Viêm xoang không nguy hiểm nhưng những triệu chứng như nghẹt mũi, hắt hơi, đau đầu gây rất nhiều khó chịu và ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của người bệnh. Để giúp người bệnh cải thiện tình trạng này, các loại thuốc kháng sinh trị viêm xoang thường được bác sĩ chỉ định.
1. Viêm xoang là bệnh gì?
Viêm xoang là tình trạng nhiễm trùng lớp mô mềm (niêm mạc) lót trong các xoang. Tình trạng viêm thường gây phù nề, thu hẹp không gian lỗ xoang do dịch ứ đọng trong xoang không thoát ra được. Xoang liên hệ trực tiếp với mũi nên bệnh viêm xoang còn gọi là viêm mũi xoang.
Viêm xoang thường hay xảy ra ở những khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa vì đây là thời tiết thuận lợi để phát triển tác nhân gây bệnh, đặc biệt là tại thời điểm giao mùa. Viêm xoang rất dễ tái phát và cần điều trị lâu dài, nếu không sẽ để lại biến chứng mạn tính sau này.
Viêm mũi xoang được chia thành 3 loại chính là:
- Viêm xoang cấp: Bệnh thường kéo dài không quá 4 tuần, xảy ra ở vùng xoang bướm, xoang sàng, xoang trán hoặc viêm đa xoang. Thông thường các triệu chứng sẽ giảm dần rồi khỏi hẳn.
- Viêm xoang bán cấp: Các triệu chứng tương tự như viêm xoang cấp nhưng thường kéo dài từ 4 - 8 tuần.
- Viêm xoang mạn tính: Bệnh nhân được chẩn đoán viêm xoang mạn khi bệnh kéo dài từ 12 tuần trở lên. Khi đã bị viêm xoang mạn, người bệnh rất dễ bị tái phát nhiều lần trong một năm.
2. Các triệu chứng khi bị viêm xoang
Các triệu chứng về hô hấp của viêm xoang thường kéo dài trên 1 tuần. Các triệu chứng đặc trưng của tình trạng này bao gồm:
- Mệt mỏi, chán ăn,
- Sốt nhẹ, sốt cao từng cơn,
- Chảy nước mũi, có màu vàng hoặc xanh
- Ho nhiều vào ban đêm
- Ngạt mũi, mũi điếc, khó thở
- Chóng mặt, đặc biệt khi nghiêng người
- Đau xung quanh vùng mắt từng cơn, đau đầu
- Mất ngủ, ngủ ngáy, đau răng.
3. Nguyên nhân gây viêm xoang
Viêm xoang là bệnh lý nhiễm trùng các xoang, thường xảy ra do những nguyên nhân như:
- Nhiễm các loại vi khuẩn gồm Streptococcus pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Haemophilus influenzae, E.coli, Klebsiella...
- Bệnh đường hô hấp như , viêm mũi dị ứng, viêm đường hô hấp trên, hen phế quản...
- Cấu trúc giải phẫu bất thường ở xương mũi như vách ngăn lệch vẹo, dày, polyp mũi...
- Cơ địa dị ứng, ví dụ như dị ứng thời tiết, dị ứng phấn hoa, lông động vật, thức ăn, ...
- Áp xe răng
- Hít khói thuốc lá thụ động
- Sinh hoạt trong môi trường ô nhiễm, khói bụi, khí thải, hóa chất...
4. Các loại thuốc kháng sinh trị viêm xoang
4.1. Viêm xoang uống kháng sinh nào?
Hiện nay, có rất nhiều phương pháp điều trị giúp cải thiện viêm xoang, trong đó sử dụng thuốc là một biện pháp mang lại hiệu quả cao, đặc biệt là các loại thuốc kháng sinh. Người bệnh cần tìm hiểu kỹ những thông tin liên quan đến thuốc để tránh được những tác dụng phụ không mong muốn.
Các chuyên gia cho biết, chỉ sử dụng thuốc kháng sinh trị viêm xoang trong những trường hợp do vi khuẩn hoặc viêm xoang có nhiễm trùng. Đây là bệnh lý nếu không được điều trị có thể gây nhiều triệu chứng và biến chứng nguy hiểm. Kháng sinh khi được sử dụng sẽ giúp kìm hãm hoặc tiêu diệt những loại vi khuẩn gây bệnh và từ đó giảm triệu chứng bệnh.
4.2. Các loại thuốc kháng sinh trị viêm xoang
Những loại kháng sinh thường được chỉ định khi bị viêm xoang là:
- Kháng sinh nhóm Penicillin: Amoxicillin, Ampicillin
- Kháng sinh nhóm Cephalosporin: Cefuroxime, Cefoxitin, Cefpodoxime, Cefazolin, ,... hoặc các penicillin tổng hợp.
- Kháng sinh Trimethoprim, Sulfamethoxazole
- Kháng sinh nhóm Macrolid: Azithromycin, Clarithromycin
Khi sử dụng thuốc kháng sinh trị viêm xoang, người bệnh cần phải tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ về liều dùng, thời gian sử dụng và tần suất. Bệnh nhân không tự ý mua và sử dụng kháng sinh điều trị tại nhà khi không có chỉ định của bác sĩ vì có thể không đạt hiệu quả mà còn dẫn đến tình trạng kháng thuốc và ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.
Bên cạnh kháng sinh, có nhiều loại thuốc trị viêm xoang khác cũng được sử dụng và mang lại hiệu quả cao như:
Thuốc kháng Histamin
Thuốc kháng Histamin có tác dụng làm giảm nghẹt mũi, sổ mũi, ngứa mũi và hắt hơi. Các nhóm thuốc kháng Histamin thường được dùng là:
- Thuốc dưới dạng xịt mũi như Olopatadine, Azelastine
- Thuốc kháng Histamin dạng uống thế hệ 1, ví dụ Diphenhydramine, Clemastine, Chlorpheniramine
- Thuốc kháng Histamin thế hệ 2, ví dụ Loratadine, Cetirizine, Desloratadine, Levocetirizine, Fexofenadine...
Các thuốc kháng Histamin thế hệ 2 khắc phục được tình trạng buồn ngủ và ít gây khó chịu hơn các thuốc thế hệ trước nên được ưu tiên sử dụng nhiều hơn.
Thuốc chứa corticoid
Những loại thuốc này sẽ giúp giảm các triệu chứng tại chỗ như nghẹt mũi, hắt hơi, ngứa mũi, chảy nước mắt... Nhóm thuốc này thường chứa các thành phần như Beclomethasone, Betamethasone, Fluticasone furoate, Mometasone, Budesonide, Fluticasone.
Các loại thuốc nhóm corticoid sẽ thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng ngay tại vùng mũi xoang dưới dạng xịt mũi. Thời gian thuốc bắt đầu hiệu quả lâu hơn các thuốc làm co mạch mũi và thường mất khoảng 1 tuần để giảm các triệu chứng của viêm xoang.
Tuy nhiên, người bệnh cũng cần phải lưu ý những tác dụng phụ ngoài ý muốn như đau họng, chảy máu cam, nhức đầu, khô mũi, hoặc ho... Khi phát hiện thấy những dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đến ngay bệnh viện để được xử trí kịp thời.
Thuốc thông mũi
Các loại thuốc thông mũi sẽ có tác dụng làm co mạch máu và mô bị sưng trong mũi, từ đó làm giảm áp lực trong xoang mũi và giúp giảm cảm giác nghẹt mũi. Các loại thuốc xịt thông mũi được sử dụng phổ biến là Oxymetazoline hydrochloride, Xylometazoline, Phenylephrine hydrochloride.
Thuốc xịt thông mũi là phương pháp điều trị ngắn hạn, vì vậy, người bệnh không nên sử dụng quá 3 ngày. Nếu vẫn tiếp tục sử dụng, thuốc sẽ bắt đầu hoạt động kém hiệu quả hơn hoặc thậm chí có thể làm cho tình trạng viêm xoang trở nên nặng nề hơn.
Không sử dụng thuốc xịt thông mũi cho bệnh nhân tăng nhãn áp vì có thể làm trầm trọng thêm bệnh lý này.
Thuốc xịt kháng Cholinergic
Thuốc kháng Cholinergic có tác dụng giảm sổ mũi bằng cách ngừng sản xuất chất nhầy cũng như giảm nghẹt mũi hoặc hắt hơi rất tốt. Thành phần chính của thuốc kháng Cholinergic thường dùng là Ipratropium bromide.
Thuốc Ipratropium bromid thường được dùng dưới dạng xịt mũi, tuy nhiên không nên điều trị lâu dài quá 3 tuần và không sử dụng ở người bị bệnh tăng nhãn áp.
Thuốc ức chế tế bào Mast
Thuốc ức chế tế bào Mast được sử dụng phổ biến ở dạng xịt mũi với thành phần chính là Cromolyn Natri. Thuốc có tác dụng nhanh sau 30 phút xịt giúp giảm sổ mũi, ngứa, hắt hơi, giảm nghẹt mũi. Tuy nhiên thuốc có thể gây tác dụng phụ như khó chịu, đau, sưng nề và nóng rát ở mũi.
Thuốc xịt nước muối
Thuốc xịt nước muối thường được dùng với tác dụng giúp giữ ẩm cho đường mũi, giúp ngăn ngừa chảy máu cam vì khô mũi do chính bệnh viêm xoang hoặc do tác dụng phụ của các thuốc trị viêm xoang. Tuy nhiên, người bệnh chỉ cần vệ sinh mũi khoảng 1 - 2 lần một ngày bằng nước muối để đỡ gây khó chịu cũng như giúp giảm nguy cơ tổn thương niêm mạc mũi.
5. Những lưu ý khi sử dụng thuốc kháng sinh trị viêm xoang
Những lưu ý khi sử dụng thuốc kháng sinh trị viêm xoang là:
- Người bệnh bị viêm xoang thể vừa và nhẹ thường bắt đầu với Amoxicillin liều trung bình hoặc liều cao.
- Người bị dị ứng với Amoxicillin có thể chuyển sang nhóm kháng sinh Cephalosporin nếu tình trạng dị ứng nhẹ hoặc chuyển sang nhóm kháng sinh Macrolid nếu tình trạng dị ứng nghiêm trọng.
- Thuốc Ceftriaxone đường tiêm nên sử dụng cho những bệnh nhân có triệu chứng nôn và không thể dùng các kháng sinh đường uống.
- Thời gian điều trị viêm xoang tối ưu thường từ 10 - 21 ngày hoặc cho đến 7 ngày sau khi các triệu chứng biến mất.
- Khi sử dụng kháng sinh để điều trị viêm xoang, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón,...
Khi bị viêm xoang, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định sử dụng các loại kháng sinh để điều trị, có thể đơn độc hoặc phối hợp với các nhóm thuốc khác để giảm triệu chứng. Người bệnh cần lưu ý, chỉ dùng thuốc khi có chỉ định và cần tuân thủ đúng theo liều lượng và thời gian quy định. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng cần chú ý những tác dụng phụ không mong muốn để đến thăm khám và xử trí kịp thời.
