Dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Quách Thanh Dung - Trưởng khoa Nội Ung Bướu - Trung tâm Ung bướu xạ trị - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Bệnh nhân ung thư sẽ phải đối mặt với rất nhiều vấn đề, sức khỏe giảm sút, chính vì thế, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một kế hoạch thực đơn dinh dưỡng hoàn chỉnh sẽ góp phần tăng thể lực, sức đề kháng cho bệnh nhân ung thư và nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.

1. Chế độ dinh dưỡng rất quan trọng với bệnh nhân ung thư

Ung thư đang trở thành một gánh nặng ở Việt Nam cũng như trên toàn cầu. Theo Globocan 2018, tại Việt Nam mỗi năm có khoảng 164.671 ca mới mắc trong đó có khoảng 114.871 trường hợp tử vong. Phần lớn bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối đều chết vì suy kiệt, gầy sút cân trước khi qua đời do khối u ung thư.

Ngày nay, dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư là vấn đề rất quan trọng, không thể thiếu. Đa phần bệnh nhân do thiếu hiểu biết, lo sợ bệnh ung thư phát triển hoặc tái phát nên không dám ăn uống, chế độ ăn thực dưỡng dẫn đến sụt cân, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống cũng như không đủ sức khỏe để điều trị bệnh ung thư.

Tuân thủ chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý là một phần rất quan trọng trong hiệu quả điều trị bệnh ung thư. Điều trị ung thư là 1 quá trình lâu dài, gồm nhiều phương pháp, do đó việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý trước, trong và sau quá trình điều trị nhằm mục tiêu là tăng cường thể lực cho bệnh nhân đồng thời giảm thiểu được những tác dụng phụ không mong muốn của các phương pháp điều trị ung thư như phẫu thuật, hoá trị, xạ trị...

Để có một sức khỏe tốt, người bệnh cần phải ăn uống đầy đủ thực phẩm đảm bảo các nhóm chất: Đạm- bột đường– chất béo- các vitamin và khoáng chất... Một chế độ ăn nhiều cá, rau, ít thịt, uống nhiều nước cũng như chế độ vận động, tập thể dục thể thao hợp lý.... sẽ giúp cơ thể có đủ chất dinh dưỡng và sức khỏe để chống lại ung thư chứ không phải là “dinh dưỡng làm khối u phát triển nhanh hơn” như nhiều người vẫn lo sợ. Động viên người bệnh cố gắng tuân thủ chế độ dinh dưỡng cũng là điều rất quan trọng trong cuộc chiến đấu với căn bệnh ung thư.

2. Dưỡng chất cần thiết trong bữa ăn hàng ngày của bệnh nhân ung thư

Một số loại dưỡng chất cần đảm bảo trong bữa ăn hàng ngày đối với bệnh nhân ung thư bao gồm:

• Đạm: Thịt cung cấp cho cơ thể các loại acid amin thiết yếu. Khẩu phần ăn của người bệnh ung thư cần đa dạng và cân đối các loại acid amin, bao gồm các loại thịt màu trắng như thịt gia cầm, các loại thịt đỏ như thịt lợn nạc, thịt bò có nhiều sắt và kẽm... Các loại tôm, cua, cá, và hải sản cũng là nguồn cung cấp các acid amin và calci cho cơ thể.
• Tinh bột: Gồm các loại ngũ cốc như: Gạo, ngô, lúa mì, hạt lúa mạch, các loại củ như khoai tây, khoai lang, khoai sọ, sắn.... Tránh các loại thực phẩm chế biến sẵn gây nhiều tác hại cho cơ thể, đồng thời các chất phụ gia, chất bảo quản thực phẩm cũng là một trong những nhân tố góp phần làm tăng tỷ lệ bệnh ung thư.
• Các chất béo: Là chất cho giá trị năng lượng cao do đó trong khẩu phần ăn hàng ngày cần phải có một hàm lượng Lipid nhất định, trong đó hàm lượng acid béo không no không quá 50% tổng năng lượng.
• Rau quả: Sử dụng các loại rau củ quả tươi sạch, đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo quản trong điều kiện lạnh, hạn chế làm mất các vitamin trong quá trình chế biến cũng như sơ chế, bảo quản. Chế độ ăn nhiều rau quả giúp cung cấp các loại vitamin và giúp cơ thể tiêu hoá tốt hơn.

3. Một số lưu ý trong chế độ dinh dưỡng

Phần lớn bệnh nhân ung thư có cảm giác chán ăn, mất cảm giác ngon miệng, buồn nôn, nôn không chỉ do bản thân bệnh lý ung thư mà còn do ảnh hưởng của các phương pháp điều trị ung thư. Do đó để giảm thiểu các triệu chứng này, người bệnh nên:

• Thường xuyên giữ gìn răng miệng sạch sẽ
• Ăn thành các bữa nhỏ nhiều lần trong ngày; tăng cường ăn những thức ăn ưa thích và không nên ăn quá nhiều thịt đỏ, các loại gia vị và nước sốt trong món ăn...

• Hoá trị liệu thường gây chán ăn, buồn nôn, nôn do đó người bệnh cần uống nhiều nước khoảng > 2 lít nước/ ngày, tránh ăn các thức ăn có nhiều mùi, các đồ chiên xào nấu nhiều dầu mỡ, nên ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn quá no một lúc.
• Xạ trị ở vùng đầu cổ có thể gây ra sự giảm tiết nước bọt và dẫn đến khô miệng, đau, viêm nhiễm, hạn chế cử động nhai nuốt... góp phần làm tình trạng chán ăn càng trầm trọng. Trong trường hợp này, cần lưu ý:
• Khám răng miệng tổng thể trước khi bắt đầu xạ trị vùng đầu cổ.
• Nên ăn thức ăn mềm hoặc chế biến nhiều nước; nhai kẹo cao su hoặc ăn thêm hoa quả chua nhằm tăng tiết nước bọt.
• Tránh ăn đồ quá cay nóng hay quá lạnh, thức ăn cứng, khó nhai nuốt
• Vệ sinh răng miệng và súc miệng tối thiểu 4 lần trong 1 ngày.
• Uống nhiều nước, trên 2 lít nước/ ngày, có thể uống nước lọc, các loại nước trái cây. Hạn chế các đồ uống có cồn, chất kích thích...

Tóm lại, điều trị bệnh ung thư là một quá trình lâu dài đòi hỏi người bệnh có một sức khoẻ tốt, do đó một chế độ ăn uống phù hợp đủ dinh dưỡng và năng lượng là rất quan trọng giúp nâng cao sức khỏe, chất lượng sống cho cũng như tăng hiệu quả điều trị cho bệnh nhân ung thư. Bệnh nhân ung thư cần được khám tư vấn đồng thời bác sỹ ung thư và chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý.

>> Xem thêm: Thành phần và công dụng của thực phẩm chức năng Fucoidan - Bài viết của Dược sĩ Nguyễn Thị Thanh Hòa - Dược sĩ Nhà thuốc - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Sàng lọc ung thư sớm được coi là biện pháp hoàn hảo trong việc phát hiện và điều trị kịp thời các loại ung thư. Giảm chi phí điều trị và nhất là giảm tỷ lệ tử vong ở người bệnh. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec luôn triển khai và giới thiệu tới khách hàng GÓI KHÁM VÀ SÀNG LỌC UNG THƯ CÔNG NGHỆ CAO giúp xét nghiệm gen, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm các chất chỉ thị sinh học phát hiện khối u sớm. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có nhiều gói sàng lọc ung thư sớm.

• Chỉ một lần xét nghiệm gen có thể đánh giá về nguy cơ mắc của 16 loại ung thư phổ biến ở cả nam và nữ (Ung thư phổi, ung thư đại trực tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tụy, ung thư cổ tử cung, ung thư dạ dày, ung thư tiền liệt tuyến,....)
• Phát hiện sớm các dấu hiệu manh nha của ung thư thông qua chẩn đoán hình ảnh, nội soi và siêu âm.
• Thao tác khám đơn giản, cẩn thận và chính xác.
• Đội ngũ chuyên gia được đào tạo bài bản nghề, đặc biệt là về ung thư, đủ khả năng làm chủ các ca khám chữa ung thư.

Với trang bị cơ sở vật chất, thiết bị y tế tiên tiến và hiện đại và đội ngũ bác sĩ có chuyên môn sâu và kinh nghiệm dày dặn. Tại Vinmec, quá trình thăm khám trở nên nhanh chóng với kết quả chính xác, tiết kiệm chi phí và thời gian cho người bệnh.

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến tại website.