Ung thư biểu mô vòm họng rất khó phát hiện sớm. Điều này có thể là do vòm họng không dễ kiểm tra và các triệu chứng của ung thư biểu mô vòm họng thường giống với các bệnh lý thông thường khác. Vậy nguy cơ dẫn đến ung thư vòm họng là gì để bạn có thể nhận biết và đi khám sớm?
1. Yếu tố nguy cơ gây ung thư vòm họng
Giới tính
Ung thư vòm họng (tên tiếng Anh là nasopharyngeal cancer và viết tắt là NPC) được tìm thấy ở nam giới cao khoảng gấp đôi so với nữ giới.
Chủng tộc / dân tộc và nơi bạn sống
Ung thư vòm họng phổ biến nhất ở miền nam Trung Quốc (bao gồm Hồng Kông), Singapore, Việt Nam, Malaysia và Philippines. Nó cũng khá phổ biến ở Tây Bắc Canada và Greenland.
Người dân miền nam Trung Quốc có nguy cơ mắc ung thư vòm họng sẽ xuống thấp hơn nếu họ chuyển đến khu vực khác có tỷ lệ ung thư vòm họng thấp hơn (như Mỹ hoặc Nhật Bản), nhưng nguy cơ của họ vẫn cao hơn so với những người sống ở khu vực có nguy cơ thấp. Theo thời gian, nguy cơ của họ sẽ như đi xuống và nguy cơ cũng đi xuống trong các thế hệ tiếp theo. Mặc dù người da trắng sinh ra ở Hoa Kỳ có nguy cơ ung thư vòm họng thấp, nhưng người da trắng sinh ra ở Trung Quốc có nguy cơ cao hơn.
Ở Hoa Kỳ, ung thư vòm họng phổ biến nhất ở người dân Châu Á và Thái Bình Dương (đặc biệt là người Mỹ gốc Hoa), tiếp theo là người Mỹ gốc Ấn Độ và Alaska, người Mỹ gốc Phi, người da trắng và người gốc Tây Ban Nha/Latin.
Chế độ ăn
Những người sống ở các vùng của Châu Á, Bắc Phi và khu vực Bắc Cực nơi có tỷ lệ cao mắc ung thư vòm họng, thường ăn chế độ ăn rất nhiều cá muối và thịt ướp muối. Thật vậy, tỷ lệ ung thư này đang giảm ở phía đông nam Trung Quốc khi người dân bắt đầu ăn chế độ ăn phương Tây nhiều hơn. Ngược lại, một số nghiên cứu cho rằng chế độ ăn nhiều hạt, đậu, trái cây và rau quả và ít các sản phẩm từ sữa và thịt có thể giúp giảm nguy cơ ung thư vòm họng.
Nhiễm virus Epstein-Barr
Hầu như tất cả các tế bào ung thư vòm họng đều chứa các phần của virus Epstein-Barr (EBV) và hầu hết những người bị ung thư vòm họng đều có bằng chứng nhiễm EBV trong máu. Nhiễm EBV rất phổ biến trên toàn thế giới, thường xảy ra ở thời thơ ấu. Ở Hoa Kỳ, nơi nhiễm virus này có xu hướng xảy ra ở thanh thiếu niên, nó thường được gọi là bệnh bạch cầu đơn nhân (mononucleosis).
Mối liên quan giữa nhiễm EBV và ung thư vòm họng rất phức tạp và chưa được hiểu rõ. Chỉ nhiễm EBV thì không đủ để gây ra ung thư vòm họng, vì nhiễm virus này là rất phổ biến và ung thư do vi khuẩn này xảy ra rất hiếm. Các yếu tố khác, chẳng hạn như gen của một người, có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể phản ứng với EBV, do đó có thể ảnh hưởng đến cách EBV đóng góp vào sự phát triển của ung thư vòm họng.
Tiền sử gia đình
Thành viên gia đình của những người bị ung thư vòm họng có nhiều khả năng mắc ung thư này. Không biết điều này có phải do gen di truyền hay không, nhưng các yếu tố môi trường chung (chẳng hạn như cùng chế độ ăn uống hoặc khu sinh hoạt) hoặc sự kết hợp của các yếu tố này.
Giống như các nhóm máu khác nhau, mỗi người cũng có các loại mô khác nhau. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người có một số loại mô di truyền nhất định có nguy cơ phát triển ung thư vòm họng. Các loại mô ảnh hưởng đến phản ứng miễn dịch, vì vậy điều này có thể liên quan đến cách cơ thể của một người phản ứng với nhiễm EBV.
2. Các yếu tố khác của nguy cơ ung thư vòm họng
- Sử dụng thuốc lá và rượu bia: Hầu hết (nhưng không phải tất cả) các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hút thuốc lá có thể góp phần vào sự phát triển của ung thư vòm họng, đặc biệt là loại sừng hóa. Một số nghiên cứu cũng cho thấy uống nhiều rượu có liên quan đến loại ung thư này.
- Phơi nhiễm ở nơi làm việc: Một số nghiên cứu cho rằng việc tiếp xúc với formaldehyde tại nơi làm việc làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng. Tuy nhiên, không phải tất cả các nghiên cứu chỉ ra điều này và mối liên kết này không rõ ràng.
