Xét nghiệm ung thư gan định kỳ là điều cần thiết cho rất nhiều người thuộc nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao. Bệnh ung thư gan là căn bệnh rất phổ biến và thường gặp ở những người thường xuyên tiêu thụ rượu bia. Do đó, việc phát hiện sớm ung thư gan có thể giúp quá trình điều trị tốt hơn. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau nhé!
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Ung Bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Khái quát về bệnh ung thư gan
Ung thư gan là sự phát triển bất thường và không thể kiểm soát của các tế bào ung thư trong gan. Đây là một bệnh ung thư khá phổ biến, trong đó, ung thư gan nguyên phát chiếm khoảng 80% các trường hợp mắc bệnh.
Những người có nguy cơ cao mắc ung thư gan gồm các nhóm đối tượng sau:
- Sử dụng rượu bia thường xuyên.
- Mắc viêm gan B, viêm gan C.
- Người bệnh có người thân trong gia đình mắc ung thư gan.
- Người đang mắc bệnh xơ gan.
Ung thư gan thường tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Chỉ khoảng 30% bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm nhờ tầm soát ung thư gan. Vì vậy, những người bệnh có yếu tố nguy cơ cần thực hiện xét nghiệm ung thư gan định kỳ để phát hiện bệnh sớm và có phương pháp can thiệp kịp thời.
2. Các phương pháp xét nghiệm ung thư gan
Để chẩn đoán ung thư gan, siêu âm là phương pháp được bác sĩ sử dụng nhiều nhất. Đây là một cách chẩn đoán bằng hình ảnh và có thể phát hiện khối u to hơn 1cm. Siêu âm cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc tầm soát ung thư gan sớm.
Ngoài ra, một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác được sử dụng để chẩn đoán ung thư gan bao gồm chụp CT và chụp MRI. Tuy nhiên, việc chẩn đoán bằng các phương pháp hình ảnh chỉ phát hiện bệnh khi đã xuất hiện khối u.
Vì thế, việc chẩn đoán sớm ung thư sẽ cần dựa vào các chỉ số hóa sinh, miễn dịch do tế bào ung thư tiết ra. Do đó, các phương pháp xét nghiệm ung thư gan sớm sẽ dựa vào các loại xét nghiệm máu để tìm ra các chỉ số báo hiệu ung thư. Các xét nghiệm này bao gồm:
2.1 Xét nghiệm AFP (A-fetoprotein)
Một trong những chất chỉ ra ung thư gan thường được sử dụng trong xét nghiệm tầm soát là AFP. Đây là một glycoprotein chuỗi đơn, AFP chủ yếu được tổng hợp ở gan của phôi thai và túi noãn hoàng, sau đó đi vào dịch ối, qua nhau thai và đi vào máu của thai phụ.
Đây là một chất chỉ dấu ung thư có độ chính xác cao, từ 80 đến 90%. Vì chất này được sản xuất trực tiếp trong gan, nên AFP có hiệu quả cao trong việc chỉ ra sự hiện diện của tế bào ung thư trong gan của người bệnh. AFP còn được dùng để theo dõi sự tiến triển của bệnh ung thư gan.
Ở người trưởng thành và khỏe mạnh, nồng độ AFP trong huyết thanh thường dao động từ 0-7 ng/mL. Giá trị cắt thường được dùng để phân biệt giữa bệnh nhân có và không có ung thư gan nguyên phát là nồng độ AFP huyết thanh 20 ng/mL.
Tuy nhiên, trên thực tế, một số bệnh nhân không mắc ung thư gan vẫn có nồng độ AFP tăng cao, chẳng hạn như người bị viêm gan, bệnh gan mãn tính, xơ gan, u quái tinh hoàn hoặc phụ nữ mang thai. Ngoài ra, cũng có những trường hợp bệnh nhân mắc ung thư gan mà nồng độ AFP không tăng.
Vì vậy, các chuyên gia đã và đang nghiên cứu các dấu hiệu để chẩn đoán ung thư gan chính xác hơn. Trong quá trình này, các chuyên gia đã phát hiện hai chỉ dấu quan trọng giúp chẩn đoán sớm ung thư gan là DCP (hay còn được gọi là PIVKA II) và AFP L3.
2.2 Xét nghiệm AFP-L3
AFP-L3 là một đồng đẳng của AFP và có ba dạng khác nhau, cả 3 dạng đều có khả năng gắn vào Lens Culinaris Agglutinin (LCA) với từng ái lực khác nhau. Cụ thể:
- AFP-L1: Dạng này sẽ không gắn với LCA. AFP-L1 thường xuất hiện ở những người mắc các bệnh gan lành tính như viêm gan B mãn tính hoặc xơ gan.
- AFP-L2: Dạng này có khả năng gắn vào LCA với ái lực vừa, chủ yếu được sản xuất bởi các khối u trong túi noãn hoàng.
- AFP-L3: Dạng này gắn vào LCA với ái lực cao và được sản xuất bởi các tế bào gan ác tính. AFP-L3 thường được phát hiện ở bệnh nhân mắc ung thư gan nguyên phát.
Nếu giá trị cắt của AFP-L3 được xác định là 10% đối với tầm soát ung thư gan sớm thì độ nhạy của xét nghiệm AFP-L3 là 56% và độ đặc hiệu lên đến 90% đối với quá trình xét nghiệm ung thư gan nguyên phát dựa trên AFP-L3.
Những người bệnh có giá trị AFP-L3 cao hơn 10% có nguy cơ mắc ung thư gan nguyên phát trong vòng 21 tháng tăng gấp 7 lần.
2.3 Xét nghiệm ung thư gan dựa trên chỉ số DCP
DCP (Des-gamma-carboxy prothrombin) hay PIVKA-II là một dạng bất thường được tạo ra bởi tình trạng tình trạng thiếu vitamin K của prothrombin - một yếu tố đông máu được sản xuất bởi gan.
DCP có thể được sinh ra bởi các khối u gan và nồng độ thường tăng cao ở bệnh nhân mắc ung thư gan nguyên phát. Nồng độ DCP ở người bình thường sẽ rơi vào khoảng 0-7,5 ng/mL. Nếu giá trị cắt là 25ng/ml thì xét nghiệm tầm soát ung thư gan DCP sẽ có độ nhạy 87% và độ đặc hiệu lên đến 85% đối với quá trình chẩn đoán ung thư gan nguyên phát.
Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, sự gia tăng DCP phản ánh tình trạng của bệnh ung thư gan, kích thước khối u và mức độ xâm lấn của tĩnh mạch cửa. Sau phẫu thuật hoặc điều trị bệnh, nồng độ DCP của người bệnh sẽ giảm nhanh chóng.
3. Tổng kết
Nhìn chung, ung thư gan là một căn bệnh phổ biến và thường phát hiện muộn do không có các triệu chứng đặc hiệu ở giai đoạn đầu. Vì thế, việc xét nghiệm ung thư gan là một điều cần thiết, đặc biệt là với những người bệnh có nguy cơ cao mắc ung thư gan như người bị viêm gan B, viêm gan C hay uống nhiều rượu bia.
Việc tầm soát ung thư gan sẽ giúp phát hiện bệnh sớm và tăng cao hiệu quả điều trị. Vì vậy, mọi người nên có thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ để đảm bảo cơ thể luôn trong tình trạng khỏe mạnh. Ngoài ra, những người thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc ung thư gan cũng cần đến ngay các cơ sở y tế khi có những dấu hiệu bất thường để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
XEM THÊM
