Một số dấu hiệu đường ruột yếu mà mọi người cần quan tâm có thể kể đến như chướng bụng, rối loạn giấc ngủ, kích ứng da….Khi xuất hiện các dấu hiệu này, mọi người cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời bởi hệ thống miễn dịch, tâm trạng, sức khỏe tinh thần, bệnh tự miễn và rối loạn nội tiết đều có mối liên hệ mật thiết với đường ruột khỏe mạnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Hệ vi sinh vật đường ruột
Ruột là nơi sinh sống của một cộng đồng vi sinh vật khổng lồ, được gọi là hệ vi sinh vật đường ruột. Trong đường tiêu hóa của con người có hàng trăm loài vi khuẩn khác nhau với số lượng lên từ 300 đến 500 loài. Mặc dù có một số vi sinh vật gây hại cho sức khỏe nhưng cũng có vô số vi sinh vật vô cùng có lợi, thậm chí đóng vai trò thiết yếu cho cơ thể khỏe mạnh.
Theo Tiến sĩ EM Quigley, một số loại vi khuẩn có lợi trong đường ruột giúp tăng cường hệ miễn dịch nhằm cải thiện các triệu chứng trầm cảm, chống béo phì và mang lại vô số lợi ích khác cho cơ thể.
2. Dấu hiệu đường ruột yếu
Một số yếu tố trong cuộc sống hiện đại như stress, thiếu ngủ, sử dụng thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều đường và kháng sinh không dùng đúng cách sẽ phá hủy hệ vi sinh vật đường ruột. Hệ quả là sức khỏe bị ảnh hưởng tiêu cực, khả năng hấp thu dinh dưỡng giảm sút và nguy cơ mắc bệnh ung thư cũng gia tăng.
2.1. Bụng chướng
Một đường ruột kém được biểu hiện qua các triệu chứng rối loạn dạ dày như đầy hơi, chướng bụng, táo bón, tiêu chảy và ợ chua. Khi hệ vi sinh đường ruột cân bằng, cơ thể sẽ dễ dàng tiêu hóa thức ăn và đào thải chất thải.
2.2. Chế độ ăn nhiều đường
Thói quen tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều đường tiềm ẩn nguy cơ làm giảm số lượng vi khuẩn có lợi trong đường ruột, dẫn đến tình trạng mất cân bằng.
Hệ quả là cơ thể sẽ thèm ăn đường nhiều hơn. Lượng đường tinh luyện cao, đặc biệt siro ngô chứa nhiều fructose có liên quan đến tình trạng gia tăng tình trạng viêm, tiền đề cho nhiều bệnh lý, thậm chí là ung thư.
2.3. Thay đổi cân nặng không mong muốn
Tình trạng thay đổi cân nặng dù không thay đổi chế độ ăn uống hay tập luyện được coi là dấu hiệu đường ruột yếu. Lúc này, hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng làm ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng, điều chỉnh lượng đường trong máu và lưu trữ chất béo trong cơ thể.
Bên cạnh đó, sụt cân cũng có thể do tình trạng phát triển quá mức của vi khuẩn ruột non. Ngược lại, tăng cân là do kháng insulin hoặc cảm giác thèm ăn quá mức vì giảm hấp thu dinh dưỡng.
2.4. Rối loạn giấc ngủ
Rối loạn giấc ngủ bao gồm mất ngủ và ngủ không ngon giấc có thể xuất hiện do sức khỏe đường ruột không tốt. Tình trạng này dẫn đến tình trạng mệt mỏi kéo dài.
Ruột đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất các hormone thiết yếu như serotonin, ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng và giấc ngủ. Do đó, tổn thương đường ruột có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Ngoài ra, các vấn đề về giấc ngủ còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến bệnh đau cơ xơ hóa.
2.5. Kích ứng da
Tình trạng tổn thương ở ruột có thể liên quan đến các vấn đề về da như bệnh chàm. Khi tình trạng viêm ruột xuất hiện, cơ thể sẽ sản sinh nhiều protein ra ngoài dẫn đến hiện tượng kích ứng da.
2.6. Điều kiện tự miễn dịch
Ngày nay, các nhà nghiên cứu liên tục phát hiện ra những chứng cứ mới về sự ảnh hưởng của ruột đối với hệ thống miễn dịch.
Sức khỏe đường ruột kém có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm toàn thân và thay đổi hoạt động của hệ miễn dịch, dẫn đến các bệnh tự miễn.
2.7. Không dung nạp thực phẩm
Nhiều người gặp khó khăn trong tiêu hóa một số loại thực phẩm, gây ra tình trạng không dung nạp thực phẩm. Điều này có thể do chất lượng vi khuẩn đường ruột kém, dẫn đến khó tiêu các thực phẩm kích thích, gây ra các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, tiêu chảy, đau bụng và buồn nôn.
3. Các phương pháp giúp cho đường ruột khỏe mạnh
3.1. Giảm mức độ stress
Căng thẳng cao có tác động xấu đến sức khỏe, bao gồm cả đường ruột. Để giúp giảm tình trạng này, một số phương pháp hiệu quả như thiền định, đi bộ, dành thời gian cho người thân, bạn bè, sử dụng tinh dầu, giảm lượng caffein và tập yoga…có thể cải thiện tình trạng hiệu quả cho người bệnh.
3.2. Ngủ đủ giấc
Thiếu ngủ và chất lượng giấc ngủ kém có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe đường ruột. Ngủ đủ giấc từ 7 đến 8 tiếng mỗi đêm đóng vai trò quan trọng trong duy trì sức khỏe đường ruột. Nếu đang gặp khó khăn về giấc ngủ, mọi người nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân và tìm ra giải pháp phù hợp.
3.3. Ăn chậm
Nhai kỹ thức ăn và ăn chậm mang lại nhiều lợi ích như quá trình tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất được diễn ra hiệu quả hơn, giúp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu về tiêu hóa đồng thời góp phần duy trì sức khỏe đường ruột.
3.4. Giữ đủ nước
Theo kết quả của nhiều nghiên cứu, uống nhiều nước mang lại một số lợi ích cho niêm mạc ruột và cân bằng vi khuẩn có lợi trong ruột. Hơn nữa, cung cấp đủ nước cho cơ thể là yếu tố then chốt để thúc đẩy đường ruột khỏe mạnh.
3.5. Uống prebiotic hoặc probiotic
Để cải thiện sức khỏe cho đường ruột bị yếu, những người có dấu hiệu đường ruột yếu có thể bổ sung prebiotics và probiotics vào chế độ ăn uống. Prebiotics đóng vai trò như nguồn "thức ăn" nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giúp các vi khuẩn này phát triển mạnh mẽ hơn.
Những người có dấu hiệu đường ruột yếu hoặc viêm ruột không nên sử dụng men vi sinh. Mặc dù cả probiotics và prebiotics đều mang lại lợi ích cho sức khỏe đường ruột nhưng việc lựa chọn bổ sung hai chất này không phải lúc nào cũng phù hợp. Người mắc bệnh đường ruột cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trong trường hợp cần bổ sung 2 chất này.
3.6. Kiểm tra sự không dung nạp thực phẩm
Chuột rút, chướng bụng, đau bụng, tiêu chảy, phát ban, buồn nôn, mệt mỏi, trào ngược axit,... là những dấu hiệu cảnh báo mọi người có thể đang gặp phải chứng không dung nạp thực phẩm. Để xác định nguyên nhân chính xác liên quan đến đường ruột, những người có dấu hiệu đường ruột yếu hãy thử loại bỏ các thực phẩm gây kích ứng khỏi chế độ ăn.
3.7. Thay đổi chế độ ăn uống
Để góp phần cải thiện sức khỏe đường ruột, những người có dấu hiệu đường ruột yếu nên hạn chế ăn thức ăn chế biến sẵn, nhiều đường và giàu chất béo. Thay vào đó, mọi người nên bổ sung nhiều thực phẩm từ thực vật và protein nạc. Chế độ ăn giàu chất xơ đã được minh chứng là mang lại lợi ích to lớn cho hệ vi sinh vật đường ruột.
4. 4 loại thực phẩm tốt cho sức khỏe đường ruột
Sức khỏe đường ruột có liên quan đến chế độ ăn uống. Do đó, để duy trì hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh, nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều chất béo và thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện. Những thực phẩm này tiêu diệt vi khuẩn có lợi và tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
Ngoài ra, những người có dấu hiệu đường ruột yếu có thể hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột và nâng cao sức khỏe tổng thể bằng cách bổ sung các thực phẩm thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn có lợi. Những thực phẩm này bao gồm:
4.1. Thực phẩm giàu chất xơ
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật giàu chất xơ như đậu, đậu Hà Lan, yến mạch, chuối, quả mọng, măng tây và tỏi tây mang lại lợi ích to lớn cho sức khỏe đường ruột.
4.2. Thực phẩm lên men
Nhiều loại thực phẩm lên men như kim chi, dưa cải bắp, sữa chua, tempeh, miso và kefir được xem là nguồn cung cấp probiotics dồi dào. Mặc dù tác động cụ thể của từng loại có thể khác nhau nhưng các nghiên cứu khoa học đã khẳng định lợi ích chung của các loại thực phẩm này đối với hệ vi sinh vật đường ruột.
4.3. Thực phẩm tăng sinh collagen
Thực phẩm chứa nhiều collagen như nước hầm xương và cá hồi có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe tổng thể, đặc biệt là sức khỏe đường ruột. Tuy nhiên, nhiều lợi ích này vẫn còn dựa trên nghiên cứu hạn chế và cần được xác minh thêm. Bên cạnh việc bổ sung thực phẩm giàu collagen, mọi người cũng có thể kích thích cơ thể tự sản sinh collagen bằng cách bổ sung các thực phẩm phù hợp.
Nếu Quý khách cần tư vấn và thăm khám tại các Bệnh viện Vinmec trong hệ thống Y tế toàn quốc, xin vui lòng đặt lịch qua trang web vinmec.com để được phục vụ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
