà con không thích hoặc cho bé lựa chọn giữa đồ vật thích và không thích.
• Không nên đưa ngay tất cả đồ chơi hoặc đồ ăn cho trẻ, nên đưa từng đồ một để trẻ có nhiều cơ hội giao tiếp hơn.

2.11. Cho con không gian riêng

Không gian riêng để trẻ tự học cũng rất quan trọng vì điều này giúp con phân tích và hiểu rõ các tình huống hơn. Vì vậy, bố mẹ nên dành cho trẻ những không gian riêng trong nhà để tự tìm hiểu về những điều xung quanh nó. Bạn đừng thúc ép mà hãy để con học theo tốc độ của riêng chúng. Dạy trẻ tự kỷ tập các kỹ năng trong cuộc sống đòi hỏi bạn phải có sự kiên nhẫn rất lớn.

2.12. Trợ giúp trẻ những việc mà trẻ không học được

Trẻ tự kỷ rất khó để học bằng cách bắt chước, do đó con cần được dạy chính xác về việc nên làm.

Đầu tiên cha mẹ cần làm mẫu các kỹ năng hoặc cách chơi để trẻ tự quan sát và bắt chước làm theo. Nếu không thể bắt chước, thì bạn cần dạy trẻ từng bước một đến khi hoàn thành nhiệm vụ.

Khi đó bạn hãy nhắc nhở và dùng hành động để hỗ trợ để trẻ biết mình cần làm gì. Liên tục nhắc nhở về hành động và lời nói, ánh mắt để giúp trẻ hoàn thành việc mà bạn muốn dạy con.

Ngoài ra, khi hoàn thành bạn cũng cần thường xuyên hướng dẫn trẻ làm lại các bước để ghi nhớ.

2.13. Khen thưởng cho trẻ

Khen ngợi bằng lời nói, hành động khi trẻ làm đúng bằng cách ôm và tặng cho con những vật hữu hình yêu thích... Điều này giúp trẻ mắc bệnh tự kỷ tăng động lực và biết điều mình làm đúng.

3. Bổ sung vi chất dinh dưỡng cần thiết cho não bộ

Ngoài những biện pháp tập nói, dạy trẻ cách chơi... đã được nêu trên thì việc bổ sung vi chất dinh dưỡng rất quan trọng.

Thiếu vi chất là một trong số các nguyên nhân chính dẫn đến tự kỷ ở trẻ. Do đó,việc bổ sung vi chất giúp hoạt hóa các vùng não hoạt động kém gia tăng kết nối thần kinh, giúp trẻ nhanh biết nói hơn, tăng cường khả năng tập trung chú ý, ghi nhớ, tiếp nhận thông tin, giảm bớt các hành vi tăng động.

Năm 2015 các bác sĩ khoa Tâm bệnh - Bệnh viện Nhi Trung Ương đã nghiên cứu lâm sàng với đề tài “sử dụng sản phẩm thảo dược trong hỗ trợ điều trị rối loạn tự kỷ”. Theo đó, 100 trẻ tự kỷ dưới 6 tuổi được chẩn đoán tại khoa Tâm bệnh thuộc bệnh viện được chia làm 2 nhóm ngẫu nhiên: một nhóm được can thiệp và sử dụng sản phẩm thảo dược bổ sung vi chất dinh dưỡng, nhóm còn lại chỉ can thiệp đơn thuần.

Sau 9 tháng, các kết quả nghiên cứu đã khẳng định:

• Nhóm kết hợp sử dụng sản phẩm thảo dược bổ sung vi chất dinh dưỡng có sự thay đổi về khả năng ngôn ngữ tiếp nhận đạt 71,4% - cao gấp 2 lần so với nhóm còn lại chỉ đạt 31,6%.
• 71,4% trẻ dùng sản phẩm thảo dược bổ sung vi chất dinh dưỡng giảm các biểu hiện tăng động so với nhóm can thiệp đơn thuần là 31,6%.
• 80,9% trẻ dùng sản phẩm thảo dược bổ sung vi chất dinh dưỡng đã cải thiện đáng kể các biểu hiện rối loạn giấc ngủ so với trước.
• 88% cha mẹ đã ghi nhận hiệu quả tích cực của sau khi dùng sản phẩm thảo dược bổ sung vi chất dinh dưỡng trong hỗ trợ điều trị rối loạn tự kỷ.

Những vi chất dinh dưỡng cần thiết cho sự hoạt hóa các vùng não bộ hoạt động kém đồng thời gia tăng kết nối thần kinh của trẻ như:

• Aicd folic: Cần thiết cho sự phát triển, phân chia tế bào, giúp não bộ và tủy sống của bé phát triển khỏe mạnh. Ngoài ra, Acid folic còn có vai trò quan trọng trong quá trình tạo máu và điều hòa hoạt động thần kinh.
• Vitamin B6: Đây là chất cần thiết để tạo ra các chất dẫn truyền thần kinh điều hoà cảm xúc, bao gồm các chất như serotonin, dopamine và axit gamma-aminobutyric. Vitamin B6 giúp tăng cường chức năng não bộ và cũng tham gia vào quá trình tạo hồng cầu.
• Taurine: Đây là một thành phần acid amin thiết yếu của cơ thể. Tham gia vào quá trình phát triển của hệ thần kinh, điều hòa lượng nước và khoáng chất bên trong máu.

4. Những lưu ý khi chữa tự kỷ tại nhà cho bé

Các cách chữa tự kỷ cho trẻ tại nhà chủ yếu tập trung vào việc thực hiện các kỹ năng để giúp người bệnh hoàn thiện bản thân. Để thực hiện được những điều này cha mẹ lưu ý một số yêu cầu sau:

• Tin tưởng con: Điều quan trọng nhất mà trẻ tự kỷ cần đó chính là sự ủng hộ và tin tưởng của cha mẹ. Bạn hãy luôn động viên và cho con biết rằng bạn sẽ luôn luôn ở bên cạnh chúng. Đừng gây ra những áp lực vì như thế sẽ làm bé cảm thấy căng thẳng và sẽ không tìm thấy hứng thú trong việc học tập.
• Bắt đầu hành động bằng những đồ chơi, hoạt động mà trẻ thích.
• Kiên trì thực hiện bởi vì trẻ không chú ý và tương tác ngay từ lần đầu tiên. Có thể mất nhiều thời gian bạn mới có thể tiếp cần và thực sự hiểu trẻ.
• Luôn luôn tạo ra không khí vui vẻ để cho trẻ cảm thấy thoải mái và hứng thú tham gia các hoạt động hơn.
• Dạy trẻ mọi lúc, mọi nơi, trong bất kì một tình huống nào, trong mọi hoạt động của gia đình để tăng hiệu quả.
• Bạn nên tham gia các câu lạc bộ dành cho bố mẹ của trẻ tự kỷ để được gặp gỡ các cặp bố mẹ có cùng hoàn cảnh và trao đổi với nhau về những cách để dạy trẻ tự kỷ hiệu quả. Một số câu lạc bộ cũng tổ chức các buổi tập huấn về kiến thức và kỹ năng chăm sóc trẻ tự kỷ, giúp mẹ có nhiều kiến thức chăm trẻ hơn.
• Như đã nêu trên, việc cung cấp các vi chất dinh dưỡng vô cùng quan trọng giúp việc chữa trị cho trẻ tự kỷ tại nhà đạt hiệu quả bạn nên lựa chọn các sản phẩm bổ sung vi chất đã được nghiên cứu lâm sàng đầy đủ tại các bệnh viện lớn. Để tránh việc bổ sung thừa hay đưa những chất không cần thiết quá nhiều vào cơ thể trẻ.

Có thể có nhiều cách chữa tự kỷ cho trẻ tại nhà, nhưng bạn hãy thực hiện những điều mà phù hợp nhất với con bạn để tăng hiệu quả. Ngoài ra, việc bạn kiên trì thực hiện những cách thức dạy trẻ ở bất kỳ hoàn cảnh nào sẽ nâng cao hiệu quả của việc điều trị và không được quên rằng bổ sung vi chất dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng để cải thiện các triệu chứng của trẻ.