Viêm dạ dày HP, gây ra bởi vi khuẩn HP (Helicobacter pylori), là một bệnh khá phổ biến. Mặt khác, sự hiện diện của HP cũng tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Do đó, việc phát hiện và tiến hành điều trị bằng kháng sinh theo phác đồ và tuân thủ đúng thời gian là cực kỳ quan trọng.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Những vấn đề liên quan đến điều trị diệt vi khuẩn HP
Vi khuẩn Helicobacter pylori (được viết tắt là HP) là loại vi khuẩn chủ yếu cư trú trong dạ dày. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày tá tràng và tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư dạ dày.
Vi khuẩn HP thường đề kháng với các loại kháng sinh, do đó việc điều trị thường yêu cầu sự kết hợp của ít nhất hai loại kháng sinh và phải được theo dõi bằng các phương pháp xét nghiệm cận lâm sàng để đảm bảo việc diệt trừ vi khuẩn HP.
Người bệnh cần phải đi khám để kiểm tra xem hệ tiêu hóa của họ có bị nhiễm vi khuẩn HP hay không. Đặc biệt là khi có các dấu hiệu của viêm loét dạ dày tá tràng hoặc trong trường hợp gia đình có người mắc các bệnh về ung thư dạ dày hoặc viêm loét dạ dày tá tràng.
Bên cạnh đó, việc sử dụng kháng sinh để điều trị vi khuẩn HP phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, tránh tình trạng tự ý sử dụng khi chưa được chẩn đoán dương tính với vi khuẩn HP để tránh tình trạng kháng sinh của vi khuẩn. Ngoài ra, trong quá trình điều trị viêm dạ dày HP, người bệnh cần kiêng cữ hoàn toàn việc sử dụng rượu và thuốc lá.
2. Các triệu chứng của bệnh viêm dạ dày HP
Các triệu chứng của viêm dạ dày HP do vi khuẩn Helicobacter pylori bao gồm:
- Cảm giác đau và nóng rát ở vùng bụng trên, hay còn gọi là vùng thượng vị. Cơn đau trở nên nghiêm trọng và rõ ràng hơn khi dạ dày rỗng.
- Thường xuyên cảm thấy buồn nôn hoặc bị nôn mửa.
- Cảm giác ợ hơi.
- Chán ăn
- Chướng bụng.
- Giảm cân đột ngột mà không có nguyên nhân rõ ràng.
- Phân đen khi đi ngoài do có thể lẫn máu từ niêm mạc dạ dày.
Các triệu chứng nghiêm trọng cần đặc biệt lưu ý và khám sớm bao gồm khó thở, nôn ra máu, mệt mỏi không rõ nguyên nhân, chóng mặt thường xuyên do đau nghiêm trọng hoặc mất máu quá nhiều, da trở nên nhợt nhạt do thiếu máu, đau bụng thường xuyên, cơn đau âm ỉ và dữ dội.
3. Chẩn đoán viêm dạ dày do HP
Các phương pháp trong lĩnh vực Y học dùng để phát hiện vi khuẩn HP bao gồm hai loại chính: phương pháp xâm lấn và phương pháp không xâm lấn.
Phương pháp xâm lấn bao gồm thực hiện nội soi dạ dày tá tràng để đánh giá tình trạng viêm loét ở đó. Đồng thời, bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu mô sinh thiết để thực hiện các kiểm tra như test urease nhanh, sinh thiết mô hoặc nuôi cấy vi khuẩn.
Phương pháp không xâm lấn cho phép người bệnh biết liệu họ có nhiễm vi khuẩn HP hay không mà không cần phải thực hiện nội soi dạ dày tá tràng. Các phương pháp này bao gồm:
- Test hơi thở: Sử dụng trước và sau quá trình điều trị để xác định sự hiện diện của vi khuẩn HP và đánh giá kết quả điều trị viêm dạ dày HP.
- Xét nghiệm tìm vi khuẩn HP trong phân: Cho phép phát hiện vi khuẩn HP trước và sau điều trị.
- Xét nghiệm tìm kháng thể kháng HP trong máu (ít được sử dụng).
4. Phương pháp điều trị viêm dạ dày HP dương tính
Theo hội khoa học Tiêu Hóa Việt Nam, điều trị diệt vi khuẩn HP được chỉ định trong các trường hợp sau đây:
- Tất cả các trường hợp có loét dạ dày tá tràng có HP dương tính.
- Viêm dạ dày HP dương tính.
- Gia đình có người bị ung thư dạ dày, loét dạ dày tá tràng.
- Viêm teo dạ dày mạn tính.
- Sau phẫu thuật ung thư dạ dày.
- Điều trị dài ngày bằng thuốc chống viêm không steroid (NSAID).
- Thiếu máu và sắt không rõ nguyên nhân, xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn.
Dưới đây là phác đồ điều trị viêm dạ dày với HP dương tính với mục tiêu là diệt ít nhất 80 - 95% vi khuẩn HP, sử dụng PPI - một loại thuốc ức chế bơm proton giúp giảm tiết axit dịch vị:
Phác đồ 3 thuốc chuẩn ban đầu: Sử dụng từ 10 đến 14 ngày, bao gồm:
- PPI (Proton Pump Inhibitor - ức chế bơm proton): Omeprazol 01 viên, 2 lần/ngày.
- Amoxicillin 1g/lần, 2 lần/ngày.
- Clarithromycin 500mg/lần, 2 lần/ngày.
Hoặc:
- PPI: 2 lần/ngày.
- Amoxicillin 1g/lần, 2 lần/ngày.
- Metronidazole 500mg/lần, 2 lần/ngày.
Phác đồ 4 thuốc: Áp dụng khi phác đồ 3 thuốc chuẩn thất bại hoặc trước đó đã dùng kháng sinh nhóm macrolid (clarithromycin), thời gian sử dụng từ 10-14 ngày:
- PPI ngày 2 lần.
- Tinidazole hoặc Metronidazole 500mg/lần, 2 lần/ngày.
- Bismuth 120mg/4 viên/ngày, chia 2 lần.
Hoặc:
- PPI: 2 lần/ngày.
- Amoxicillin 1g/lần, 2 lần/ngày.
- Clarithromycin 500mg/lần, 2 lần/ngày.
- Metronidazole 500mg/lần, 2 lần/ngày.
Phác đồ điều trị HP nối tiếp:
- 5 ngày đầu: PPI + Amoxicillin.
- 5 ngày tiếp theo: PPI + Clarithromycin + Tinidazole.
Phác đồ cứu vãn: Áp dụng khi điều trị thất bại với các phác đồ trên.
- PPI-levofloxacin-amoxicillin
- PPI-rifabutin-levofloxacin
- PPI-rifabutin-amoxicillin
- PPI-bismuth-tetracycline-amoxicillin
- PPI-furazolidone-amoxicillin
- PPI-bismuth-doxycycline-amoxicillin
- PPI-amoxicillin (liều cao 1gx 3 lần/ngày)
- PPI-bismuth-tetracycline-furazolidone
Quá trình điều trị viêm dạ dày HP không đơn giản, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Sau mỗi đợt điều trị, người bệnh cần đánh giá xem liệu đã diệt HP thành công hay chưa.
Ngoài ra, bệnh viêm dạ dày HP dương tính cần được điều trị kịp thời để tránh nguy cơ bệnh trở thành loét dạ dày. Người bệnh không nên tự ý dùng kháng sinh mà cần được kiểm tra HP trước khi tiến hành điều trị.
5. Viêm dạ dày do HP có lây không?
Viêm dạ dày HP có thể lây từ người bệnh sang người khỏe mạnh qua nhiều con đường khác nhau.
Dưới đây là một số cách mà vi khuẩn HP có thể lây qua đường miệng – miệng, truyền từ người này sang người khác:
- Khi cùng ăn uống chung một món ăn, sử dụng các dụng cụ như dao, đũa, bát, dĩa với người nhiễm HP.
- Sử dụng chung các vật dụng cá nhân như cốc nước, bàn chải đánh răng và các dụng cụ khác.
- Trẻ nhỏ cũng có thể bị lây nhiễm vi khuẩn HP nếu người lớn đang bị bệnh thực hiện hành động mớm thức ăn hoặc hôn lên môi của trẻ.
Các con đường lây bệnh khác bao gồm ăn thực phẩm chưa chín kỹ, tiếp xúc trực tiếp với phân của người bệnh (ví dụ trong một số trường hợp phân được thải ra môi trường nước) và khi tiếp xúc với dụng cụ y tế chưa được khử trùng sau khi sử dụng với người bệnh.
6. Phòng ngừa viêm dạ dày do HP bằng cách nào?
Để đề phòng viêm dạ dày HP, mọi người có có thể thực hiện một số biện pháp như sau:
- Luôn duy trì thói quen rửa tay thường xuyên, đặc biệt là khi nấu ăn, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Ưu tiên chọn các loại thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng từ những cửa hàng uy tín để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Tránh ăn những thực phẩm đã ôi thiu và hạn chế tiếp xúc với các quán vỉa hè không đảm bảo vệ sinh.
- Luôn đảm bảo thực phẩm được chế biến chín, nước uống được đun sôi trước khi sử dụng.
- Đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể bao gồm các loại vitamin và khoáng chất cũng như uống đủ nước hàng ngày.
- Thường xuyên tập luyện để cải thiện sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể loại bỏ độc tố hiệu quả. Từ đó giúp phòng tránh nhiều loại bệnh tật.
- Duy trì tinh thần lạc quan và thoải mái.
- Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ về hệ tiêu hóa.
- Nếu trong gia đình có người mắc bệnh viêm dạ dày do khuẩn HP, người bệnh cần áp dụng biện pháp phòng ngừa lây nhiễm một cách hiệu quả.
- Với những thông tin trên, hi vọng mọi người có thể hiểu rõ về bệnh viêm dạ dày HP, đồng thời có cách phòng ngừa bệnh hiệu quả, chăm sóc tốt sức khoẻ của bản thân và gia đình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
