Ngộ độc sắt xảy ra khi một người uống một số lượng lớn thuốc hoặc vitamin chứa sắt. Ngộ độc sắt nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe và có thể dẫn đến tử vong.
1. Ngộ độc sắt là gì?
Ngộ độc sắt đã từng là nguyên nhân gây tử vong do dùng thuốc quá liều ở trẻ em dưới 6 tuổi ở Hoa Kỳ. Tỷ lệ này hiện đang giảm. Tuy nhiên, nó vẫn là một nguy cơ sức khỏe tiềm tàng nghiêm trọng cho trẻ em.
Vấn đề là trẻ không bị thừa sắt trong chế độ ăn uống. Thay vào đó, thủ phạm gây ra ngộ độc sắt có xu hướng là các chất bổ sung sắt hoặc vitamin tổng hợp trông giống như kẹo. Chúng trông rất hấp dẫn với trẻ nhỏ.
Tiêu thụ một lượng sắt vừa đủ rất quan trọng đối với chức năng của não, cơ bắp và hồng cầu. Nhưng với lượng sắt dư thừa, chúng có thể bắt đầu gây kích ứng niêm mạc đường tiêu hóa. Từ đó, một số biến chứng nghiêm trọng có thể sẽ xảy ra.
Lượng sắt sẽ gây ngộ độc phụ thuộc vào kích thước của trẻ. Một đứa trẻ 8 tuổi có thể không có triệu chứng nào từ một lượng có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng ở trẻ 3 tuổi.
2. Dấu hiệu ngộ độc sắt
Dấu hiệu ban đầu của ngộ độc sắt thường là buồn nôn và đau bụng. Nôn ra máu cũng có thể xảy ra. Ngộ độc sắt cũng có thể dẫn đến tiêu chảy và mất nước. Đôi khi, quá nhiều chất sắt khiến phân bị chuyển sang màu đen và có máu. Những triệu chứng này thường phát triển trong vòng sáu giờ. Sau đó, các triệu chứng có thể được cải thiện trong một ngày hoặc lâu hơn.
Sau những triệu chứng ban đầu, các biến chứng nghiêm trọng khác có thể phát triển trong vòng 48 giờ sau khi dùng sắt quá liều, chẳng hạn như:
- Chóng mặt
- Huyết áp thấp và mạch nhanh hay yếu
- Đau đầu
- Sốt
- Khó thở và chất lỏng trong phổi
- Da có màu xám hoặc hơi xanh
- Vàng da (vàng da do tổn thương gan)
- Co giật
3. Điều trị ngộ độc sắt
Nếu bạn nghi ngờ trẻ bị ngộ độc sắt hoặc bị bất kỳ loại ngộ độc nào từ thuốc hoặc chất bổ sung do uống quá liều, hãy gọi 911. Vì đây có thể là một trường hợp khẩn cấp đe dọa đến tính mạng. Khi bạn gọi 911, hãy cố gắng có sẵn các thông tin như:
Độ tuổi của trẻ, cân nặng và các triệu chứng, cũng như các tình trạng sức khỏe khác. Tên của sản phẩm sắt, bao gồm các thành phần và tác dụng, số lượng và thời gian mà trẻ đã uống sắt. Điều trị ngộ độc sắt thường liên quan đến một thủ tục gọi là rửa toàn bộ ruột. Với cách đưa một ống qua mũi và xuống dạ dày để đẩy sắt dư thừa ra khỏi cơ thể.
Trong trường hợp rất nghiêm trọng, chelation có thể là cần thiết. Đây là một thủ tục trong đó một hóa chất giúp liên kết sắt và các kim loại khác trong cơ thể được cung cấp thông qua đường truyền tĩnh mạch (IV). Sắt sau đó có thể được đưa ra khỏi cơ thể qua nước tiểu.
Các phương pháp điều trị khác bao gồm bù nước, đặc biệt là nếu đã mất rất nhiều nước do nôn mửa và tiêu chảy. Nếu khó thở, có thể cần một ống thở và máy thông khí để hô hấp trở lại bình thường.
Nếu trẻ được chẩn đoán bị ngộ độc sắt, trước tiên bác sĩ sẽ đảm bảo trẻ được thở bình thường. Sau đó, trẻ có thể sẽ được làm sạch ruột bằng cách uống một chất lỏng đặc biệt. Nhiễm độc nặng sẽ cần điều trị thải sắt IV (tiêm tĩnh mạch). Bệnh nhân nhận được một loạt IV chứa deferoxamine mesylate (Desferal), một hóa chất liên kết với sắt trong máu và sau đó được bài tiết qua nước tiểu. Thay đổi màu nước tiểu thành màu đỏ cam và huyết áp thấp là tác dụng phụ phổ biến khi điều trị bằng deferoxamine. Thông thường trẻ em cần không quá 24 giờ trị liệu.
Rửa dạ dày, hoặc bơm dạ dày, có thể được xem xét cân nhắc áp dụng. Nhưng nhìn chung, nó chỉ hữu ích nếu được thực hiện trong vòng 1 giờ sau khi uống phải thuốc sắt. Đặt ống có thể gây ra các biến chứng và nhiều viên thuốc có thể không vừa với các cổng của ống rửa nếu chúng không bị tan rã. Nếu bác sĩ nghi ngờ trẻ đã nuốt các loại thuốc khác, chúng có thể được cho uống than hoạt tính. Than hoạt tính không liên kết với sắt, nhưng nó có thể hữu ích trong việc hấp thụ các loại thuốc khác.
4. Nguyên nhân gây ngộ độc sắt
Bổ sung chế độ sắt cao hơn 35 miligam mỗi kg trọng lượng cơ thể (mg / kg) dẫn đến cái chết của 43 trẻ em Mỹ từ năm 1983 đến 2000. Ở người lớn khỏe mạnh, các triệu chứng có thể bắt đầu bằng nếu một người uống ít nhất 20 mg / kg sắt nguyên tố cùng một lúc. Ngộ độc sắt rất nghiêm trọng xảy ra ở mức tiêu thụ khoảng 60 mg/kg và cao hơn.
Sắt nguyên tố là lượng sắt thực sự trong một chất bổ sung. Một chất bổ sung sẽ chứa các thành phần khác, vì vậy, điều quan trọng là phải đọc nhãn để biết chính xác có bao nhiêu sắt nguyên tố trong mỗi viên thuốc.
Hầu hết các nguyên nhân gây ngộ độc sắt xảy ra khi một người uống quá nhiều chất bổ sung sắt hoặc vitamin. Phụ nữ mang thai thường dùng chất bổ sung sắt trong thai kỳ. Nếu trẻ có thể tiếp cận với những loại thuốc này sẽ mang lại nguy cơ ngộ độc sắt rât cao cho trẻ. Nhưng thuốc bổ sung sắt hoặc vitamin tổng hợp bất kỳ đều có thể gây nguy hiểm cho trẻ em. Nếu bạn bổ sung sắt theo chỉ dẫn của bác sĩ, hãy tuân thủ lời khuyên của bác sĩ. Nếu có trẻ em trong nhà hãy giữ chất bổ sung sắt tránh xa tầm tay của trẻ.
5. Khi nào cần chăm sóc y tế
Nếu bạn nghi ngờ trẻ đã vô tình nuốt phải viên sắt, hãy gọi bác sĩ hoặc cơ sở y tế ngay lập tức. Đừng cố gây nôn, bằng tay hoặc bằng xi-rô ipecac. Điều này sẽ khiến việc đánh giá trẻ có thực sự độc sắt hay không trở nên khó khăn hơn.
Hãy liên hệ với cơ sở y tế gần nhất nếu bạn nghi ngờ trẻ đã nuốt phải vitamin có chứa sắt, ngay cả khi không có triệu chứng. Nếu có thể, hãy nói với bác sĩ loại bổ sung sắt và số lượng viên mà trẻ uống.
Chẩn đoán ngộ độc sắt thường được thực hiện bằng cách quan sát trẻ. Trẻ sẽ được thực hiện một cuộc kiểm tra thể chất bình thường và theo dõi nếu không có triệu chứng nào trong 6 giờ thì cho thấy trẻ đã trải qua một chút ngộ độc hoặc không ăn bất kỳ chất có chứa sắt. Bác sĩ có thể lấy máu của trẻ để xác định sắt, số lượng tế bào máu và sinh hóa máu
Bác sĩ cũng có thể yêu cầu chụp X-quang bụng trẻ để xác nhận xem có sắt trong đường tiêu hóa hay không, mặc dù đôi khi thuốc có thể ở đó và không nhìn thấy.
Các xét nghiệm hình ảnh thường không đủ độ nhạy để phát hiện ra ngộ độc. Một số xét nghiệm cũng quá chậm để để chẩn đoán và xử trí ngộ độc sắt.
Phục hồi hoàn toàn sau khi ngộ độc sắt là hoàn toàn có khả năng đối với trẻ em và người lớn nếu được can thiệp sớm, trước khi có các biểu hiện của ngộ độc. Những người có triệu chứng có thể bị bệnh và cần điều trị tích cực hơn.
6. Biến chứng của ngộ độc sắt
Suy gan có thể phát triển trong vòng vài ngày nếu ngộ độc sắt không được điều trị. Các vấn đề về chảy máu hoặc cục máu đông cũng có thể phát triển trong thời gian này. Nếu không bị suy gan và ngộ độc sắt không được điều trị hiệu quả, sẹo dạ dày và ruột có thể xảy ra. Điều này có thể gây ra vấn đề tiêu hóa lớn. Sẹo gan vĩnh viễn, được gọi là xơ gan, cũng có thể theo sau ngộ độc sắt. Các nguyên nhân gây tử vong phổ biến nhất do ngộ độc sắt là suy gan và sốc hệ thống tuần hoàn.
Nếu được điều trị kịp thời, ngộ độc sắt sẽ ít gây ra những tác hại vĩnh viễn. Nếu điều trị được thực hiện bắt đầu ngay sau khi quá liều xảy ra, các triệu chứng và các biến chứng khác có thể hết trong vòng 48 giờ.
Nhưng vì nguy cơ suy gan và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác là rất lớn, điều quan trọng là bất kỳ ai, trẻ em hay người lớn, những người có thể đã tiêu thụ quá nhiều chất sắt đều được theo dõi. Xét nghiệm máu và nước tiểu có thể nhanh chóng kiểm tra nồng độ sắt trong cơ thể.
Bài viết tham khảo nguồn: webmd.com, healthline.com
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
