Trẻ bị đau bụng: Khi nào nên đi khám?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Ngô Thị Oanh - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Đau bụng ở trẻ nhỏ xảy ra rất thường xuyên và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, triệu chứng đau bụng ở trẻ em lại có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Trong một số trường hợp, cha mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế để thăm khám ngay lập tức.

Có nhiều nguyên nhân gây đau bụng ở trẻ em như:

• Nhiễm vi khuẩn, virus, côn trùng cắn.
• Ăn uống quá độ, dị ứng thức ăn, ngộ độc thực phẩm hay độc chất.
• Dùng thuốc quá liều, đặc biệt là do dùng nhiều kháng sinh gây loạn khuẩn.
• Do bệnh lý của các cơ quan trong ổ bụng hoặc lân cận,...

Tùy theo nguyên nhân gây bệnh và lứa tuổi của trẻ mà triệu chứng đau bụng sẽ khác nhau. Nếu chưa biết nói, trẻ thường quấy khóc liên tục, vẻ mặt nhăn nhó, đau đớn. Trẻ lớn hơn có thể sẽ than phiền với cha mẹ về tình trạng đau bụng của mình. Đôi khi, trẻ có thể chỉ ra được vị trí hoặc vùng bụng bị đau, mô tả được tính chất của cơn đau dù không phải lúc nào cũng chính xác.

Triệu chứng đau bụng ở trẻ em có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh nguy hiểm cần can thiệp gấp như:

• Viêm ruột thừa cấp: Trẻ đau bụng tự phát khu trú ở hố chậu phải, kèm theo sốt vừa và nhẹ (38 độ C), rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, nôn), đau kèm theo phản ứng thành bụng khi sờ nắn vào hố chậu phải.
• Lồng ruột cấp tính: Trẻ đau bụng với những cơn đau ngắt quãng, đau từng cơn; trong mỗi cơn đau lại khóc thét, uốn người kèm theo nôn, da tái nhợt; có khi nôn hoặc đi ngoài phân lẫn nhầy và máu. Bệnh hay gặp ở trẻ dưới 2 tuổi.
• Xoắn thừng tinh ở bé trai: Trẻ đột ngột đau tinh hoàn kèm theo biểu hiện tăng thể tích tinh hoàn và rất đau khi bị sờ hoặc đụng vào.
• Xoắn u nang buồng trứng ở bé gái: Trẻ đau vùng bụng kèm theo nôn. Sờ nắn thấy một u ở vùng khung chậu - bụng.
• Thoát vị bẹn nghẹt: Nguy cơ thắt nghẹt cao hơn ở trẻ sơ sinh, trẻ sinh non.
• Bệnh động kinh thể bụng: Trẻ đau bụng, nhiều khi đau dữ dội, đau không theo chu kỳ, lúc đau lúc không, lúc sốt, đôi khi còn liên quan đến trạng thái thần kinh.
• Giun chui ống mật: Trẻ đột ngột đau bụng dữ dội kèm nôn nhiều, có trẻ còn nôn ra giun. Thường gặp ở trẻ từ 3 - 7 tuổi.
• Tắc ruột do bã thức ăn: Trẻ bị đau bụng thường kèm theo nôn, bí trung - đại tiện.

Có nhiều nguyên nhân trẻ bị đau bụng, không phải lúc nào cũng cần đến sự hỗ trợ của bác sĩ. Tuy nhiên, cha mẹ cũng không nên quá chủ quan bởi đôi khi, đau bụng cũng là dấu hiệu của nhiều bệnh nguy hiểm, cần phải được can thiệp khẩn cấp. Không tự ý giảm đau bằng các thuốc giảm đau vì sẽ làm lu mờ các triệu chứng của bệnh, gây khó khăn trong chẩn đoán bệnh kịp thời để can thiệp. Do đó, nếu trẻ có hiện tượng bị đau bụng, cần theo dõi sát sao trẻ trước.

Thông thường, cơn đau chỉ thoáng qua và thường ở vùng giữa bụng hoặc quanh rốn. Trẻ cần được đưa đến bệnh viện nếu đau ở vị trí dưới rốn và nghiêng về phía bên phải hoặc cơn đau kéo dài quá 24 giờ hay mức độ đau trở nên trầm trọng hơn vì trong tình huống này, đau bụng có thể do viêm ruột thừa hay những vấn đề nghiêm trọng khác.

Nôn là một trong những triệu chứng đi kèm thường gặp. Hãy đưa trẻ đến bệnh viện nếu ói nhiều hơn 24 giờ hoặc trẻ nôn ói liên tục, ói ra tất cả mọi thứ sau khi ăn hoặc uống, dịch ói có màu xanh hoặc vàng, có sự xuất hiện của máu đỏ tươi hoặc máu đông.

Tiêu chảy thường đi kèm với đau bụng. Tình trạng tiêu chảy có thể tồn tại ngay cả khi đau bụng đã hết. Đa số các trường hợp tiêu chảy thường tự giới hạn trong khoảng 1 - 3 ngày. Trẻ cần được đưa đến cơ quan y tế nếu đi tiêu quá nhiều, trẻ có biểu hiện mất nước, phân hôi tanh, trong phân có đàm máu.

Sốt: Trẻ có thể bị sốt nhưng không phải là do những nguyên nhân trầm trọng. Trái lại, đôi khi, trẻ có thể hoàn toàn không sốt nhưng tình trạng của trẻ lại rất nguy hiểm và cần phải can thiệp tức thì.

Trong những tình huống như trên, cần nhanh chóng đưa trẻ đến trung tâm y tế để được thăm khám. Để xác định chính xác nguyên nhân đau bụng ở trẻ nhỏ, bác sĩ có thể phải chỉ định một số xét nghiệm như công thức máu, xét nghiệm phân, siêu âm, chụp X - quang, hoặc có thể phải chụp CT ổ bụng,...

Tùy theo nguyên nhân cụ thể mà hướng xử trí, điều trị sẽ khác nhau. Trẻ có thể sẽ được dùng thuốc, tiếp tục theo dõi hay nhanh chóng phẫu thuật nếu cần thiết.

Các triệu chứng đau bụng ở trẻ có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Cha mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám nếu tình trạng không thuyên giảm. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện hàng đầu cả nước về thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh về tiêu hóa, tiết niệu, dinh dưỡng đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Với trang thiết bị hiện đại, không gian vô trùng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh. Cùng với đó là sự tận tâm từ các bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên môn với các bệnh nhi, giúp việc thăm khám không còn là nỗi trăn trở của các bậc cha mẹ.

Thạc sĩ. Bác sĩ Ngô Thị Oanh đã có trên 10 năm làm việc trong lĩnh vực Nhi khoa. Thực hiện thành thạo khám, chẩn đoán, điều trị bệnh lý hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu, dinh dưỡng trẻ em. Trong quá trình công tác, bác sĩ Oanh thường xuyên cập nhật các kiến thức mới về chẩn đoán và điều trị thông qua các hội nghị chuyên ngành, các lớp đào tạo liên tục.