Làm thế nào khi bị viêm da cơ địa mãn tính, tái phát nhiều lần?

Viêm da cơ địa dị ứng là một bệnh lý da liễu, biểu hiện qua các triệu chứng như da khô, mẩn đỏ và ngứa ngáy, gây nhiều khó chịu cho người bệnh. Bệnh thường xuất hiện ở những người có hệ miễn dịch nhạy cảm, dễ phản ứng với các yếu tố từ môi trường hoặc thực phẩm. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách kiểm soát bệnh, tránh tình trạng tái đi tái lại nhiều lần.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng - Bác sĩ Da Liễu, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác sĩ đã có trên 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực da liễu.

1. Viêm da cơ địa là gì?  

Viêm da cơ địa là một tình trạng da liễu thường gặp, đặc trưng bởi các triệu chứng như da khô, nổi mẩn đỏ và ngứa ngáy khó chịu. Bệnh có xu hướng xảy ra ở những người có hệ miễn dịch dễ bị kích ứng, phản ứng mạnh mẽ với các yếu tố từ bên trong cơ thể hoặc môi trường xung quanh.

Các yếu tố môi trường được coi là nguyên nhân chủ yếu kích hoạt viêm da cơ địa. Thay đổi thời tiết thất thường, áp lực tinh thần, việc tiếp xúc với các chất dễ gây kích ứng hoặc tiêu thụ thực phẩm dễ gây dị ứng là những yếu tố có thể làm bệnh bùng phát.

2. Nguyên nhân gây viêm da cơ địa dị ứng

Viêm da cơ địa dị ứng hình thành do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Trẻ em có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu cha, mẹ, hoặc cả hai đều bị viêm da cơ địa dị ứng.
• Chức năng hàng rào bảo vệ da bị suy giảm: Khi lớp thượng bì của da bị viêm, hàm lượng ceramides giảm, làm suy yếu khả năng bảo vệ và đáp ứng viêm của da. Điều này dẫn đến tình trạng mất nước qua da, đồng thời tạo điều kiện cho các chất gây kích ứng, dị ứng và vi khuẩn dễ dàng xâm nhập. Hậu quả là da trở nên dễ tổn thương hơn, làm gia tăng nguy cơ viêm da cơ địa dị ứng.
• Khí hậu: Thời tiết lạnh và khô thường làm trầm trọng thêm các triệu chứng của viêm da cơ địa.
• Môi trường: Tiếp xúc thường xuyên với hóa chất, chất tẩy rửa, bụi vải hoặc các yếu tố gây kích thích khác có thể khiến bệnh nặng hơn và dễ tái phát.
• Rối loạn đáp ứng miễn dịch.

3. Triệu chứng bệnh viêm da cơ địa dị ứng

Các dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng của viêm da cơ địa dị ứng mãn tính, bao gồm:  

• Xuất hiện các mảng da dày, lichen hóa, tróc vảy rõ rệt.
• Da thâm, dày sừng, phân biệt rõ ràng với vùng da bình thường.
• Nổi nốt sẩn ngứa, gây khó chịu cho người bệnh. 

Bệnh thường xuất hiện ở các vùng như nếp gấp lớn, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mu bàn tay, bàn chân, ngón tay, cổ, gáy, cổ tay và cẳng chân. Trong trường hợp nghiêm trọng, tình trạng viêm có thể lan ra toàn thân, thậm chí dẫn đến biến chứng đỏ da toàn thân.

Sau giai đoạn viêm, các vùng da bị tổn thương có thể thay đổi sắc tố (tăng, giảm hoặc mất sắc tố). Với những người bị bệnh từ nhỏ, viêm da cơ địa dị ứng có xu hướng lan rộng hơn theo thời gian.

Ở người lớn tuổi và người già, tình trạng khô da thường trở nên rõ rệt hơn. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng liên quan như viêm ngứa họng, viêm mũi dị ứng, hen suyễn và viêm kết mạc mắt, làm ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. 

4. Chẩn đoán viêm da cơ địa dị ứng

Viêm da cơ địa thường được chẩn đoán thông qua việc thăm khám lâm sàng kết hợp với khai thác tiền sử bệnh cá nhân và gia đình. Để xác định mức độ nghiêm trọng và các biến chứng có thể xảy ra, một số xét nghiệm sẽ được thực hiện.

Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng da, đánh giá các triệu chứng cụ thể và xem xét tiền sử bệnh lý liên quan của người bệnh cũng như người thân trong gia đình. Các biểu hiện phổ biến được dùng làm cơ sở chẩn đoán bao gồm: da khô, chàm xuất hiện ở lòng bàn tay hoặc mu bàn tay, đỏ da hoặc da mặt nhợt nhạt, viêm môi, viêm kết mạc mắt tái phát nhiều lần và da có vảy trắng.

Ngoài ra, yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong bệnh lý này. Những người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình từng mắc viêm da cơ địa dị ứng, hen suyễn, viêm mũi dị ứng, hoặc các bệnh lý dị ứng khác cũng có thể mắc bệnh.

5. Viêm da cơ địa tái đi tái lại phải làm sao?

Để kiểm soát và điều trị viêm da cơ địa dị ứng, người bệnh nên thực hiện các bước chăm sóc sau đây:

• Hạn chế tác động lên vùng da tổn thương: Không chà xát hay gãi vùng da bị viêm nhằm tránh làm tổn thương nặng thêm hoặc gây nhiễm trùng.
• Tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng: Xác định và loại bỏ các yếu tố kích ứng từ môi trường, thực phẩm hoặc hóa chất là cách hiệu quả để giảm triệu chứng.
• Tuân thủ điều trị bằng thuốc: Sử dụng thuốc bôi ngoài da và thuốc uống chống ngứa theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để giảm viêm và kiểm soát bệnh.
• Dưỡng ẩm thường xuyên: Thoa kem dưỡng ẩm hàng ngày để giữ da mềm mịn, giảm ngứa và ngăn ngừa tái phát. Việc duy trì dưỡng ẩm cần thực hiện ngay cả khi các triệu chứng đã thuyên giảm để bảo vệ da lâu dài. 

6. Điều trị viêm da cơ địa bằng phương pháp nào?

Điều trị viêm da cơ địa hiệu quả nhất khi tập trung giải quyết các nguyên nhân và quá trình sinh lý bệnh tiềm ẩn. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Chăm sóc và hỗ trợ: Tư vấn cách chăm sóc da đúng cách, sử dụng các sản phẩm phù hợp và tránh các yếu tố có thể gây kích ứng.
• Giảm ngứa: Sử dụng các biện pháp giảm cảm giác ngứa để cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Thuốc điều trị tại chỗ: Corticosteroid dạng bôi, các thuốc ức chế calcineurin (như tacrolimus hoặc pimecrolimus), thuốc crisaborole chống viêm dạng bôi hoặc thuốc ức chế Janus kinase (JAK), như ruxolitinib dạng bôi.
• Liệu pháp ánh sáng: Quang trị liệu với tia cực tím B dải hẹp (Narrowband UVB) giúp cải thiện tình trạng da.
• Thuốc toàn thân: Các thuốc ức chế miễn dịch toàn thân cho các trường hợp nghiêm trọng hoặc các thuốc sinh học dạng tiêm hoặc uống tác động vào các cơ chế miễn dịch cụ thể.
• Điều trị bội nhiễm: Xử lý các nhiễm trùng da thứ phát do vi khuẩn hoặc nấm gây ra để tránh làm nặng thêm tình trạng viêm.

Mặc dù viêm da cơ địa là bệnh mãn tính không thể điều trị dứt điểm, người bệnh vẫn có thể kiểm soát tốt tình trạng này thông qua các biện pháp chăm sóc và điều trị phù hợp. Những phương pháp này giúp giảm đáng kể các triệu chứng ngứa ngáy và khó chịu, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống, cho phép người bệnh sống chung với bệnh một cách thoải mái hơn. 

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguyên nhân và hình ảnh viêm da cơ địa

Nguyên nhân gây viêm da cơ địa ở người lớn