Siêu âm Fibroscan xác định độ đàn hồi mô gan

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Xuân Sinh - và Bác sĩ Vũ Thị Hạnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Là bước ngoặt mới trong ngành siêu âm chẩn đoán không xâm lấn, siêu âm Fibroscan xác định độ đàn hồi mô gan là kỹ thuật rất phổ biến trên toàn thế giới, có độ chính xác cao, dễ thực hiện, hỗ trợ đắc lực trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh.

Kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô ra đời từ năm 1991 và phát triển mạnh trong vòng 5 năm trở lại đây, là kỹ thuật siêu âm đánh giá độ cứng của mô thông qua mức độ đàn hồi khi phải chịu tác động của lực cơ học. Siêu âm đàn hồi mô cho phép đánh giá độ cứng của mô, tạo ra bước ngoặt thứ 2 của ngành chẩn đoán siêu âm và cho phép đánh giá tính chất của mô tổn thương.

Kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, mang đến độ chính xác cao, khắc phục được những nhược điểm của sinh thiết trong xác định xơ hóa gan.

Hiện nay, siêu âm đàn hồi mô gan là giải pháp hữu hiệu giúp xác định xơ hóa gan chính xác nhất với những ưu điểm tuyệt vời như: Dễ thực hiện, không xâm lấn, có thể lặp lại, độ chính xác cao.

Kỹ thuật siêu âm FibroScan xác định độ đàn hồi mô gan có thể được chỉ định khá rộng rãi trong thực tế lâm sàng để giúp phát hiện, đánh giá các giai đoạn hoặc theo dõi hiệu quả điều trị và tiên lượng xơ gan, gan nhiễm mỡ ở tất cả các bệnh nhân bị bệnh gan mạn tính:

• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa
• Các bệnh chuyển hóa
• Đái tháo đường, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, viêm gan nhiễm mỡ không do rượu
• Bệnh gan do rượu
• Các bệnh viêm gan mạn do virus
• Viêm gan B, viêm gan C, đồng nhiễm và đồng nhiễm HCV - HIV.
• FibroScan cũng có thể được chỉ định để theo dõi hiệu quả điều trị và tiên lượng các bệnh nhân sau ghép gan, các bệnh gan mật, sàng lọc bệnh gan mạn trong cộng đồng, ...

Kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan bằng cách tác động một lực từ bên ngoài lên nhu mô gan tổn thương để gây ra biến dạng được gọi là tạo hình đàn hồi bán tĩnh hay còn gọi là đàn hồi gây biến hình. Khi thực hiện kỹ thuật, người làm siêu âm ấn đầu dò bằng một lực nhất định để tác động lên mô tổn thương. Nguyên lý của siêu âm đàn hồi là mô gan sẽ biến dạng khi bị đè ấn. Mô hay tổn thương sẽ đáp ứng theo nhiều cách, tùy thuộc cấu tạo cơ học. Mô bình thường sẽ biến dạng nhiều với áp lực trong khi mô bệnh lý, cứng hơn, sẽ biến dạng ít hơn. Độ tương phản của mô trên bản đồ đàn hồi là do khác biệt độ cứng của mô, được mã hóa màu tùy nhà sản xuất.

Quy trình siêu âm Fibroscan xác định độ đàn hồi mô gan được thực hiện như sau:

• Bước 1: Bệnh nhân nằm ngửa, tay phải dơ lên cao để khoảng liên sườn được mở rộng tối đa.
• Bước 2: Đầu dò siêu âm đàn hồi gan được đặt trên da, trong khoảng liên sườn ở khu vực gan phải. Bệnh nhân chỉ cảm thấy rung nhẹ mỗi khi một làn sóng đàn hồi được tạo ra bởi bộ rung.
• Bước 3: Kỹ thuật siêu âm FibroScan được thực hiện trong khoảng 5 đến 10 phút và không gây đau hoặc khó chịu cho bệnh nhân. Bệnh nhân cần nhịn ăn ít nhất 2 giờ trước khi được đo FibroScan.

4.1 Ưu điểm

• Là kỹ thuật không xâm lấn
• Xác định chính xác giai đoạn xơ gan hoặc xơ hóa gan
• Kỹ thuật siêu âm FibroScan được thực hiện nhanh trong 10 phút, không gây đau hay khó chịu
• FibroScan cho kết quả nhanh chóng, có độ lặp lại kết quả rất tốt (excellent) với một hệ số tương quan là 0,98.
• FibroScan có độ chính xác chẩn đoán tương đương sinh thiết gan và ứng dụng lâm sàng của nó đã được công bố trên hơn 700 công trình nghiên cứu khoa học;

4.2 Nhược điểm

• Gặp khó khăn khi siêu âm FibroScan nếu bệnh nhân có các yếu tố gây nhiễu như: Ứ mật, viêm gan hoạt động, khối u gan, béo phì, tắc nghẽn gan do suy tim, khoang liên sườn hẹp, cổ trướng.
• Kỹ thuật siêu âm FibroScan chỉ đo được gan phải, không đo được gan trái;
• Chi phí cao
• Siêu âm FibroScan chỉ đánh giá độ cứng gan và độ nhiễm mỡ của gan nên không thể thay thế hoàn toàn siêu âm thông thường.
• Không nên sử dụng FibroScan ở các phụ nữ có thai hoặc ở bệnh nhân đang sử dụng máy tạo nhịp tim.

Đánh giá xơ hóa gan bằng kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan hiện đại là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, có độ chính xác cao tương đương với sinh thiết gan, được thực hiện nhanh chóng, không gây đau đớn hay bất kỳ sự khó chịu nào cho người bệnh và giá thành rẻ. Phương pháp này là bước ngoặt của ngành siêu âm, khắc phục được những tồn tại của sinh thiết gan, và đang dần được sử dụng rộng rãi, giúp cho bệnh nhân có cơ hội tầm soát xơ hóa gan sớm hơn.

XEM THÊM:

• Đánh giá mức độ xơ gan do viêm gan C nhờ siêu âm đàn hồi mô tiên tiến
• Những xét nghiệm cần làm để chẩn đoán xơ gan tiến triển (xơ gan mất bù)
• Biến chứng nguy hiểm của bệnh xơ gan