Thuốc tránh thai hàng ngày là một trong những biện pháp tránh thai phổ biến nhất, được nhiều phụ nữ tin dùng do tính tiện lợi và khả năng ngừa thai cao. Dù vậy, phương pháp này vẫn có một số nguy cơ nhất định, tùy thuộc tình trạng sức khỏe của từng người, đặc biệt khi sử dụng thuốc hàng ngày trong thời gian dài.
1. Viên uống tránh thai là gì?
Viên uống tránh thai là một phương pháp tránh thai nội tiết, hoạt động bằng cách ngăn rụng trứng, hoặc làm đặc chất dịch nút cổ tử cung để chống tinh trùng đi qua và làm giảm sự di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng.
Trước đây, để tránh thai, chị em phụ nữ chỉ có một lựa chọn viên uống tránh thai duy nhất, với liệu trình: Viên uống nội tiết hằng ngày, uống trong vòng 21 ngày, sau đó uống giả dược trong 7 ngày. Trong tuần giả dược, chị em sẽ hành kinh.
Ngày nay, viên uống tránh thai đa dạng hơn rất nhiều, gồm những loại có kết hợp 4 ngày giả dược và những loại không kết hợp giả dược. Tuy tiện lợi, viên tránh thai cũng có một vài tác dụng phụ.
2. Các loại viên uống tránh thai
Viên uống tránh thai bao gồm thuốc tránh thai chỉ chứa hooc-môn progestin (còn được gọi là minipill) và thuốc tránh thai nội tiết kết hợp.
Thuốc tránh thai chỉ chứa progestin hoạt động bằng cách tăng tiết chất nhày xung quanh cổ tử cung và làm mỏng niêm mạc tử cung. Khi những chất nhày xung quanh cổ tử cung đủ dày, tinh trùng sẽ gặp khó khăn khi tiếp cận với trứng và thụ tinh. Lớp niêm mạc tử cung mỏng khiến trứng không thể bám vào niêm mạc và làm tổ.
So với “minipill”, thuốc tránh thai nội tiết kết hợp phổ biến hơn, chứa cả progestin và estrogen. Estrogen giúp ngăn buồng trứng phóng noãn vào ống dẫn trứng. Không có trứng, tinh trùng không thể thụ tinh.
3. Tác dụng phụ của viên uống tránh thai
Tác dụng phụ ngắn hạn: Tác dụng phụ ngắn hạn có thể xảy ra bao gồm chảy máu bất thường, ra máu lấm chấm, đau đầu, buồn nôn, đau hoặc căng cứng ngực, tăng cân, da nổi mụn, mệt mỏi, mất ngủ, tâm trạng thất thường....
Tác dụng phụ dài hạn: Hầu hết chị em phụ nữ không gặp vấn đề nghiêm trọng khi sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài. Chị em dùng viên uống tránh thai vì lý do sức khỏe như đau bụng kinh, lạc nội mạc tử cung, triệu chứng mãn kinh, cần có chỉ định của bác sĩ. Một vài tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng thuốc tránh thai dài hạn:
- Ung thư:
Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (National Cancer Institute – NCI), có những bằng chứng cho thấy viên uống hormone tránh thai có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú và cổ tử cung, song lại làm giảm nguy cơ ung thư nội mạc, ung thư buồng trứng và ung thư đại tràng. Bởi, hormone progesterone và estrogen có trong thuốc tránh thai có thể là nguyên nhân kích thích sự phát triển của một vài loại tế bào ung thư, ngược lại, cũng có thể làm giảm nguy cơ phát triển của một số loại ung thư khác. Cùng ý kiến với Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, Hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society – ACS) cho rằng, những người uống viên tránh thai có khả năng mắc ung thư vú hơi cao hơn so với chị em chưa từng uống thuốc. Nguy cơ này không còn sau khi ngưng thuốc từ 10 năm trở lên. Thêm vào đó, Hội Ung thư Hoa Kỳ cũng báo cáo rằng, sử dụng viên uống tránh thai trên 5 năm có thể gia tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung, thời gian sử dụng càng dài, nguy cơ càng tăng. Nguy cơ sẽ giảm dần khi ngưng thuốc.
Các nhà nghiên cứu chưa giải thích được chắc chắn vì sao viên uống tránh thai có thể làm giảm nguy cơ mắc một vài loại ung thư. Có thể, thuốc làm giảm số lần rụng trứng, từ đó giảm tiết hormone một cách tự nhiên.
- Cục máu đông
Số liệu phân tích tổng hợp từ 26 nghiên cứu năm 2013 chỉ ra rằng, có sự gia tăng nguy cơ cục máu đông, đột quỵ và nhồi máu cơ tim ở chị em phụ nữ sử dụng viên uống ngừa thai chứa cả hai hormone progesterone và estrogen, đặc biệt đối với những phụ nữ hút thuốc.
- Đau nửa đầu
Trong một số trường hợp, hormone estrogen có trong viên uống kết hợp có thể làm bệnh đau nửa đầu nghiêm trọng hơn.
- Tâm trạng và ham muốn
Tuy không phổ biến, nhưng một số chị em có thể thay đổi tâm trạng và ham muốn tình dục khi sử dụng viên uống tránh thai trong thời gian dài.
4. Uống viên tránh thai trong thời gian dài có an toàn không?
Hầu hết mọi người có thể sử dụng viên uống nội tiết tránh thai trong nhiều năm dưới hướng dẫn của bác sĩ nếu không có tác dụng phụ.
Tuy nhiên, các nguy cơ cũng như việc nên tránh loại thuốc tránh thai nào, còn tùy thuộc vào tiền sử bệnh, độ tuổi và sức khỏe toàn trạng của người sử dụng. Các chị em nên đi khám nếu nhận thấy tác dụng phụ của thuốc để được tư vấn và lựa chọn loại thuốc phù hợp.
5. Những yếu tố cần cân nhắc khi sử dụng viên uống tránh thai
Cần có đơn thuốc của bác sĩ khi sử dụng thuốc tránh thai. Bác sĩ sẽ kê đơn an toàn và hiệu quả dựa trên tiền sử bệnh, tình hình sức khỏe hiện tại. Một số yếu tố cần lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai.
Người hút thuốc: Nhìn chung, viên uống tránh thai vẫn có hiệu quả ở phụ nữ hút thuốc. Song, từ độ tuổi 35 trở lên, uống thuốc tránh thai đồng thời hút thuốc làm tăng nguy cơ biến chứng, bởi hút thuốc là nguyên nhân gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch, đông máu và ung thư.
Béo phì: Người có thể trạng béo phì cần được tư vấn loại thuốc hiệu quả nhất trên thể trạng của mình.
6. Một số thắc mắc về viên uống tránh thai
- Sau khi ngưng thuốc bao lâu thì có thể có thai?
Có thể có thai ngay từ kỳ rụng trứng kế tiếp, nghĩa là khoảng 2 tuần sau khi ngưng thuốc.
- Chờ đợi vài tháng kể từ khi ngưng thuốc rồi mới có thai, có tốt hơn so với mang thai ngay từ vài tuần sau khi ngưng thuốc hay không?
Các bác sĩ đã từng lo ngại về nguy cơ sảy thai nếu mang bầu ngay sau khi ngưng thuốc. Tuy nhiên, điều này không được chứng minh, bởi các hormone chứa trong viên uống ngừa thai không đọng lại trong cơ thể.
- Kinh nguyệt không quay lại sau khi ngưng thuốc có nguy hiểm không?
Sau khi ngưng thuốc, người bệnh có thể mất kinh vài tháng. Cơ chế hoạt động của viên uống là ngăn cơ thể sản sinh ra các hormone liên quan đến rụng trứng và kinh nguyệt, vì vậy, sau khi ngừng thuốc, cơ thể cần thời gian để sản xuất lại những hormone này.
- Kết quả xét nghiệm thai trong khi đang sử dụng viên uống tránh thai có chính xác không?
Câu trả lời là có. Xét nghiệm kiểm tra có mang bầu hay không bằng cách đo nồng độ hormone HCG trong máu hoặc nước tiểu. Các thành phần hoạt động trong thuốc tránh thai không ảnh hưởng tới điều này.Viên uống tránh thai là một phương pháp phòng tránh mang thai ngoài ý muốn phổ biến và hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra. Do vậy, chị em phụ nữ cần thảo luận với bác sĩ về tiền sử bệnh và tình hình sức khỏe, cân nhắc lợi ích và rủi ro để lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp nhất.
Hầu hết chị em phụ nữ đều không gặp phải các tác dụng phụ khi sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày theo đúng liều lượng và chỉ định được khuyến cáo. Nếu bạn chưa có ý định mang thai và muốn chuẩn bị sức khỏe, tinh thần tốt nhất trước khi có con thì cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa sản để khám sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân. Bạn sẽ được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn các biện pháp sinh sản, tránh thai hiệu quả trước khi lập gia đình và được khám đánh giá khả năng sinh sản, tình dục, sàng lọc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, sàng lọc các bệnh lý về di truyền.... Đặc biệt, các bác sĩ có thể tư vấn giúp bạn phương pháp tránh thai phù hợp với thể trạng, sức khỏe để tránh trường hợp mang thai ngoài ý muốn.
Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang triển khai các Gói khám sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân cơ bản và nâng cao. Vinmec có Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Vinmec là trung tâm hiện đại được xây dựng và áp dụng quy trình điều trị phối hợp thăm khám toàn diện, kết hợp cả nam khoa và sản phụ khoa để đưa ra phương án tối ưu cho từng trường hợp khách hàng. Đội ngũ y bác sĩ là các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, có khả năng triển khai đồng bộ và toàn diện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến hiện nay.
Viện nghiên cứu Tế bào gốc và công nghệ Gen Vinmec nằm cạnh Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Vinmec, thuận lợi cho việc tư vấn và chẩn đoán các bệnh di truyền. Sau khi thực hiện các xét nghiệm sàng lọc cần thiết cho cả nam và nữ, các bác sĩ sẽ phân tích kết quả và đưa ra tư vấn phù hợp với từng trường hợp. Mọi thông tin của Khách hàng đều được bảo mật, đảm bảo sự riêng tư.
Nếu có nhu cầu khám sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân tại Vinmec, Khách hàng vui lòng đặt lịch khám trực tiếp tại website để được phục vụ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
