Ảnh hưởng của nội tiết tố androgen

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng các Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Rối loạn nội tiết xảy ra khi có quá nhiều hoặc quá ít hormone trong máu. Cả nam giới và nữ giới đều có thể bị ảnh hưởng bởi sự mất cân bằng hormone insulin, steroid, hormone tăng trưởng và adrenaline. Nữ giới có thể gặp phải sự mất cân bằng estrogen và progesterone, trong khi nam giới có thể trải qua sự mất cân bằng testosterone.

Cơ thể phụ nữ không chỉ sản sinh nội tiết tố nữ estrogen, mà còn có cả androgen. Androgen là nội tiết tố nam, cả cơ thể đàn ông và phụ nữ đều sản xuất nội tiết tố này, tuy nhiên với số lượng khác nhau.

Phụ nữ sẽ trải qua một số giai đoạn mất cân bằng nội tiết tố tự nhiên trong suốt cuộc đời như ở các mốc thời gian như:

• Dậy thì
• Hành kinh
• Tiền mãn kinh và mãn kinh
• Mang thai, sinh nở và cho con bú

Phụ nữ cũng có nguy cơ phát triển các dạng rối loạn nội tiết tố khác nhau so với nam giới vì nữ giới có các cơ quan và chu kỳ nội tiết khác nhau. Rối loạn nội tiết tố nữ thường là do các nguyên nhân sau đây:

• Mãn kinh sớm
• Ung thư buồng trứng
• Hội chứng buồng trứng đa nang
• Hội chứng suy buồng trứng sớm
• Thay đổi hormone hoặc uống thuốc tránh thai

Dấu hiệu rối loạn nội tiết nữ đặc trưng thường là:

• Rối loạn kinh nguyệt: Khi nhận thấy chu kỳ kinh nguyệt bỗng nhiên kéo dài ra hoặc rút ngắn lại thì chứng tỏ cơ thể đang bị rối loạn nội tiết.
• Giảm ham muốn tình dục: Khoái cảm ở phụ nữ do estrogen và progesterone mang lại. Khi hàm lượng các hormon này bị thay đổi, mất cân bằng sẽ dẫn đến giảm ham muốn tình dục, khó đạt cực khoái.
• Huyết áp tăng bất thường: Huyết áp tăng cao bất thường cần lưu ý tác động xấu của rối loạn nội tiết tới huyết áp. Vì khi lượng natri trong cơ thể dư thừa sẽ làm tăng tình trạng trữ nước, từ đó dẫn đến tăng huyết áp.
• Da nhiều mụn: Sự mất cân bằng nội tiết khiến cơ thể không thực hiện tốt chức năng thải độc qua da. Các chất độc đọng lại trên da khiến da trở nên nhạy cảm, dễ bị mụn, xuất hiện vết nám da, da khô, kém độ đàn hồi, nhăn nheo, đen sạm, dễ bắt nắng...
• Tăng nguy cơ hiếm muộn: rối loạn nội tiết có thể gây rối loạn rụng trứng, rối loạn kinh nguyệt, phát sinh các loại bệnh về tuyến giáp (cường giáp), thận, tuyến yên... khả năng hiếm muộn cao.
• Rậm lông: Hệ thống nội tiết của cơ thể sẽ sản xuất và giải phóng androgen và estrogen. Androgen ở nam giới nhiều hơn còn nữ giới ít hơn. Nhưng khi rối loạn nội tiết, phụ nữ tiết ra androgen quá nhiều (Cường androgen) có thể sẽ khiến lông phát triển nhiều hơn.
• Mắc bệnh phụ khoa: Rối loạn nội tiết khiến cơ chế sản sinh nội tiết tố nữ bị gián đoạn, thành âm đạo không thể tiết đủ dịch nhầy để bôi trơn và giữ ẩm cho âm đạo, làm cho môi trường axit của âm đạo bị ảnh hưởng, các vi khuẩn gây viêm phụ khoa có điều kiện tấn công, gây bệnh.
• Lo lắng kéo dài: Cảm giác mệt mỏi, buồn chán, thất vọng, lo lắng, cũng có thể là sự căng thẳng tâm lý, áp lực, stress kéo dài mà không rõ nguyên nhân, thì nên kiểm tra lại nội tiết tố nữ trong cơ thể mình.

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng để bảo vệ sức khỏe, phòng bệnh và duy trì cơ chế sản sinh nội tiết cân bằng, ổn định. Khi bị rối loạn nội tiết, bên cạnh việc tuân thủ nghiêm túc các chỉ dẫn điều trị của bác sĩ, cần điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày một cách hợp lý:

• Uống đủ nước mỗi ngày để điều hòa hormone cortisol trong cơ thể một cách hiệu quả nhất, ngoài ra có thể bổ sung các loại nước ép rau quả tươi, trà xanh... đều phát huy tác dụng rất tốt;
• Cung cấp đầy đủ, đa dạng các loại dưỡng chất cho cơ thể, bổ sung các thực phẩm có tác dụng làm tăng nội tiết tố nữ, giảm rối loạn sinh lý phụ nữ như: đậu nành và các sản phẩm được chế biến từ đậu nành (đậu phụ, sữa đậu nành), cà rốt, khoai tây, tỏi, rau bina, rau diếp, bông cải xanh, bắp cải, chanh, đậu hũ, bí ngô, chuối, mè đen, nấm, đậu đen...;
• Ăn ít nhất 2 bữa cá 1 tuần giúp duy trì sự cân bằng nội tiết. Cá là thực phẩm vừa giàu protein vừa chứa nhiều omega 3, omega 6 và omega 9 những loại dầu này là nguồn chất béo tốt nhất cho cơ thể.
• Việc tập luyện cũng giúp giảm rối loạn nội tiết. Các bài tập thể dục tay không, chạy bộ kết hợp hít thở đều, yoga đều rất phù hợp và có tác dụng tốt. Cần tạo cho mình trạng thái tâm lý thoải mái, giữ tinh thần thư giãn, luôn lạc quan, vui vẻ, tránh xa các suy nghĩ tiêu cực, suy nghĩ đến những điều tốt đẹp mỗi ngày để tâm hồn luôn thoải mái.

Khám rối loạn nội tiết tố ở đâu an toàn, nhanh chóng và chính xác là vấn đề khiến không ít chị em đau đầu. Trước vô vàn các bệnh viện, phòng khám tư nhân thì cần tìm hiểu và lựa chọn cho mình cơ sở uy tín, có hệ thống trang thiết bị đồng bộ, đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên có tay nghề cao, giàu kinh nghiệm.