Những gì ăn vào luôn có thể có tác động đáng kể đến sự cân bằng và chức năng của hệ thần kinh thực vật. Theo đó, những bệnh nhân đã được chẩn đoán và đang điều trị cần biết bị rối loạn thần kinh thực vật nên ăn gì hay rối loạn thần kinh thực vật nên kiêng gì để quá trình phục hồi bệnh diễn ra thuận lợi hơn. Khi lựa chọn các loại thực phẩm đúng, hệ thần kinh thực vật sẽ làm dịu bớt các rối loạn và các cơ quan trong cơ thể hoạt động hài hòa hơn.
1. Mối quan hệ giữa thức ăn và tình trạng rối loạn thần kinh thực vật
Cơ thể con người chứa một số hệ thống hoạt động như một cơ chế “kiểm tra và cân bằng” để giữ cho mọi hoạt động sống luôn trong trạng thái khỏe mạnh nhất, có thể trước những tác nhân gây căng thẳng gặp phải. Không cơ quan nào phải chịu những tác động này phổ biến hơn là ở hệ thần kinh thực vật.
Hệ thần kinh trong cơ thể có hai phần chính: hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ngoại biên. Trong khi hệ thần kinh trung ương đại diện cho phần lớn nhất của hệ thần kinh và bao gồm não và tủy sống, hệ thần kinh ngoại biên bao gồm tất cả các cấu trúc thần kinh còn lại, phân bố rộng khắp cơ thể.
Một phần của hệ thần kinh ngoại biên được gọi là hệ thống thần kinh thực vật, hoạt động như một hệ thống kiểm soát, duy trì sự cân bằng trong cơ thể, độc lập khỏi ý muốn của não bộ. Hệ thống thần kinh thực vật được chia thành hai phần: hệ thần kinh giao cảm và hệ thần kinh phó giao cảm. Khi sự mất cân bằng xảy ra giữa hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm xảy ra, tức hệ thần kinh thực vật bị rối loạn, sức khỏe của con người sẽ bị ảnh hưởng.
Có một số cách để khôi phục sự cân bằng giữa hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm, qua đó tái ổn định những rối loạn thần kinh thực vật là điều chỉnh chế độ ăn uống, tập thể dục và lối sống. Trong đó, chế độ ăn uống đóng vai trò vô cùng quan trọng. Điều này là do các thành phần trong thực phẩm có thể tác động đến quá trình sản xuất và chuyển hóa những hóa chất thần kinh trung gian, qua đó có thể làm dịu hệ thống thần kinh thực vật khi hoạt động quá mức, góp phần ổn định các rối loạn thần kinh thực vật.
2. Rối loạn thần kinh thực vật nên ăn gì?
2.1.Tiếp nhận đủ protein
Protein cần thiết để cung cấp các axit amin quan trọng cần thiết để làm dịu hệ thần kinh thực vật. Ăn nhiều trứng, các loại hạt thô, quả hạch, cá (đặc biệt là cá béo biển sâu bao gồm cá cơm, cá trích, cá thu, cá hồi và cá mòi) và thịt động vật ăn cỏ (gà, bò).
2.2.Tiêu thụ chất béo lành mạnh
Tránh các sản phẩm chứa chất béo bão hòa. Ưu tiên chất béo chuyển hóa và bổ sung nhiều axit béo omega-3 và một số omega-6. Các nguồn lipid tuyệt vời là cá béo biển sâu, lòng đỏ trứng, quả óc chó, hạt lanh, bơ và dầu cá bổ sung.
2.3.Bổ sung vitamin B
Vitamin nhóm B tham gia vào hàng trăm phản ứng hóa học trong cơ thể liên quan đến sự cân bằng và kiểm soát hệ thần kinh. Nguồn thực phẩm tốt chứa vitamin B là các loại thịt động vật, trứng, sữa, các họ ngũ cốc, bao gồm cả men dinh dưỡng (1-3 muỗng cà phê / ngày).
2.4. Cung cấp rau xanh
Các loại rau củ chứa nhiều chất dinh dưỡng - bao gồm vitamin A, B, vitamin C, canxi, magiê, sắt và các khoáng chất vi lượng - mà cơ thể cần để làm dịu hệ thần kinh thực vật hoạt động quá mức. Ăn nhiều cà rốt, củ cải đường, khoai lang và khoai tây để giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Súp và món hầm rau củ là những lựa chọn tuyệt vời để cung cấp đa dạng chất xơ.
2.5. Trải nghiệm với capsaicin
Một bài báo trên "Tạp chí Khoa học Dinh dưỡng và Vitaminology (Tokyo)" vào tháng 12 năm 2000 đã kiểm tra tác động của capsaicin, thành phần sinh nhiệt và tạo vị cay của ớt đỏ, trên hệ thống thần kinh thực vật. Kết quả vô cùng bất ngờ là những người ăn bữa ăn chứa capsaicin sẽ có phản ứng giao cảm thấp hơn đáng kể so với những người không ăn.
Bên cạnh các gợi ý cho việc lựa chọn rối loạn thần kinh thực vật nên ăn gì nêu trên, việc chế biến món ăn như thế nào cũng là một điều cần quan tâm. Theo đó, người bệnh rối loạn thần kinh thực vật thường không tiêu hóa tốt thức ăn. Do đó, nên ưu tiên xây dựng thực đơn thành các bữa nhỏ với các món mềm, mịn như canh, súp, hầm; đối với các món khô, cứng, nên khuyến khích người bệnh nhai từng ngụm thức ăn cho đến khi nhuyễn nhừ, ít nhất 30 lần trước khi nuốt. Ngoài ra, cung cấp đủ nước cho cơ thể cũng là một điều cần lưu ý, nhất là khi thời tiết nắng nóng hay thường xuyên hoạt động, làm việc ngoài trời, vì mất nước luôn khiến cơ thể gặp căng thẳng và tình trạng rối loạn thần kinh thực vật thêm trầm trọng hơn.
3. Rối loạn thần kinh thực vật nên kiêng gì?
3.1. Caffeine
Caffeine thường tiêu thụ từ cà phê, có thể làm tăng áp lực hoạt động cho hệ thống thần kinh thực vật như làm tăng huyết áp, tăng nhịp tim, kích thích sự tỉnh táo. Do đó, những người rối loạn thần kinh thực vật, vốn đã có hệ thống thần kinh thực vật làm việc quá mức, cần tránh caffeine để tránh bị kích thích nhiều hơn. Thay vào đó, có thể lựa chọn các thức uống khác như trà thảo mộc, nước ép trái cây hoặc chỉ là nước lọc.
3.2.Rượu bia
Chất cồn trong rượu bia có thể làm tăng hoạt động hệ thống thần kinh thực vật. Một nghiên cứu trên "Tạp chí Y học New England" vào tháng 6 năm 1995 đã đo lường các phản ứng hệ thống thần kinh thực vật ở những đối tượng thử nghiệm khỏe mạnh được uống rượu. Kết quả cho thấy những người tham gia nghiên cứu phản ứng với rượu có một số dấu hiệu tăng hoạt hóa hệ thống thần kinh thực vật bao gồm tăng huyết áp và nhịp tim. Chính vì vậy, trong các buổi tiệc vui vẻ, bệnh nhân rối loạn thần kinh thực vật hãy thử uống nước trái cây hoặc nước có ga thay vì dùng bia rượu.
Tóm lại, dinh dưỡng là yếu tố chi phối chính đối với sức khỏe con người, bao gồm cả hoạt động của hệ thống thần kinh thực vật. Do đó, khi người bệnh lo lắng về chế độ ăn uống của mình, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe để có những lựa chọn phù hợp về vấn đề bị rối loạn thần kinh thực vật nên ăn gì hay rối loạn thần kinh thực vật nên kiêng gì. Tuy nhiên, những hiểu biết về các thực phẩm nêu trên có thể góp phần ổn định rối loạn thần kinh thực vật hiệu quả, làm chậm nhịp tim và nhịp thở, giảm huyết áp và thúc đẩy tiêu hóa tốt hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
