Biến chứng của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Lê Dương Tiến - Chuyên khoa Nội cơ xương khớp - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là tình trạng đĩa đệm bị ép lồi ra khỏi vị trí bình thường giữa các đốt sống. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, biến chứng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người bệnh.

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng đĩa đệm bị lệch khỏi vị trí bên trong đốt sống, chèn ép vào các rễ thần kinh, tủy sống. Thông thường cơ thể con người có 24 đốt sống có thể cử động, các đốt sống không dính trực tiếp vào nhau mà được ngăn cách bởi các khoang giữa đốt sống gọi là đĩa đệm, giúp cột sống có thể cử động uyển chuyển và giảm sóc cho cơ thể linh hoạt hơn.

Bất kỳ đoạn nào của cột sống đều có thể bị ảnh hưởng bởi thoát bị đĩa đệm. Tuy nhiên vị trí thường gặp nhất cũng như gây ra nhiều bất tiện nhất là vị trí thấp vùng lưng. Mỗi vị trí ảnh hưởng của bệnh gây ra những cơn đau khác nhau. Cụ thể:

• Thoát vị đĩa đệm thắt lưng gây chứng đau thắt lưng.
• Thoát vị đĩa đệm chèn ép dây thần kinh tọa gây ra chứng đau tọa lưng (đau thắt lưng và lan xuống chân).
• Thoát vị đĩa đệm vùng cổ gây đau cổ gáy, nếu ảnh hưởng tới rễ thần kinh cánh tay sẽ gây ra các cơn đau cổ, vai và cánh tay cùng một bên.

Không chỉ gây khó khăn trong sinh hoạt và lao động, những tác hại của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể ảnh hưởng trực tiếp, khiến người bệnh bị liệt và tàn phế suốt đời nếu không được chẩn đoán và điều trị thoát vị đĩa đệm kịp thời. Ngoài ra, người bệnh thoát vị đĩa đệm còn phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như:

Rối loạn đại tiểu tiện

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng khiến khớp xương ở vùng cột sống bị lệch ra khỏi vị trí ban đầu, khiến cho dây thần kinh ở vùng thắt lưng bị chèn ép dẫn đến hiện tượng rối loạn cơ tròn, khi đó người bệnh mắc phải chứng đại tiểu tiện không tự chủ. Ban đầu, vùng xương cùng bị bí tiểu, sau đó người bệnh đái dầm và nước tiểu chảy một cách thụ động.

Ảnh hưởng trực tiếp đến dây thần kinh

Vùng cột sống là nơi có nhiều dây thần kinh chạy dọc, do đó khi bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể làm cho dây thần kinh bị tổn thương, khiến người bệnh đau nhức khó chịu. Khi thoát vị đĩa đệm bước sang giai đoạn cục bộ, các cơn đau cũng xuất hiện ngày càng nhiều hơn, không chỉ gây cảm giác đau ở vùng cột sống thắt lưng mà còn lan xuống chân tay, đau mạnh khi vận động hoặc làm việc nặng, ho, hắt hơi, đi lại, đứng ngồi lâu...

Gây liệt tàn phế

Biến chứng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể gây liệt tàn phế suốt đời. Người bệnh sẽ mất hoàn toàn khả năng vận động, đi lại và chỉ có thể nằm một chỗ. Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

Teo cơ chi

Không chỉ gây tổn thương đến vùng cột sống thắt lưng, thoát vị đĩa đệm còn có thể chèn ép không cho máu lưu thông đến các cơ, khiến cơ thiếu chất dinh dưỡng và bị teo dần, người bệnh mất khả năng lao động, sinh hoạt khó khăn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc và cuộc sống.

Rối loạn cảm giác

Thoát vị đĩa đệm gây tê chân là biến chứng thường gặp. Rối loạn cảm giác ở khu vực khoang da tương ứng với rễ dây thần kinh bị tổn thương do bệnh thoát vị đĩa đệm làm tổn thương đến dây thần kinh. Những vùng da tương ứng với rễ dây thần kinh tổn thương thường có cảm giác nóng lạnh và mất đi cảm giác tê bì chân tay.

Hội chứng đau khập khễnh cách hồi

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể gây ra các hội chứng đau khập khễnh cách hồi, rối loạn vận động, khiến người bệnh không làm chủ được sức khỏe và cuộc sống của mình. Biểu hiện của hội chứng này là người bệnh đi được một đoạn phải nghỉ ngơi một lúc mới có thể đi tiếp, đây còn được coi là một dạng đau rễ thần kinh ngắt quãng.

Nhiều người bệnh nghĩ rằng khi bị bệnh thoát vị đĩa đệm chỉ cần hạn chế trong ăn uống. Tuy nhiên điều này đúng nhưng chưa đủ, để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa thoát vị đĩa đệm đạt kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần chú ý hạn chế những điều sau:

• Người bệnh thoát vị đĩa đệm cần kiêng rượu bia.
• Cần hạn chế các loại thức ăn không tiêu, đồ uống có gas.
• Tránh tất cả món ăn làm tăng chất mỡ trong máu như: thịt mỡ, bơ, xúc xích, dăm-bông, bánh kẹo, đồ ngọt...nên đưa vào danh sách hạn chế sử dụng trong quá trình điều trị thoát vị đĩa đệm thắt lưng.
• Tránh những thực phẩm có hàm lượng purin và fructozo cao như: cá trích, thịt gia súc, gan và thịt lợn muối.
• Không dùng đồ uống có cồn như rượu, bia và các đồ uống có chứa nhiều cồn khác.
• Không hút thuốc sẽ làm tăng khả năng bị thoát vị đĩa đệm và nhiều chứng bệnh khác.

Những hạn chế trong sinh hoạt khi bị thoát vị đĩa đệm:

• Khi thay đổi tư thế, từ từ nhẹ nhàng để cơ thể dần thích nghi, tránh những cơn đau cấp.
• Khi chuyển vị trí từ nằm ngửa để ngồi dậy nên thực hiện từ từ, ngồi dậy trước rồi mới đứng lên, thực hiện từng bước một, không được bật dậy ngay khi đang nằm.
• Tránh các tư thế xấu khi khiêng vật nặng. Hãy từ từ ngồi thẳng lưng xuống để khiêng vật nặng (sử dụng lực của khớp chân chứ không dùng lực của cột sống lưng).
• Không nên chạy nhảy có thể gây ra chấn thương do áp lực nén, áp lực nén do hoạt động chạy sẽ tác động lên đĩa đệm
• Không đi xe xa đường xóc, mấp mô.
• Không nên xách lệch người, ngồi quá lâu trong một thời gian quá ngắn hay dài đều gây căng thẳng đĩa đệm vì ngồi khiến áp lực đặt trực tiếp lên đĩa đệm cột sống thắt lưng.

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý, người bệnh thoát vị đĩa đệm cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có liệu trình điều trị phù hợp. Cùng với sự phát triển của kỹ thuật y học, cơ hội điều trị thoát vị đĩa đệm thành công, mang lại cơ hội phục hồi chức năng cho người bệnh ngày càng cao.

Phẫu thuật nội soi lấy thoát vị đĩa đệm cột sống cổ đường sau là một trong những phẫu thuật thường niên tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với tỉ lệ thành công trên 95%. Phẫu thuật nội soi trong điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là phương pháp mang lại nhiều ưu điểm vượt trội, giúp cho bệnh nhân giảm đau, hồi phục nhanh sau mổ và tính thẩm mỹ cao.