Quả gấc có chứa nhiều vitamin gì?

Quả gấc là một loại trái cây giàu dinh dưỡng. Trong quả gấc có chứa nhiều hàm lượng vitamin, chất chống oxy hóa và carotenoid giúp mang lại lợi ích đối với sức khỏe con người. Cùng đọc bài viết dưới đây để biết về tác dụng, thành phần cũng như quả gấc có chứa nhiều vitamin gì.

Tên gọi của quả gấc chỉ đơn giản là đến từ người dân ở khu vực Đông Nam Á, chúng là một loại cây nhiệt đới được phân loại thực vật Momordica cochinchinensis. Quả gấc có nguồn gốc từ khu vực Đông Nam Á, trải dài từ Nam Trung Quốc đến Đông Bắc Australia, bao gồm Thái Lan, Lào, Myanmar, Campuchia và Việt Nam. Tùy vào mỗi khu vực, quả gấc còn thường được gọi là mít non, dưa chuột đắng Trung Quốc, dưa chuột Trung Quốc, bầu bí, gấc, bầu gai khổng lồ, dưa chuột gai, bầu đắng có gai và bầu ngọt....

Quả gấc có mùa cực kỳ ngắn, chỉ vỏn vẹn hai tháng, nhưng trái cây đóng một vai trò quan trọng trong các món ăn lễ cũng như y học tự nhiên. Theo truyền thống, quả gấc, hạt và lá của nó cũng được sử dụng như một vị thuốc cổ truyền ở các vùng mà nó sinh trưởng.

Cây gấc có thể phát triển mạnh ở vùng nhiệt đới ẩm. Là cây hygrophilus, ưa nắng nhưng chịu bóng nhẹ. Thực vật thích đất hữu cơ màu mỡ, giàu mùn và ẩm nhưng thoát nước tốt. Chúng thường được tìm thấy mọc trên các giàn gấc tự làm hoặc vòm trong vườn và nhà ở nông thôn trên khắp Việt Nam. Cây có góc cạnh, thân nhẵn bóng và rễ củ.

Hoa gấc là hoa đơn tính, mọc đơn độc ở nách lá, màu trắng đến vàng ngà. Hoa cái có lá bắc nhỏ và bầu nhụy hình vảy, trong khi hoa đực có lá bắc hình trứng rộng, ống đài hoa ngắn với các thùy hình tam giác, tràng hoa 5 cánh, nhị hoa hình trứng thuôn dài màu vàng. Thường ra hoa từ tháng sáu đến tháng chín. Cây gấc có thể tồn tại từ 10 – 12 năm.

Quả gấc có màu đỏ tươi, lớn bằng quả dưa đỏ và được bao phủ bởi các gai ngắn, do đó, nó đôi khi được gọi bằng tiếng Anh là "Spiny Cucumber" hoặc "Balsam". Quả thường lớn, dài khoảng 13cm và đường kính 10 cm, hình trứng, hình cầu đến bầu dục, có đầu nhọn và cuống cứng. Khi còn non, quả gấc có màu xanh và chuyển sang màu đỏ cam đến đỏ sẫm khi trưởng thành và chín. Mỗi quả nặng từ 600 đến 2500g. Thường thì bên ngoài quả có gai và bên trong là cùi và hạt. Hình thái của quả gấc từ ngoài vào trong là một lớp trung bì dày màu vàng, tiếp đến là một lỗ nhỏ màu đỏ và một lõi màu vàng ở giữa. Các hạt bên trong các lỗ hoa phẳng, cứng và có màu nâu hoặc đen. Quả có vị nhẹ giống như quả bơ.

Theo dân gian, quả gấc, hạt và lá gấc được dùng làm thuốc chữa bệnh cổ truyền ở các vùng mà nó mọc. Ngày nay do giá trị dinh dưỡng cao hơn cũng như lợi ích tăng cường sức khỏe và hương vị tuyệt vời, nó được nuôi trồng trên khắp thế giới với môi trường thích hợp.

Trong thành phần quả gấc có chứa nhiều chất dinh dưỡng và vitamin cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên thành phần chiếm tỷ lệ cao nhất trong quả gấc phải kể đến là carotene – tiền thân của vitamin A. Carotene chứa nhiều trong phần màng đỏ bao quanh hạt gấc và dầu gấc.

Ngoài ra, quả gấc cũng chứa nhiều lycopen, vitamin E và vitamin F. Điều này biến dầu gấc trở thành nguồn nguyên liệu cho công nghiệp thực phẩm, dược phẩm như: Sản xuất các loại thực phẩm chức năng chống suy dinh dưỡng, chống lão hóa, sản xuất các loại màu thực phẩm tự nhiên và tham gia vào nền công nghiệp mỹ phẩm.

Trong 100g thịt gấc có chứa 15 mg carotene và 16 mg lycopen. Khi gấc càng chín thì hàm lượng carotene sẽ giảm hoặc ngược lại. Trong quả gấc còn có chất Lycopen thực vật góp phần chống lão hóa, phòng chữa sạm da, trứng cá, khô da, rụng tóc, nổi sẩn... Ngoài ra, nó còn có công dụng trong việc dưỡng da, bảo vệ da, giúp cho da luôn hồng hào tươi trẻ và mịn màng. Nhiều nghiên cứu cho thấy các hợp chất của carotene, lycopen, vitamin E (cotopherol) có trong dầu gấc giúp làm vô hiệu hóa 75% các chất gây ung thư, nhất là ung thư vú. Trong nền Y Học Cổ Truyền Việt Nam và Trung Quốc, hạt gấc có thể thay thế cho mật gấu để điều trị các trường hợp chấn thương, sưng đau, bệnh quai bị.

Một số lợi ích sức khỏe của việc sử dụng quả gấc:

• Chống ung thư

Trong thành phần quả gấc có chứa một số chất dinh dưỡng được chứng minh là ngăn ngừa ung thư và cũng làm chậm sự nhân lên của các tế bào ung thư. Gần đây, nhiều minh chứng cho rằng loại quả này có chứa một loại protein đặc biệt giúp ngăn chặn sự gia tăng của các tế bào ung thư. Vì lý do cụ thể này, gấc đang được nghiên cứu để có thể đưa vào phòng ngừa và điều trị bệnh ung thư.

• Chống thiếu máu

Gấc chứa rất nhiều sắt cũng như vitamin C và axit folic, do đó nó có lợi cho việc phòng ngừa bệnh thiếu máu. Các nhà khoa học đã đề nghị tìm ra nguyên nhân gây thiếu máu và tùy thuộc vào tình trạng bệnh mà bắt đầu cho người bệnh sử dụng loại trái cây này. Do đó, ăn thường xuyên gấc rất có lợi cho việc khắc phục các vấn đề về thiếu máu.

• Giúp giảm hàm lượng cholesterol

Gấc được khuyến khích sử dụng cho những người có mức cholesterol cao. Nếu được tiêu thụ hàng tuần, loại trái cây này sẽ giúp giảm mức cholesterol “không mong muốn” từ cơ thể của mỗi chúng ta.

• Ngăn ngừa các bệnh tim mạch

Như đã đề cập trong phần trước, loại quả này có nhiều chất chống oxy hóa nên nó giúp ngăn ngừa các bệnh tim mạch. Nếu tiêu thụ loại quả này cũng như có một lối sống tích cực, sức khỏe tim mạch của chúng ta sẽ được đảm bảo.

• Cải thiện thị lực

Tăng cường thị lực cũng là một lợi ích của gấc. Các vitamin, beta carotene và các chất khác có trong gấc có ích trong việc cải thiện thị lực cũng như ngăn ngừa bệnh đục thủy tinh thể và các vấn đề về thị lực khác.

• Chống trầm cảm

Trầm cảm là tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, biểu hiện bằng việc một người cảm thấy rất buồn, tuyệt vọng, bản thân không quan trọng và thường không thể sống một cách bình thường. Tuy nhiên, khi ăn gấc thường xuyên sẽ giúp khắc phục vấn đề về thần kinh vì nó rất giàu selen, khoáng chất và vitamin, những chất quan trọng đối với hệ thần kinh, có thể giúp chống lại bệnh trầm cảm.

• Duy trì tuổi thanh xuân và ngăn ngừa lão hóa

Ngoài những lợi ích sức khỏe mà trái cây này mang lại, gấc còn ức chế quá trình lão hóa, tăng hoạt động của tế bào, giảm căng thẳng, duy trì vẻ tươi trẻ của làn da và xây dựng lại cấu trúc collagen dưới da.

• Hạn chế nguy cơ phì đại tuyến tiền liệt

Gấc chữa lành u xơ tiền liệt tuyến và cải thiện lưu lượng nước tiểu. Phần cùi ngọt xung quanh hạt gấc có lượng lycopene gấp 70 lần so với lượng có trong cà chua... Vì vậy, gấc được khuyến khích sử dụng thường xuyên để chống lại các vấn đề về u xơ tuyến tiền liệt.

Gấc là một loại trái cây rất tốt đối với sức khỏe con người, như hỗ trợ sức khỏe tim mạch, đẩy lùi bệnh tật và làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể. Tuy nhiên, cũng cần hết sức cảnh giác khi chế biến gấc bởi một số bộ phận của loại quả này không ăn được, bao gồm lớp vỏ ngoài và các mặt của quả gấc.