Ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư trên toàn thế giới. Những người hút thuốc có nguy cơ cao ung thư phổi, mặc dù ung thư phổi cũng có thể xảy ra ở những người chưa bao giờ hút thuốc. Vậy có các yếu tố nguy cơ của ung thư phổi nào khác không?
1. Các yếu tố nguy cơ ung thư phổi có thể thay đổi
- Hút thuốc lá
Hút thuốc là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư phổi. Khoảng 80% trường hợp tử vong do ung thư phổi được cho là do hút thuốc và con số này có thể còn cao hơn đối với ung thư phổi tế bào nhỏ (small cell lung cancer- SCLC). Bệnh này rất hiếm đối với những người chưa bao giờ hút thuốc có SCLC.
Nguy cơ ung thư phổi đối với người hút thuốc cao gấp nhiều lần so với người không hút thuốc. Bạn hút thuốc càng lâu và hút thuốc càng nhiều điếu trong một ngày, nguy cơ của bạn càng cao.
Hút cigar và hút thuốc lào có khả năng gây ung thư phổi như hút thuốc lá. Hút thuốc lá có hàm lượng hắc ín thấp hoặc thuốc lá nhẹ làm tăng nguy cơ ung thư phổi nhiều tương tự như thuốc lá thông thường. Hút thuốc lá bạc hà có thể làm tăng nguy cơ và thậm chí nhiều hơn vì tinh dầu bạc hà có thể khiến người hút thuốc lá hít sâu vào trong hơn.
- Khói thuốc lá
Nếu không hút thuốc nhưng bạn lại đi hít khói thuốc của người khác (gọi là hút thuốc lá thụ động hoặc khói thuốc lá trong môi trường) có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi. Hút thuốc lá thụ động được cho là gây ra hơn 7.000 ca tử vong do ung thư phổi mỗi năm.
- Tiếp xúc với radon
Radon là một loại khí phóng xạ xuất hiện trong tự nhiên. Khí này được sản sinh khi phân hủy uranium trong đất và đá. Bạn không thể nhìn thấy, nếm hoặc ngửi khí này. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), radon là nguyên nhân đứng thứ hai gây ung thư phổi ở đất nước này và là nguyên nhân hàng đầu trong số những người không hút thuốc.Ngoài trời, có rất ít radon nên không có khả năng gây nguy hiểm. Nhưng trong nhà, radon có thể tập trung nhiều hơn. Do đó, khi hít thở khí này sẽ làm phổi phơi nhiễm với một lượng nhỏ phóng xạ. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.
- Tiếp xúc với amiăng
Những người làm việc với amiăng (trong các mỏ, nhà máy, nhà máy dệt, nơi sử dụng vật liệu cách nhiệt và nhà máy đóng tàu) có nguy cơ tử vong vì ung thư phổi cao gấp nhiều lần các địa điểm làm việc khác. Nguy cơ ung thư phổi lớn hơn nhiều ở những công nhân tiếp xúc với amiăng và đồng thời cũng hút thuốc lá. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn chưa đo lường được chính xác mức độ phơi nhiễm ngắn hạn hoặc ngắn hạn với amiăng có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi.Những người tiếp xúc với một lượng lớn amiăng cũng có nguy cơ phát triển ung u trung biểu mô, đây là một loại ung thư bắt đầu trong màng phổi (lớp màng bao quanh phổi).
- Tiếp xúc với các tác nhân gây ung thư khác tại nơi làm việc
Các chất gây ung thư khác được tìm thấy ở một số nơi làm việc có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi bao gồm:Quặng phóng xạ như uraniCác hóa chất hít vào như arsenic, beryllium, cadmium, silica, vinyl chloride, nickel compounds, chromium compounds, coal products, mustard gas và chloromethyl ethersKhí thải dieselChính phủ và ngành công nghiệp đã thực hiện các bước trong những năm gần đây để giúp bảo vệ người lao động tránh khỏi nhiều phơi nhiễm trong quá trình làm việc. Nhưng những nguy hiểm vẫn còn đó, vì vậy nếu bạn làm việc xung quanh các tác nhân này, hãy cẩn thận để hạn chế tiếp xúc bất cứ khi nào có thể.Dùng một số loại thực phẩm chức năngCác nghiên cứu xem xét vai trò của việc bổ sung vitamin trong việc giảm nguy cơ ung thư phổi đã có kết quả không khả quan. Trên thực tế, 2 nghiên cứu lớn cho thấy những người hút thuốc đã bổ sung thực phẩm chức năng có chứa beta carotene có làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi. Kết quả của những nghiên cứu này cho thấy những người hút thuốc lá nên tránh bổ sung beta carotene.Asen trong nước uốngCác nghiên cứu về những người ở các khu vực Đông Nam Á và Nam Mỹ sử dụng nước có hàm lượng asen cao có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư phổi. Trong hầu hết các nghiên cứu này, mức độ asen trong nước cao hơn nhiều lần so với mức thường thấy ở Hoa Kỳ, ngay cả những khu vực có mức asen cao hơn mức bình thường.
2. Các yếu tố nguy cơ bị ung thư phổi không thể thay đổi
Xạ trị ở vùng ngực
Những người đã xạ trị vào vùng ngực để điều trị các bệnh ung thư khác có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn, đặc biệt nếu họ hút thuốc lá. Ví dụ, những người đã được điều trị bệnh Hodgkin hoặc phụ nữ xạ trị ngực sau phẫu thuật cắt bỏ vú do bệnh ung thư vú. Phụ nữ đã xạ trị vú và sau đó mới phẫu thuật cắt bỏ vú dường như không có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn dự kiến.
Ô nhiễm không khí
Ở các thành phố, ô nhiễm không khí dường như làm tăng nguy cơ ung thư phổi cao hơn một chút. Nguy cơ này ít hơn nhiều so với nguy cơ do hút thuốc lá, nhưng một số nhà nghiên cứu ước tính rằng trên toàn thế giới khoảng 5% số ca tử vong do ung thư phổi có thể là do ô nhiễm không khí ngoài trời.
Tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị ung thư phổi
Nếu bạn đã bị ung thư phổi, bạn có nguy cơ tiếp tục mắc ung thư phổi cao hơn.
Anh chị em và con cái của những người bị ung thư phổi có thể có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn một chút so với mặt bằng dân số nói chung, đặc biệt là nếu người thân được chẩn đoán ung thư phổi khi còn rất trẻ.
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng di truyền dường như đóng vai trò nhất định trong một số gia đình có tiền sử nhiều người mắc ung thư phổi.
