Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

Bài viết được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Ngọc Phú - Bác sĩ Hồi sức tích cực - Khoa Hồi sức tích cực - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một bệnh viêm phổi mãn tính được gây ra luồng khí bị tắc nghẽn từ phổi. Các triệu chứng bao gồm khó thở, ho, tiết chất nhầy và thở khò khè. Những bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường có nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư phổi và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.

1. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một bệnh viêm phổi mãn tính được gây ra luồng khí bị tắc nghẽn từ phổi. Các triệu chứng bao gồm khó thở, ho, tiết chất nhầy (đờm) và thở khò khè. Nguyên nhân gây bệnh là do tiếp xúc lâu dài với các chất khí hoặc hạt vật chất kích thích, thường là từ khói thuốc lá. Những người bị COPD có nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư phổi và một loạt các tình trạng khác.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính bao gồm:

• Khí phế thũng: Tổn thương túi khí trong phổi
• Viêm phế quản mãn tính: Đặc trưng bởi sự tăng tiết nhiều đờm nhầy trong phế quản và có biểu hiện ho khạc đờm tối thiểu 3 tháng liên tục trong năm, kéo dài 2 năm liên tiếp.

COPD là một tình trạng phổ biến chủ yếu ảnh hưởng đến người trung niên hoặc người cao tuổi hút thuốc. Tuy nhiên, có khá nhiều người không nhận ra mình bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Các vấn đề về hô hấp có xu hướng trở nên tồi tệ dần theo thời gian và có thể hạn chế các hoạt động bình thường, mặc dù điều trị có thể giúp kiểm soát tình trạng này.

2. Nguyên nhân của COPD là gì?

COPD xảy ra khi phổi bị viêm, tổn thương và hẹp đường dẫn khí. Nguyên nhân chính là do hút thuốc, mặc dù tình trạng này đôi khi có thể xảy ra ở những người chưa bao giờ hút thuốc, ví dụ như những bệnh nhân mắc bệnh giãn phế quản, hen, di chứng lao phổi...)

Thực tế, việc hút thuốc lá càng nhiều và thời gian càng dài thì khả năng mắc bệnh phổi tắc nghẽn càng cao. Một số trường hợp COPD là do tiếp xúc lâu dài với khói hoặc bụi có hại. Những người khác là kết quả của một vấn đề di truyền hiếm gặp, có nghĩa là phổi dễ bị tổn thương hơn.

3. Triệu chứng của COPD

Các triệu chứng chính của COPD là:

• Tăng khó thở, đặc biệt là khi người bệnh hoạt động
• Ho khan dai dẳng có đờm - một số người có thể coi đây chỉ là "ho của người hút thuốc"
• Nhiễm trùng ngực thường xuyên
• Khò khè liên tục

Nếu không điều trị, các triệu chứng của bệnh thường tiến triển nặng hơn. Cũng có thể có những giai đoạn khi chúng trở nên tồi tệ hơn, được gọi là đợt cấp hoặc đợt bùng phát.

4. Khi nào người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cần tư vấn bác sĩ?

Người bệnh nên gặp hoặc gọi điện cho bác sĩ chuyên khoa nếu có các triệu chứng COPD dai dẳng, đặc biệt nếu người bệnh trên 35 tuổi và hút thuốc hoặc đã từng hút thuốc trong thời gian dài với số lượng lớn. Người bệnh không nên bỏ qua các triệu chứng. Nếu chúng do COPD gây ra thì cần điều trị càng sớm càng tốt, trước khi phổi bị tổn thương đáng kể.

Khi thăm khám các bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về các triệu chứng và hiện tại có hút thuốc hoặc đã có tiền sử hút thuốc không? Họ có thể chỉ định cho người bệnh đo chức năng hô hấp, chụp X quang ngực để giúp chẩn đoán COPD và loại trừ các tình trạng phổi khác, chẳng hạn như hen suyễn.

5. Điều trị COPD như thế nào?

Tổn thương phổi do COPD gây ra là vĩnh viễn, nhưng điều trị có thể giúp làm chậm tiến triển của tình trạng này. Phương pháp điều trị bao gồm:

• Ngừng hút thuốc: Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra bệnh COPD, nên ngừng hút thuốc chính là điều quan trọng nhất người bệnh cần thực hiện để điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.
• Ống hít và thuốc: Giúp thở dễ dàng hơn. Có rất nhiều thuốc giúp cải thiện tình trạng hô hấp. Các thuốc giãn phế quản và corticoid sẽ được các bác sĩ lựa chọn và kê đơn cho người bệnh.
• Kháng sinh: Sử dụng kháng sinh khi người bệnh có các dấu hiệu của nhiễm khuẩn ở phế quản phổi.
• Các thuốc hỗ trợ: Long đờm, dinh dưỡng, điều trị các bệnh đồng mắc giúp người bệnh nhanh cải thiện triệu chứng hơn.
• Thở oxy, thở máy: Người bệnh sẽ được thở oxy hoặc thở máy hỗ trợ khi tình trạng bệnh trở nên trầm trọng.
• Phục hồi chức năng phổi: Một chương trình chuyên biệt về tập thể dục, tập thở, tập ho hiệu quả, vỗ rung và giáo dục sức khoẻ.

Phẫu thuật hoặc ghép phổi: Mặc dù đây chỉ là một lựa chọn cho một số rất ít người. Các trường hợp bóng khí lớn, biến chứng tràn khí màng phổi.

6. Tiến triển và tiên lượng của COPD ra sao?

Tiến triển của COPD thay đổi khác nhau ở mỗi người. Một số ở tình trạng không thể chữa khỏi hoặc cải thiện triệu chứng, nhưng đối với nhiều người, việc điều trị có thể giúp kiểm soát bệnh để không hạn chế nghiêm trọng các hoạt động hàng ngày.

Nhưng ở một số người, COPD có thể tiếp tục trở nên tồi tệ hơn mặc dù được điều trị, và cuối cùng nó sẽ tác động đáng kể đến chất lượng cuộc sống, cũng như nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

7. Ngăn ngừa và quản lý COPD như thế nào?

COPD phần lớn là một bệnh có thể phòng ngừa được. Người bệnh có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc COPD nếu tránh hút thuốc (thuốc lá, thuốc lào). Vì thế nếu bạn đang hút thuốc thì nên dừng lại để có thể ngăn ngừa tổn thương thêm cho phổi trước khi nó bắt đầu gây ra các triệu chứng trầm trọng.

Quản lý COPD: Người bệnh sẽ được theo dõi định kỳ hàng tháng tại các phòng quản lý Hen, COPD. Tại đây các bác sĩ sẽ kiểm tra chức năng hô hấp, tư vấn và cấp thuốc điều trị dự phòng cho người bệnh.

Ngoài ra, việc tiêm ngừa vắc-xin Cúm hàng năm và vắc-xin phế cầu giúp bạn giảm nguy mắc các đợt bùng phát COPD hiệu quả.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, phòng ngừa và điều trị nhiều bệnh lý hô hấp, trong đó có bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Việc thực hiện thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh đều được các bác sĩ có chuyên môn và được đào tạo bài bản cùng với trang thiết bị y tế hiện đại sẽ đem lại kết quả điều trị tối ưu cho người bệnh.

Để nâng cao chất lượng dịch vụ cũng như phục vụ yêu cầu chăm sóc sức khỏe toàn diện, hiện nay Vinmec còn triển khai các dịch vụ y tế tiện ích đi kèm như gói tầm soát ung thư phổi, đặc biệt hữu ích với những người bệnh thường xuyên hút và tiếp xúc với thuốc lá hoặc có tiền sử mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cùng nhiều bệnh hô hấp khác.

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính